Cái nhìn của một người VN không ở Mỹ, nhân đọc bài báo “Nước Mỹ không người lãnh đạo chìm sâu trong mùa đông ảm đạm dịch bệnh” (hình bên dưới).
Năm 2016, theo dõi trực tiếp ba cuộc tranh luận (debate) giữa Hillary Clinton và Donald Trump, tôi dự đoán cựu ngoại trưởng Mỹ sẽ đắc cử tổng thống, vì bà là vị luật sư tài ba, dày dạn chính trường, có cách nói năng, diễn đạt lịch lãm, thỉnh thoảng chen vào vài nụ cười tươi của một phụ nữ luống tuổi, nhưng vẫn còn duyên dáng, trong lúc Trump bộc trực, ồn ào, nhiều chỗ dùng ngôn từ khá bỗ bã, và nhất là chưa từng một ngày tham chính.
Trước ngày bầu cử 10 hôm, có một bức thư của vị bộ trưởng tư pháp (?) gửi lên quốc hội đề nghị xem xét các email bà Clinton, lúc làm bộ trưởng để lọt ra ngoài, có ảnh hưởng an ninh quốc gia hay không. Sau đó sự vụ yên ắng. Lúc ấy, tôi lại đoán bà sẽ thất cử vì vụ này với 1 status sát ngày bầu cử, trong khi các thăm dò cử tri cho thấy họ ủng hộ Hillary nhiều hơn Trump.
Khi Trump lên làm tổng thống, phe Dân chủ liền tỏ ý nghi ngờ, cuộc bầu cử Mỹ có thể bị “lũng đoạn” kết quả bởi người nước ngoài. Nước bị nghi đầu tiên là Nga. Thế là cuộc điều tra tiến hành. Robert Swan Mueller, một thẩm phán tên tuổi, kỳ cựu, từng làm giám đốc cục điều tra liên bang FBI, cầm đầu một đội điều tra hùng hậu làm việc cả một năm trời.
Mục đích của ông là xem ban vận động tranh cử của Trump có cộng tác với phía Nga để khuynh đảo kết quả bầu cử có lợi cho Trump hay không. Không có bằng chứng rõ rệt có lũng đoạn bầu cử nhưng có bằng chứng phạm tội lợi dụng chức vụ, khai man, một số phụ tá tổng thống bị kết án, như tướng Michael T. Flynn vừa được Trump ân xá. Săn phù thủy “Witch hunt”, Trump luôn luôn lên án. Đúng là phù thủy không có.
Không từ bỏ tấn công Trump, đảng Dân chủ có bà chủ tịch hạ viện, Nancy Patricia Pelosi, cầm đầu cuộc đàn hạch (impeachment) Trump cản trở thực thi công lý, lạm dụng quyền hành, đầy hằn học với mưu đồ kết tội Trump nhưng thất bại; cần 2/3 các nghị sĩ bỏ phiếu thuận, cuộc luận tội mới có kết quả, trong lúc đó thượng viện do đảng Cộng hòa hoàn toàn kiểm soát.
Trump như hiệp sĩ, chiến binh đơn độc bị “thập diện mai phục”. Đảng Dân chủ không hề từ bỏ mặt trận chống Trump trong bốn năm ông làm tổng thống. Hiệp sĩ bất bại. Nếu trong truyện Kim Dung, tôi có thể gọi ông là Đông Phương Bất Bại, võ nghệ siêu quần; ba cao thủ võ lâm hàng đầu như Nhậm Ngã Hành, Hướng Vấn Thiên và Lệnh Hồ Xung cũng khó mà đánh bại Anh Hùng; nếu không có mưu trí của Nhậm Doanh Doanh, dí kiếm đâm vào đùi người yêu đồng tính, tiếng thét của “người yêu nam” làm Nhậm Ngã Hành bị chi phối, kim trâm trong tay Doanh Doanh làm mù mắt đối phương. Donald Trump bị báo chí – ông gọi là “fake news”, “kẻ thù của nước Mỹ” - đánh tới tấp, đánh túi bụi, chỗ nào cũng đánh. Vì giàu tưởng tượng, tôi ví họ cũng như Nhậm Doanh Doanh, với tài trí biến trá, chỉ bằng một mẹo nhỏ thôi cũng làm bối rối đối phương.
