Đôi lời: Độc đảng “khỏe” hơn đa đảng. Làm tổng bí thư “khỏe” hơn làm tổng thống. Đây là ví dụ.
.
(Biden faces an angry rift in his own party over Israeli-Palestinian conflict).
Người ta từng chú ý rất nhiều sự rạn nứt trong đảng Cộng Hòa về các lời nói dối phi dân chủ của cựu tổng thống Donald Trump qua cuộc bầu cử 2020.
Nhưng các đảng viên Dân Chủ cũng đang dấy lên bất đồng về cách tổng thống Mỹ đối phó với bạo lực giữa người Do Thái và Palestine, khiến họ đặt câu hỏi về sự cam kết của Joe Biden với nhân quyền, và yêu cầu ông ta cần hành động nhiều hơn để tạo áp lực lên Israel.
Đối với một đảng cam kết lấy công bằng xã hội, bình đẳng chủng tộc làm nền tảng thì đây là cuộc chiến khá lúng túng. Hoa Kỳ từng có lịch sử về phân biệt chủng tộc, chấp nhận phong trào Black Lives Matter là chính đạo, những đẳng viên dân chủ cấp tiến muốn áp dụng các khái niệm công bằng cho chính sách ngoại giao ở chỗ, ngày càng nhiều người thấy thái độ apartheid (phân biệt chủng tộc) của Israel đối với người Palestine.
Các tiếng nói cấp tiến chỉ trích Tòa Bạch Ốc vuốt đuôi Israel mà bỏ lơ nhân quyền khi bạo lực lên cao, cũng như lớn tiếng phê phán Biden không chính thức chống lại kế hoạch của Israel trục xuất các gia đình Palestine ra khỏi Đông Jerusalem.
Biden bỏ cả ngày thứ bảy để sửa soạn các cuộc điện đàm với các lãnh đạo các nước khu vực để cho thấy ông quan tâm nhiều tới vấn đề– lần thứ hai với thủ tướng Netanyahu và lần đầu với chủ tịch Palestine, Mahmoud Abbas, với tư cách tổng thống. Ông nêu lên quan ngại về sự an toàn của các nhà báo sau cuộc không kích của Israel vào một tòa nhà có trụ sở hãng tin AP ở dải Gaza.
Nhưng những người cấp tiến (của Dân Chủ -ND) muốn tổng thống không chỉ cam kết; họ muốn ông lớn tiếng với Israel.
Ngôn từ ở các bản tin về các cuộc điện đàm có chút thay đổi cho thấy lo lắng mới của Tòa Bạch Ốc, nhưng ít ra trong các nhận định công khai, Biden vẫn giữ thái độ điềm đạm.
Tổng thống phát biểu hôm cuối tuần: “Một trong nhiều cái tôi thấy cho tới nay, vẫn chưa có một hành động nào thái quá”.
Bộ trưởng quốc phòng Mỹ sau khi gặp người đồng cấp Israel viết trên Twitter: “Tôi tái xác định Israel có quyền tự vệ và lên án Hamas cố tình nhắm vào dân thường Do Thái”.
Theo các quan chức, bạo lực gia tăng ở Israel đã làm cho Tòa Bạch Ốc thêm lo lắng khi Biden và các phụ tá ngày càng quan ngại thương vong của dân thường ngày càng cao. Theo bộ Y tế Palestine, cuộc không kích của Israel giết chết hơn 130 người, làm bị thương ít nhất 1000 người khác chỉ tính ở dải Gaza. Bạo động và bạo loạn giữa người Arab và người Do Thái tàn hại các thành phố, thị trấn khắp Israel.
Biden có lên tiếng, được các phụ tá báo cáo, nhưng cuối cùng, các quan chức cũng hiểu rằng bản thân Tổng thống cũng chẳng làm gì được để đưa ra đề xuất ngừng chiến. Họ còn cho biết, khi bạo động kéo qua tuần tới, Biden bám sát lịch khơi dậy nỗ lực của các bên ở khu vực – gồm cả Ai Cập và Qatar – để dàn xếp một cuộc ngừng bắn.
Các quan chức tuyên bố, những gì xảy ra trong 72 giờ tới sẽ chứng minh tính cấp thiết về cách thức làm thế nào để đẩy mạnh áp lực chấm dứt các hành động thù địch.
CÁC DÂN BIỂU CẤP TIẾN ĐANG PHẪN NỘ
Hôm thứ tư, sau khi Biden lặp đi lặp lại câu thần chú rằng Israel có quyền tự vệ, thì tại hạ viện, các đảng viên cấp tiến lên tiếng chỉ trích.
Hôm thứ năm, dân biểu New York, Alexandria Ocasio-Cortez, trong diễn từ nảy lửa, đã hỏi: “Người Palestine có quyền sống hay không?” Vị đảng viên Dân Chủ cấp tiến tiếp tục lớn tiếng trên Twitter hôm cuối tuần: “Nếu chính quyền Biden không thể giữ vững lập trường trước một đồng minh, chính quyền ấy giữ vững được lập trường trước ai? Chính quyền ấy có dám khẳng khái đứng về phía nhân quyền hay không?”.
Dân biểu Rashida Tlaib, bang Michigan, phản ứng trước cuộc tấn công vào tòa nhà báo chí quốc tế, bài viết trên Twitter: “Israel (tấn công) nhắm vào truyền thông quốc tế để thế giới không thể biết tội ác chiến tranh của Israel dưới quyền tổng tư lệnh a-pác-thai (phân biệt chủng tộc) Netanyahu”.
Thượng nghị sĩ dân chủ Chris Van Hollen, bang Maryland, nằm trong Ủy ban quan hệ đối ngoại, phát biểu, kế hoạch trục xuất người (của Israel) vi phạm luật pháp quốc tế, và không thể không nghi ngờ cam kết của chính quyền (Biden) về nhân quyền.
