Monday, February 5, 2024

BỐN CÁI CHẾT THƯƠNG TÂM

Cái chết thương tâm xảy ra hôm 23, ngày đưa ông Táo, tại hẻm Tam Khương, Đống Đa, Hà Nội. Xin chia buồn cùng gia đình nạn nhân.

Sự vụ đang được điều tra. Nhân chứng ở gần đó cho biết, có 4 thanh niên trọ cùng phòng, làm tiệc tổ chức đưa ông Táo về trời, có rủ thêm một người bạn. Sau tiệc, 1 người ngủ trên gác, 3 ngủ dưới trệt. Một người khoá cửa sắt bằng 2 vòng khoá xích, đi uống trà đá. Hơn 1 giờ sau, người này trở về và tá hỏa thấy nhà mình cháy dữ dội, nhất là 3 chiếc xe máy, bốn người bạn chìm trong lửa, không ai còn sống.

Anh bảo vệ gần đó còn kể tiếp, khi chưa cháy, cửa mở, anh thấy trên sân 6 m2, có dựng 3 chiếc xe máy, bên góc sân có 1 thau nhôm đang cháy nghi ngút khói. Sau đó, các anh em vào tiệc. Khoảng 1 giờ sau, vụ cháy xảy ra. Và cửa sắt khóa kỹ.

Chờ kết quả cảnh sát điều tra, chúng ta có thể suy đoán: lửa hoá vàng còn ngún trong thau là nguyên do chính. Lửa gần xăng của 3 chiếc xe có thể đã gây thảm họa.

Đốt vàng mã là tục lệ có từ rất lâu trong nghi thức cúng bái của người VN. Có quan niệm, người chết cũng như người sống, cần tiền, bạc, áo quần, thậm chí xe cộ như xe máy xe hơi, có cả nhà lầu. Mẫu tiền ngày xưa có dạng đồng xu thay bằng tiền ngày nay theo đúng mệnh giá tiền thật, có cả đô la Mỹ.

Tôi chưa đề cập ý nghĩa tục lệ ô nhiễm ấy có đáng là nếp sinh hoạt tâm linh, mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc hay không. Tôi muốn đề cập sự nguy hiểm của việc đốt vàng mã, ngày càng phổ biến, hầu như cúng kiến nào cũng không sót, và có lẽ ngày nào cũng có ở cái xứ 4000 năm văn hiến này.

Nhiều nơi không có dụng cụ để đốt vàng mã làm thiết bị “chuyên dùng”; có chỗ xây một lư hương xi măng thật to cho cả một chung cư. Dù có quy định, không được đốt vàng mã trong chung cư, tôi vẫn thấy có hộ đốt lén bằng 1 thau nhôm dọc sảnh hành lang chung. Có lẽ họ chưa hình dung cái thau nhôm trong cái cháy gây chết 4 người ở Hà Nội.

Ngoài nhà thì sao? Không có dụng cụ hoá vàng, người ta đốt vô tội vạ. Trước sân, ngoài ngõ, đầu hẻm, lề đường. Có ai chắc tàn bay từ giấy không gieo tai họa khi số lượng giấy hoá vàng chất thành đống? Nếu ở phố, xe máy dựng san sát trên lề sẽ vô hại với việc đốt giấy từng đống vàng mã của nhà bên cạnh?

Đã đến lúc nên có quy định toàn nước về tục đốt vàng mã, đốt bao nhiêu, đốt ở đâu, và đốt trong dụng cụ gì, không thể bằng thau nhôm đơn giản.

Trong tương lai, nên dẹp bỏ tục đốt vàng mã: giấy làm ra chúng từ gỗ, gỗ rừng VN còn bao nhiêu? Người phương Tây, ông bà họ ở cõi vô hình sẽ không có áo quần mặc, không có tiền tiêu, không có xe đi lại vì con cháu họ không hoá vàng mỗi dịp cúng lễ, Tết nhất hay sao?

Thoát Trung không chỉ có nghĩa là thoát cộng sản Tàu. Thoát Trung chính bằng việc rất nhỏ: bỏ hẳn tục lệ ông bà chúng ta, rồi con cháu chúng ta bắt chước họ, và cho đó là truyền thống. Tất nhiên, những tục lệ phù hợp nếp sống văn minh, khơi gợi bản sắc văn hoá, tất cả cần chọn lọc duy trì.

Nếu linh thiêng, chắc chắn ông Táo sẽ không phụ các sinh viên, có lòng thành tâm cúng kiến, tận tình mang cả cá chép thả sông giúp Táo về trời. Chưa về trời thì Táo cũng rủ lòng thương, cứu giùm mạng bốn chàng sinh viên tội nghiệp kia đi chứ? Hay ở đất này quá lâu, quen cái suy nghĩ có đi có lại;  bánh ít đi (quá hẻo, không có va li đô la âm phủ), nên bánh quy không lại?