“Anh hùng đoán giữa trần ai mới già” (*). Biết đâu Donald Bất Bại đoán chắc chắn kẻ “lấy cắp” cuộc bầu cử sẽ phải trả giá đích đáng tại cuộc bầu cử tổng thống của Đại cử tri, hay tối cao pháp viện liên bang. Lúc đó “Anh hùng đứng giữa trần ai mới tài” (tôi lẩy Kiều).
Trước đây, đảng Dân chủ nghi ngờ Trump “bộp chộp” thắng cử vì cuộc bầu cử bị “lũng đoạn” bởi người nước ngoài. Và bây giờ, đến phiên Biden “ngủ gục” của đảng Dân chủ cũng bị Trump nghi ngờ - như ông từng bị nghi ngờ - vì lũng đoạn (nhiều người Việt tin - bởi Tàu!). “Ông ấy (Biden) đắc cử nhờ bầu cử bị lũng đoạn”. “Ông ta đắc cử trong con mắt của bọn báo chí Fake News”. (Tôi dịch hai cái tuýt của tổng thống. Và “Fake News” tôi ví như giai nhân nguyệt thẹn hoa nhường nhưng lòng dạ thâm sâu - Nhậm Doanh Doanh).
Đến đây, quý vị sẽ thấy ý chính của status này: Từ khi Trump xuất hiện, nền dân chủ Mỹ cho thấy không còn bộ mặt đẹp đẽ, được thế giới ngưỡng mộ mấy trăm năm nay từ ngày lập quốc. Bên nào cũng bị đối phương kết tội nhờ gian lận mới đắc cử tổng thống. Trump được minh oan, liệu Biden có như Trump, cũng sẽ được minh oan? Nghĩa là nước Mỹ không có bầu cử gian lận, bầu cử bị lũng đoạn?
Vì sao nước Mỹ trước đó không thấy những chia rẽ sâu sắc như thời Trump xuất hiện? Trump muốn “quét sạch đầm lầy” nước Mỹ? Hay là chia rẽ âm ỉ trước đó nhưng không ai để ý?
Khi mở toang cửa làm ăn với một nước có số dân khổng lồ, ngay cả tân dược thiết yếu cho đến cái máy thở của Mỹ cũng sản xuất tại Trung Quốc, nước Mỹ có lẽ không nghĩ đến một biện pháp nào ngăn ngừa “sức mạnh mềm” của hậu duệ Tôn Tử?
Mấy chục viện Khổng Tử vô tư được phép mọc lên trong các nơi tập trung trí tuệ Hoa Kỳ: các trường đại học; điều đó làm tôi suy đoán (pha chút thuyết âm mưu): ở hai đảng hay một trong hai đảng, có “đôi ba” người Mỹ bị mua chuộc, hoặc vì làm ăn ở TQ “đồng tiền liền khúc ruột”, trà trộn vào nội bộ, kín đáo phá hoại đoàn kết nước Mỹ, thời cơ tốt nhất là vào mùa bầu cử?
Từ xưa, có đối lập, có đối chọi giữa hai đảng chính trị nước Mỹ, nhưng lần này sự đối lập, đối chọi, cho thế giới một cảm giác “một mất một còn”; nếu không dàn xếp ổn thỏa sớm (ví dụ Trump và Biden ngồi lại) nước Mỹ có thể sẽ đứng bên bờ vực “nội chiến”. Và nếu đây là suy đoán đúng thì người hưởng lợi nhất đang ngồi rung đùi uống trà Tàu; ông ta là người hạnh phúc nhất: vai trò dẫn dắt thế giới của Mỹ cần phải sang trang. Đồng đô la Mỹ sẽ bị lấn lướt bởi đồng nhân dân tệ trong một tương lai không xa.
Tôi hy vọng rằng, có lẽ trong thời gian không lâu, kết quả sẽ ngã ngũ, sự thật sẽ là sự thật, “Rendez à César ce qui est à César”, “Của Xê-da hãy trả về cho Xê-da”. Nếu Trump thắng, Trump sẽ làm tổng thống và nếu Biden thắng thì Biden sẽ làm tổng thống.
Nước Mỹ có mất mát gì không? Có. Không thể không mất mát nếu không nói là mất mát quá lớn.