Nhắc tới nhận định của Ủy hội nhân quyền Liên Hiệp Quốc, hồi đầu tháng, thượng nghị sĩ này viết trên Twitter: “Nếu chính quyền Biden đặt trọng tâm chiến lược ngoại giao là pháp quyền và nhân quyền thì lần này không chỉ có nói suông”.
Thượng nghị sĩ dân chủ độc lập bang Vermont, - từng thất cử ứng viên tổng thống vì Biden - Bernie Sanders viết trên trang nhất báo New York Times hôm thứ sáu dưới tiêu đề: “Hoa Kỳ cần ngưng bào chữa cho chính quyền Netanyahu”.
Tập hợp quyền công dân Hồi Giáo lớn nhất nước Mỹ - Hội đồng quan hệ Mỹ-Hồi - tham gia tẩy chay lễ trực tuyến EID ở tòa Bạch Ốc dự trù tổ chức hôm chủ nhật.
Hội đồng quan hệ Mỹ-Hồi tuyên bố trong một thông cáo, cảnh báo ông Biden có thể làm hỏng quan hệ với những người Mỹ theo đạo Hồi: “Chúng tôi không còn lòng dạ nào mà dự lễ EID với chính quyền Biden trong lúc rõ ràng họ trợ giúp, tiếp tay, và biện minh, cho chính quyền phân biệt chủng tộc Israel, ném bom bừa bãi giết chết đàn ông, đàn bà, trẻ em vô tội ở dải Gaza”.
Các nhóm nhân quyền Hồi giáo đã ca ngợi Biden trong những ngày đầu nhậm chức về chuyện ông chấm dứt việc ngăn cấm đi lại của chính quyền Trump ở những nước có nhiều người Hồi giáo.
Trong một thông báo hôm thứ sáu nhân việc tổ chức lễ EID của người Hồi giáo, Biden xoa dịu các nhận định đầu tuần của ông: “Những người Palestine – kể cả ở dải Gaza – và những người Do Thái đều xứng đáng sống vinh dự, an toàn, và an ninh”. Ông công nhận người Palestine mà không phê phán người Israel.
Những đảng viên dân chủ cấp tiến từ lâu chống đối chính sách của Hoa Kỳ đối với Israel; họ càng công khai có chiến thuật mới, chẳng hạn, đòi (Israel) thay đổi chính sách để có được trợ giúp quân sự quy mô của Mỹ.
Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren, bang Massachusetts, nhận định với nhóm tự do J Street ủng hộ Israel: “Nếu tiếp tục cung cấp viện trợ quân sự vô giới hạn, chúng ta chẳng tạo ra động lực nào để Israel đi đúng hướng”.
Hôm thứ sáu, Sanders còn đi xa hơn trên tờ New York Times: “Ở Trung Đông, Mỹ viện trợ gần 4 tỷ đô la cho Israel mỗi năm, chúng ta không thể bào chữa cho chính quyền cánh hữu của Netanyahu, cũng như hành động phi dân chủ và phân biệt chủng tộc của họ. Chúng ta phải thay đổi và tiếp cận song phẳng, bảo đảm và tăng cường luật pháp quốc tế liên quan đến việc bảo vệ dân lành, đồng thời, thực hiện luật hiện hành của Hoa Kỳ, viện trợ quân sự không đưa tới việc vi phạm quyền con người”.
KHÔNG TRUMP CHƯA PHẢI LÀ ĐỦ (Not being Trump is not enough)
Vẫn để ngỏ cho các đồng chí mình chỉ trích, các hành xử của Biden còn lâu mới là cách hành xử toàn tâm toàn ý cho Israel của Trump sử dụng để kiếm lợi thế với cư tri ky-tô-giáo.
Trump cho di chuyển tòa đại sứ Mỹ tới Jerusalem, một động thái tranh cãi, làm người Palestine tức giận. Biden không chọn đưa tòa đại sứ về chỗ cũ.
Cùng lúc với cuộc bùng nổ này, Netanyahu không thể thành lập chính phủ mới, cũng chưa có cuộc tổng tuyển cử mới, cơ hội cho ông còn cầm quyền, ông ta từng là người khai mào chính sách về Trung Đông của Trump, một tiếng nói quốc tế phê phán thỏa thuận nguyên tử Iran, bị Trump hủy bỏ, và Biden đang cố hồi sinh.
Đơn giản không theo Trump tự nó cho thấy một thay đổi chính sách.
"Hạ nghị sĩ dân chủ Eric Swalwell, bang California, nói với CNN hôm thứ bảy về bạo lực hiện nay: “Chúng ta cần chấm dứt ngay xung đột. Cám ơn Chúa, chúng ta có một vị tổng thống trách nhiệm hiện nay của Hoa Kỳ, một người tôi cho là có thể buộc nhà lãnh đạo Israel cần phải làm như thế”.
Sanders sử dụng cùng một ngôn từ mô tả Trump để mô tả Netanyahu. Mặc dù ông cho chính quyền Palestine là “tham nhũng và bất lực”, Sanders viết: “Hơn một thập kỷ cai trị của phe cánh hữu ở Israel, ông Netanyahu dung dưỡng một loại chủ nghĩa phân biệt chủng tộc độc đoán ngày càng hà khắc. Ông viết tiếp: “Với một tổng thống mới, Hoa Kỳ ngày nay đang có cơ hội phát huy một lối hành xử mới với thế giới – một lối hành xử căn cứ vào công lý và dân chủ”.
Bài phân tích của Zachary B. Wolf, CNN, ngày 16 tháng 5 năm 2021. Nguyễn Long Chiến dịch.
Posts
