(Putin Has No Good Way Out, and That Really Scares Me)
Bình luận của Thomas L. Friedman, tác giả cuốn “Thế giới phẳng” rất nổi tiếng, đăng trên The New York Times ngày 8 tháng 3 năm 2022.
Nếu nghĩ cuộc chiến Putin đưa vào Ukraine tạo sự bất ổn lên thị trường và địa chính trị đã ở đỉnh điểm, quý vị sẽ thất vọng. Chúng ta chưa thấy hết đâu. Hãy chờ đến lúc Putin hoàn toàn hiểu rằng, lựa chọn duy nhất còn lại của ông ở Ukraina là, làm thế nào để thua – sớm sủa, “non hơn già”, bỉ mặt một tý, hay là càng lâu, càng thua đậm, và hoàn toàn mất mặt.
Thậm chí tôi không tin nổi các thứ gây chấn động tài chính và chính trị phát sinh từ Nga – một đất nước sản xuất dầu đứng thứ ba thế giới, sở hữu hơn 6000 đầu đạn nguyên tử - một khi họ thua cuộc chiến phát động bởi một người - không bao giờ chấp nhận thất bại.
Tại sao lại không tin ? Bởi Putin biết chắc “truyền thống dân tộc Nga không tha thứ cho thất bại quân sự”, theo nhận định của Leon Aron, chuyên gia nghiên cứu Nga ở học viện Doanh Nghiệp Mỹ, đang viết một cuốn sách về con đường dẫn Putin đến Ukraina.
Trên tờ The Washington Post, ông viết: “Mọi thất bại lớn thật sự đều tạo ra biến động lớn. Chiến tranh Crimea (1853-1856) đưa đến cuộc Cách mạng Tự Do từ thượng tầng thời đại đế Alexandre đệ nhị. Chiến tranh Nga-Nhật (1904-1905) đẻ ra cuộc Cách mạng Nga lần nhất. Thảm họa của Thế chiến thứ nhất dẫn đến việc truất phế hoàng đế Nicholas đệ nhị và cuộc Cách mạng Bôn-sê-vích. Cuộc chiến ở Afghanistan trở thành nhân tố trong cải cách của lãnh đạo Nga Mikhail Gorbachev. Không kể, việc tháo lui (hỏa tiễn) khỏi Cuba là nguyên do chính khiến Nikita Khrushchev bị mất chức hai năm sau đó.
Trong vài tuần đến, ngày càng rõ ràng, vấn nạn lớn nhất của chúng ta đối với Putin ở Ukraina là, ông ta sẽ không chịu thua sớm, hậu quả là, ông ta sẽ từ từ thua đậm, thua to. Nhưng vì là cuộc chiến do chính Putin phát động và không thể chấp nhận thua cuộc, ông ta sẽ đẩy mạnh chiến tranh ở Ukraina cho đến khi…đến khi nghĩ tới vũ khí nguyên tử.
Tại sao tôi nói thất bại ở Ukraina là do lỗi của Putin, vấn đề chỉ còn là thời gian và mức độ? Bởi ông ta suy nghĩ hời hợt, cuộc tấn công sẽ dễ dàng, đơn giản, nhân dân Ukraina sẽ nhiệt liệt đón mừng (quân Nga). Mọi cái đều xuất phát từ Putin khi xem thường ý chí chiến đấu vì độc lập của Ukraina, và Ukraina trở thành một phần của phương Tây. Putin hoàn toàn xem thường ý chí của nhiều con dân Ukraina chiến đấu, ngay cả hy sinh mạng sống, vì hai mục tiêu ấy. Ông ta hoàn toàn đề cao quân đội của mình. Ông ta hoàn toàn xem thường năng lực của tổng thống Joe Biden phát động thành công liên minh kinh tế và quân sự toàn thế giới, giúp người dân Ukraina đứng vững, chiến đấu, hủy hoại nước Nga tại quê hương mình – một nỗ lực xây dựng liên minh hữu hiệu nhất của Hoa Kỳ kể từ thời George H.W. Bush khiến Saddam Hussein phải trả giá đắt cho việc điên cuồng đánh chiếm Kuwait. Putin hoàn toàn đánh giá thấp khả năng của các công ty, các cá nhân trên khắp thế giới tham gia, mở rộng các trừng phạt kinh tế lên Nga – còn nhiều hơn tất cả những gì các chính phủ phát động hay ra lịnh.