Từ 2016 cho đến nay, nước Mỹ mất đi rất nhiều thứ. Cái lớn nhất là sự đoàn kết. Mỹ mất đoàn kết và chia rẽ ngày càng sâu sắc, có thể không hàn gắn nổi, giữa 2 đảng dân chủ và cộng hòa. (Thăm dò hơn 70 % người bầu cho Trump tin là có gian lận bầu cử.). Nhiều người tin Trump bị đánh cắp cuộc bầu cử. Vậy những ai đã bầu cho Biden thì sao? Họ có chấp nhận người họ muốn bầu thành tổng thống bị cáo buộc gian lận bầu cử? Thông thường các cuộc bầu cử trước, ứng viên thất cử gọi điện chúc mừng ứng viên đắc cử (dù chỉ là dự phóng, dự đoán theo thông lệ, projection).
Năm nay 2020, chẳng mèo nào chịu miêu nào, kẻ thì nói Biden đúng là tổng thống đắc cử, người thì bảo Trump mới xứng đáng tiếp tục làm tổng thống.
Sự xuất hiện của cái anh Vũ Hán, với món võ tàng hình Coronavirus, vô tình hay hữu ý, làm nước Mỹ rối tung; không những gây tổn hại vô cùng lớn về mạng người, tàn phá kinh hoàng về kinh tế, tên “đặc công vi rút” ấy còn làm đảo lộn nền dân chủ Mỹ, thể hiện cao nhất qua bầu cử tổng thống; vì nó người ta phải bầu cử qua thư: đầu dây mối nhợ cho hồ nghi gian lận hay thực sự tạo thuận tợi cho gian lận, chẳng biết đâu mà lần.
Tôi thấy nước Mỹ chia rẽ thật sự. Dù Trump hay Biden lên làm tổng thống, đoàn kết nước Mỹ là vấn đề cực kỳ nan giải. Nếu Mỹ chia rẽ trầm trọng, không hàn gắn nổi, thì “ốc không mang nổi vỏ” còn mang hộ cho ai – biển Đông của VN liệu có ai ngó tới; sức mạnh kinh tế tăng vũ bão của của TQ sẽ ngày càng “vũ bão”. Nó đang hiển hiện rõ ràng, ngời ngời (qua RECEP mới ký ở Hà Nội, và biết đâu, họ sẽ thay Mỹ ở hậu TPP?). Nước cong hình chữ S liệu có được Mỹ của Trump hay của Biden “để mắt” tới không, khi họ còn rối như tơ?
Nhưng mất mát quan trọng nhất không phải là kinh tế, dù kinh tế quyết định chính trị và nhiều thứ khác. Tôi cho đó là mất mát “tinh thần”: hình ảnh tốt đẹp về dân chủ không còn. Sẽ chấm hết ảnh hưởng mô hình dân chủ Mỹ - “đa đảng” (dù chỉ là hai đảng lớn) “tam quyền phân lập”, “xã hội dân sự” (bị chi phối bởi đệ tứ quyền – báo chí) từ lâu là khuôn mẫu cho nhiều nước muốn phát triển theo hướng dân chủ.
Các chế độ độc đảng của Trung Quốc, Bắc Triều Tiên, thậm chí của Nga (đa đảng “cuội”, chỉ còn “đảng của Putin”) sẽ là chọn lựa lý tưởng về mô hình thể chế chính trị cho các nước đang phát triển trên thế giới, chứ không phải chế độ dân chủ Mỹ, mấy trăm năm nay thường được ngợi ca?
Chế độ độc đảng đánh giặc luôn luôn thắng, dời núi lấp biển như trở bàn tay; chế độ ưu việt ấy diệt gọn Covid tử thần, chỉ trong một nốt nhạc, luôn luôn ổn định chính trị, cơ cấu chọn người êm thấm, kết quả nhất trí bầu 100%, không gian lận, không biểu tình chống nhau vì bầu cử; có đâu như cái nước mang danh Hợp Chủng Quốc Huê Kỳ kia, cho đến giờ này, cũng chưa biết bố nào làm lãnh đạo tương lai, sau bầu cử cả tháng trời !
Nước độc đảng, người ta hoặc sửa hiến pháp, hoặc biến nhộng thành ngài, biến ngài thành bướm, làm tổng thống mãn đời. Có nước, người ta chưa đi bầu, đã biết ai là nguyên thủ quốc gia, có đâu như nước Mỹ.
(*) Nguyễn Du.
Posts
