Saturday, February 3, 2024

.CHÍCH (VẮC-XIN), HAY KHÔNG CHÍCH: ĐÓ LÀ VẤN ĐỀ

.

Báo đưa tin “Xem xét xử lý người không chịu tiêm vắc-xin ngừa Covid-19”. Thế giới chấp nhận chỉ có chủng ngừa mới giành lại mạng sống khi dịch bệnh đang hoành hành. Do vậy, chích hay không chích (vắc-xin) là “vấn đề sống còn” y như Hamlet của Shakespeare nói “To be, or not to be: that is the question” (sống, hoặc không sống: đó là vấn đề).

Việt Nam là một dân tộc chịu đựng nhất thế giới. Không có nước nào bị “ngàn năm đô hộ” nhưng vẫn sống phây phây cho đến bây giờ. Ở các nước, ai không chích vắc-xin sẽ bị hạn chế các quyền lợi như không được vào chỗ đông người, lên máy bay, hay xuất cảnh, nhập cảnh, có khi bị thải hồi khỏi chỗ làm …nghĩa là, ai không có “hộ chiếu vắc-xin” sẽ thiệt thòi quyền lợi. Ở VN, chính quyền sẽ “xử lý” những người này. Không rõ cách xử lý như thế nào. Mọi người coi vắc-xin là một quyền lợi công dân. Nhiều người lên mạng khoe mình được chích ngừa sớm, có kẻ còn tự hào chích vắc-xin ông ngoại, ông nội, ông cố…

Tôi đoán, chỉ những ai quá sợ hãi khi nghe có tử vong sau chích mới từ chối vắc-xin. Không có vắc-xin nào không có phản ứng gây chết người nhưng tỷ lệ rất rất thấp nếu không nói là cực thấp, gần bằng 0; chưa kể nguyên nhân tử vong có khi không nằm ở vắc-xin mà ở các công đoạn khác như bảo quản, hoặc người có cơ địa quá mẫn cảm. Đó là lý do người chích “có nguy cơ” phải khám sàng lọc và chờ 30 phút sau tiêm. Bảo “phải xử lý” những người như thế nghe nó “hình sự” quá. Không sao, dân ta quen chịu đựng rồi. Không như dân Mỹ.

Nhiều tòa án địa phương “vô hiệu hóa” sắc lịnh của tổng thống (như yêu cầu các công ty lớn buộc nhân viên của mình phải chích ngừa vắc-xin) khi Omicron đang lật ngôi Delta để thống lĩnh lây lan Covid-19 tại Mỹ, nước có tới 800.000 dân bỏ mạng vì đại dịch.

Không chịu đeo khẩu trang, không chịu chích ngừa, không chấp hành giãn cách xã hội (social distancing)…là quan điểm xung khắc trầm trọng giữa hai ứng viên tổng thống Mỹ năm 2020.

Biden thì vận động tranh cử rụt rè trước cử tri ngồi trong các chiếc xe hơi đậu rải rác ở mỗi nơi ông đến, ông luôn luôn có khẩu trang. Trump thì xuất hiện ồn ào như ngôi sao nhạc Rock ở các điểm tụ tập đông người không khẩu trang như ông.

Chống dịch có lúc trở thành đề tài nóng tranh thủ phiếu bầu cho dân chủ và cộng hòa. Trước cử tri, nhìn Biden “lọm thọm” với miếng giẻ màu đen trước miệng và nhìn Trump vung tay nói không khẩu trang, không ai tin là Trump thất cử.

Mối thù “bất cộng đái thiên” giữa hai vị tổng thống thứ 45 và 46 của Mỹ có ve như không bao giờ mờ nhạt. Một trong những bất đồng của hai ông, đó là về Covid. Biden rất sợ dịch; Trump dường như không bao giờ. Nhưng giờ đây, chính vấn đề này lại là mối hàn gắn không những cho hai ông mà cả…cho nước Mỹ.

Biden nói trong một phát biểu gần đây nhất, đại ý: “Mỹ là nước đầu tiên có được vắc-xin hữu hiệu chống covid chính nhờ công lao của Trump. Và (cựu) tổng thống cũng vừa mới chích nhắc (booster) vắc-xin”. Nghĩa là, Trump chấp nhận phong trào thúc đẩy dân chúng tham gia chích ngừa do Biden đang phát động (Lý do ông có sợ chết không thì không rõ nhưng việc tuyên bố chích nhắc là một động thái hiếm có với tính cách của ông: không ai thấy hình ảnh ông chích ngừa như Biden từng làm mỗi lần chích). Động thái này đưa đến tín hiệu tích cực cho những người còn đang ủng hộ Trump ngần ngừ trong việc “từ chối” chích vắc-xin – con số sơ khởi là 40 triệu người (có khi vì động cơ chính trị thần tượng cựu tổng thống). Trump nói với hãng FOX về sự đề cao ông của Biden: “Tôi rất trân trọng điều đó – Tôi rất ngạc nhiên khi nghe như thế. Các bạn (nên) hiểu đó là tiến trình hàn gắn ở đất nước này, hàn gắn rất lớn”.

Ảnh: Rất hiếm khen nhau.

Không vì Covid mà người Mỹ chia rẽ. VN cũng không nên vì Covid mà phải “nặng nhẹ” với nhau.

“To be, or not to be”, “chích, hay không chích”: là vấn đề chọn lựa, và không ai chọn không chích để dễ chết vì dính Corona, chứ không phải là vấn đề “phải xử lý”. Chích vắc-xin ngừa Covid-19 để “cơ hội sống sót” mở ra nhiều hơn. Chẳng ai không muốn chích để từ chối sự sống. Nhưng nói “phải xử lý ai không chịu chích” nghe sao "mủi lòng" quá.

Các nghiên cứu cho thấy, người chích đủ hai mũi vẫn mắc covid (tái nhiễm); chủng mới Omicron tốc độ lây nhanh gấp nhiều lần chủng cũ Delta, người chích đủ vẫn mắc bịnh số lượng nhiều hơn.

Nhưng hầu hết người có chích ngừa đều có cơ may không trở nặng như người chưa chích mũi nào. Các nghiên cứu còn cho thấy, càng nhiều người chích mũi ba (Do Thái chích mũi 4), nguy cơ nhiễm, nhập viện, nguy cơ chết giảm đi càng cao.

Và một tin vui vô cùng lớn tôi mới đọc sáng nay: Mỹ vừa cho phép lưu hành Paxlovid (của Pfizer), thuốc ngăn ngừa người nhiễm nhập viện và chết lên đến gần 90% (trước đó có Mulpovarir chỉ hiệu quả 50%), uống tại nhà, rất thuận tiện khi thấy có triệu chứng. Năm 2022, thuốc có lẽ sẽ có mặt khắp thế giới. Chắc chắn không thiếu nó ở VN.