(China Seeks to Coerce Vietnam With Sea Maneuvers, U.S. Says)
(Lời người dịch: Đế quốc Mỹ xâm lược nhưng chẳng có miếng đất nào lận lưng, trong khi bạn vàng lý tưởng tương thông đang muốn cướp thêm lãnh thổ của cha ông mình. "Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng". "Chọn bạn mà chơi". Những câu đơn giản mà chân lý ở Việt Nam. Cần học chi xa xôi ông râu dài, ông hói tóc ở Đức, ở Nga).
Hoa Kỳ nói Trung Quốc đang có những “bước đi khiêu khích” cưỡng ép các quốc gia Đông Nam Á dừng khai thác chung với các công ty dầu khí quốc tế ở trong vùng biển giàu dầu mỏ của Việt Nam.
Morgan Ortagus, phát ngôn viên bộ ngoại giao Mỹ, tuyên bố trong một thông cáo hôm thứ năm: Việc triển khai tàu quốc gia có hải quân yểm trợ “là sự leo thang của Bắc Kinh trong nỗ lực đe dọa các bên tuyên bố chủ quyền không được khai thác nguồn năng lượng trên biển Nam Trung Hoa (Biển Đông, theo VN) và ép buộc họ “chỉ được hợp tác với các công ty quốc doanh Trung Quốc”.
Biển Đông vẫn còn là nguồn cơn gây căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, ngay cả hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang đấu nhau trong chiến tranh thương mại gay cấn. Hôm thứ năm, Việt Nam tuyên bố sẽ tham gia với hải quân Hoa Kỳ vào tháng tới trong các cuộc tập trận với các nước Asean lần đầu tiên, vì họ muốn tìm kiếm sự ủng hộ quốc tế trong tranh chấp với Trung Quốc.
Việt Nam từ lâu phản đối sự hiện hiện của tàu khảo sát TQ kèm tàu chiến hộ tống trong những vùng biển có triển vọng dầu khí ngoài khơi Việt Nam. Những tàu Trung Quốc này, từng đối mặt nhau trong vài tuần với tàu Việt Nam, rút đi đầu tháng trước, đã quay trở lại vùng tranh chấp hôm 13 tháng 8, theo bà Lê Thị Thu Hằng, phát ngôn viên của bộ Ngoại giao Việt Nam.
Mỹ đang cố “chia rẽ Trung Quốc với những quốc gia khác”. Phát ngôn viên bộ Ngoại giao TQ Hoa Xuân Ánh phát biểu trong một cuộc họp báo hôm nay tại Bắc Kinh. “Mục đích của họ là tạo sự rối loạn trong tình hình biển Đông, phá hoại hòa bình và ổn định ở khu vực này”.
Vào tháng năm, “Việt Nam đơn phương tiến hành hoạt động khai thác dầu khí thuộc quyền tài phán của Trung Quốc trên biển Nam Trung Hoa”, bà Oánh phát biểu. “Đây là lý do gây ra tình trạng như hiện nay. Tàu Trung Quốc đang hoạt động trong vùng biển liên quan thuộc quyền tài phán của TQ chỉ mới tháng bảy năm nay”.
Trong khi đó, Việt Nam đang yêu cầu Trung Quốc rút tàu về nước.
Bà Hằng nói với phóng viên ở Hà Nội hôm thứ năm, Trung Quốc “phải chấm dứt ngay việc vi phạm, rút về tất cả tàu thuyền của mình, không được có thêm những hành động phương hại quyền chủ quyền của chúng tôi trong khu vực”. Bà nói thêm, Việt Nam kêu gọi cộng đồng quốc tế “có những đóng góp cụ thể và thiết thực nhằm duy trì trật tự, hòa bình và an ninh khu vực”.
Theo bộ ngoại giao VN, thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tuyên bố trong buổi họp báo sáng thứ bảy với người đồng nhiệm Úc Scott Morrison tại Hà Nội, Việt Nam “quan tâm sâu sắc” đến những hành động của Trung Quốc ngoài khơi bờ biển Việt Nam.
Morrison nói ông và thủ tướng Phúc thảo luận “những nguyên tắc liên quan đến tự do hàng hải, tự do hàng không” và bảo đảm để các quốc gia có thể theo đuổi những cơ hội phát triển trong những vùng kinh tế đặc quyền, theo bản tin đăng trên website thủ tướng Úc.
“An ninh năng lượng”
Hoa Kỳ “cực lực phản đối mọi nỗ lực của TQ nhằm đe dọa hoặc cưỡng ép các quốc gia đối tác duy trì hợp tác với những công ty không phải của Trung Quốc nếu không, họ (TQ) sẽ gây rối các hoạt động hợp tác đó”. Bà Ortagus phát biểu. “Hoa Kỳ cam kết tăng cường an ninh năng lượng của những đối tác và đồng minh chúng tôi trong vùng Ấn Độ Thái Bình dương và trong việc bảo đảm sự sản xuất dầu khí khu vực không bị ngăn trở cho thị trường thế giới”.
Carl Thayer, giáo sư danh dự đại học New South Wales của Úc nói, Việt Nam đang làm việc để chứng tỏ họ có sự ủng hộ của quốc gia Asean cùng những cường quốc hàng hải, kể cả Hoa Kỳ
Ông Thayer nói: “Thế đứng Việt Nam đang thay đổi bởi vì tình hình đang trở nên nghiêm trọng hơn”. "Những tuyên bố của họ còn mơ hồ, Việt Nam dù sao cũng đang từng bước chống lại Trung Quốc”.
Hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson đã ghé cảng Đà Nẵng năm ngoái, đánh dấu một quan hệ đang phát triển giữa hai cựu thù trong quá khứ. Hải quân Việt Nam, từng tham gia tập trận với Trung Quốc và các nước, chưa bao giờ tham gia tập trận với Hoa Kỳ, bà Hằng cho biết.
Bài của Glen Carey và Nguyễn Diệu Tú Uyên, Báo Bloomberg ngày 23 tháng 8, 2019. Nguyễn Long Chiến chuyển ngữ.