Khi phạm nhiều sai lầm lãnh đạo, tốt nhất bạn nên chọn “thua non hơn thua già”. Trường hợp Putin, điều đó có nghĩa là rút quân tức thời khỏi Ukraina; “dựng” lên câu chuyện để tránh mất mặt, để giải thích cuộc “hành quân đặc biệt”, dạng như là, quân đội đã thành công trong việc bảo vệ thường dân Nga sinh sống ở Ukraina; rồi hứa hẹn sẽ giúp “người anh em” tái thiết. Nhưng sự sỉ nhục khó tránh chắc chắn không thể nào chịu đựng nổi đối với con người luôn ám ảnh việc đặt nặng danh dự và sự thống nhất của đất mẹ Nga.
Không phải tình cờ, những thứ đang xảy ra ở Ukraina giờ đây không nằm ngoài khả năng Putin sẽ sớm thua đậm. Tôi không cá cược, nhưng mỗi ngày trôi qua, binh sĩ Nga bị giết ngày càng nhiều ở Ukraina, có ai biết được chuyện gì xảy ra cho tinh thần chiến đấu của những tân binh trong quân đội Nga, bị buộc phải bắn nhau sống mái trong các con phố, chống lại những đồng bào Slav của mình, chỉ vì một chính nghĩa chưa bao giờ giải thích thật tỏ tường cho họ.
Trước sự kháng cự của quân dân Ukraina ở khắp nơi đối với sự chiếm đóng của quân Nga, để Putin “thắng” về mặt quân sự trên thực địa, đội quân của ông ta phải chiếm tất cả các thành phố lớn. Bao gồm cả thủ đô, Kyiv – chắc phải sau nhiều tuần đánh nhau ác liệt, thương vong dân chúng xác người chất chồng như núi. Nói cho gọn, chiến thắng chỉ có được khi Putin và các tướng lĩnh gây ra tội ác chiến tranh chưa từng có ở châu Âu kể từ thời Hitler. Nó sẽ khiến cho nước Nga của Putin trở thành một quốc gia bị quốc tế luôn luôn xa lánh (a permanent international pariah).
Hơn nữa, làm thế nào Putin duy trì kiểm soát một quốc gia khác –Ukraina – có dân số bằng 1/3 dân số Nga mà dân chúng luôn căm thù Mát-xcơ-va? Ông cần phải duy trì đội quân trên 150.000 người đóng ở đó, nếu không nói là phải nhiều hơn.
Đơn giản không có cách gì tôi thấy Putin thắng ở Ukraina một cách bền vững, bởi vì, giản dị đây không phải là đất nước như ông nghĩ – một đất nước sẵn sàng chờ nhóm lãnh đạo “phát xít” bị thanh trừng nhanh chóng, để nhẹ nhàng sà vào lòng mẹ đại Nga.
Hoặc là Putin chấm dứt tổn thất, chịu nhục thua cuộc – hy vọng ông ta tránh được cấm vận để hồi phục nước Nga, tiếp tục nắm quyền – hoặc đối mặt cuộc chiến dai dẳng chống Ukraina và chống lại hầu hết nhân loại, cuộc chiến sẽ dần dần hủy hoại sức mạnh nước Nga và làm đổ sụp hạ tầng.
Hình như Putin đang “thí mạng cùi” (hellbent) với chọn lựa thứ hai, tôi thấy thật đáng sợ. Bởi vì có một điều duy nhất còn tồi tệ hơn nước Nga hùng mạnh dưới thời Putin – đó là một nước Nga suy yếu, nhục nhã, rối loạn có thể tan vỡ hoặc chìm trong hỗn loạn tranh quyền lãnh đạo kéo dài, với nhiều phe phái giành giựt quyền bính, tất cả còn đó với đầu đạn hạt nhân, tội phạm công nghệ, các giếng dầu mỏ bao quanh.
Nước Nga của Putin chẳng phải là quá lớn không thể thất bại. Tuy nhiên, nó chẳng lớn đến mức không thể thất bại mà không làm rung chuyển thế giới.
Nguyễn Long Chiến dịch.
Posts
