Đặt tên mới cho đơn vị hành chánh mới đang là đề tài nóng của xã hội. Ông cha ta đặt tên đất mới khi Nam tiến như thế nào? Ngoài yếu tố lịch sử, truyền thống, văn hóa, tiền nhân đặt tên mới rất …thực tế- Mũi Né chẳng hạn. Hay Hòn Rơm.
Nhìn ảnh, quý vị hình dung tại sao doi đất nhô ra biển lại có cái tên rơm rạ như thế. Chắc chắn vùng cát biển này không hề trồng được lúa. Không lúa, làm gì có rạ, có rơm. Rơm là vì cây lúa phơi khô khốc y như màu cái doi đất này. Hòn Rơm là dải đất cỏ không mọc nổi huống hồ gì cây. Hình thù hòn đất rất giống đống rơm. Đặt Rơm cho hòn đất, tiền bối vào khai phá vùng đất cằn cỗi này để nhớ cây lúa quê nhà (đương nhiên ở Bắc).
Còn tại sao là né, Mũi Né. Xem hình chụp bằng điện thoại, quý vị không thể hình dung cái “mũi” này lại chia vùng vịnh yên tĩnh ở đây ra làm hai: Bãi Trước và Bãi Sau. Tôi không nhắc hai bãi biển nổi tiếng Vũng Tàu đâu nha. Mùa gió bấc (hay gió Bắc?) tàu thuyền đánh cá vào neo đậu ở vùng vịnh Bãi Trước. Mùa gió Nờm (Nồm) thì thuyền ghe đánh cá sẽ lục tục kéo về vùng vịnh Bãi Sau. Sao vất vả thế? Để tránh gió mạnh, gió bão. Tránh tức là cách gọi lịch sự của né. Né là nép vào, tìm sự chở che. Thế là mũi (doi đất nhọn đâm ra đại dương) có tên Mũi Né.
Bãi Trước của Mũi Né (địa danh hành chánh) có tên Làng Chài (thấy tiếng Anh ghi là Fishing Village). Chài thường là chài lưới chưa hẳn là hoạt động duy nhất của đánh cá, rộng hơn, đánh bắt hải sản. Ở miền Trung- có lẽ các miền khác- làng chài thường nghèo. Nhưng làng chài ở đây phải nói gồm những ngư dân không nghèo. Nhìn nhà cửa, phố phường, ghe thuyền (giờ hay gọi phương tiện đánh bắt hải sản) ở đây, cả mức sống, tôi không nghĩ đây là Làng Chài như từng nghĩ các xóm vạn chài trong quá khứ. Những chiếc xe xúc (forklifts) chạy dọc bãi biển để xúc những chiếc thuyền thúng- phương tiện di chuyển của ngư dân trên vùng biển và cả đánh cá) vào chỗ xếp cất, tôi không nghĩ người dân ở đây như những bà con sinh sống ở những vạn chèo trên những bến sông, bãi cát ngày xưa.
Cũng vì biết né (tránh) cái nghèo từ quê nhà ngày xưa của những di dân mở cõi mà người dân ngày nay ở đây có cuộc sống thanh bình hơn, dễ thở hơn, và khắm khá hơn. Mũi Né ơi, Mũi Né. Đáng yêu ghê.




