Thật may mắn cho con cháu chúng ta, không sống trong chiến tranh. Ở lứa tuổi tầm lục thập như chúng tôi, chiến tranh vẫn còn là những ám ảnh khôn nguôi, mỗi dịp thấy lại, hay nghe lại những hình ảnh, những âm thanh của một cuộc chiến thảm khốc, đau thương trên quê hương nầy mấy chục năm trước.
Tình cờ xem được một phim (trên mạng) nói về chiến tranh, tên Đất Khổ, sản xuất năm 1972 ở miền Nam, (phụ đề tiếng Anh:Land of Sorrows) do đạo diễn Hà Thúc Cần dàn dựng với Trịnh Công Sơn đóng vai chính.
Ký ức chiến tranh lại hiện về, sâu nặng, và thật u hoài trong lòng tôi, một cậu bé rồi một thanh niên đã từng sống qua một thời gian ác liệt của đạn bom.
Trước nay, chúng ta, mỗi người VN thường nhìn cuộc chiến theo cái nhìn "địch, ta", "thắng, thua", "chính nghĩa, phi nghĩa", vân..vân..mà thường ít để ý chiến tranh là đau thương, là mất mát, là tàn phá, là chia rẽ, cho dân tộc, cho đất nước, cho mọi người VN chúng ta, trong quá khứ, hiện tại, và ngay cả tương lai.
Ở đây, tôi không nói đến nguyên do vì sao có chiến tranh mà chỉ nói đến đau khổ, tang thương, hủy diệt , chia rẽ nó mang lại cho dân tộc này. Tâm thế đó mới giúp chúng ta xem bộ phim nầy bình tĩnh hơn, thấm thía hơn.
Cuốn phim rất hay. Nó không nói nói nhiều về bên nào nhưng chỉ nói về đau khổ, mất mát, về tình yêu gia đình, tình yêu trai gái, về sự khủng khiếp của chiến tranh Một bà mẹ ôm đứa con chết quấn trong cái khăn, đã bốc mùi trên tay, vẫn nghĩ nó còn sống, vẫn ru cho nó ngủ trong một nhà thờ chứa đầy người hốt hoảng tránh đạn, bom.
Phim được chiếu ở thời VNCH chỉ 2 lần, và bị cấm lưu hành, vì nội dung bị cho là "phản chiến”. Nhưng phim cũng không được cho phổ biến ở VN hiện nay. Tôi không hiểu lý do vì sao.
Cuốn phim rất sâu sắc, rất nhân văn, nói về một gia đình ở Huế, trong thảm trạng sắp đối mặt cận kề với cái chết, dưới họng súng của 2 bên tham chiến, có con cái người tham gia bên nầy, bên kia, và một số hình ảnh biểu tượng cảnh chiến tranh, có chỗ không phân biệt đâu là dàn dựng, đâu là sử dụng tư liệu thật của phóng viên chiến trường.
Phim có những người nổi tiếng đóng như Trịnh Công Sơn (vai chính), Bích Hợp, Kim Cương, Bạch Lý, nhà văn Sơn Nam và cả Thành Lộc (lúc đó chỉ 8 tuổi). Cảnh quay đa phần ở Huế, tình tiết phim xảy ra chầm chậm, hình ảnh tối , âm u, có chọn lọc, đẹp, phảng phất nhiều hình ảnh nên thơ của nông thôn đặc trưng của cố đô.
Chúng ta xem phim với tâm thế của người muốn biết về quá khứ đau thương của dân tộc, không xem phim để...oán trách, căm thù, hay để gây thêm chia rẽ.
Câu thoại cuối của người mẹ trong lúc chạy loạn, khi đứa con gái bị đạn chết, được chôn lấp sơ sài, nói với 2 con còn lại: "Về nhà, chúng ta không đi đâu cả, có chết, hãy về nhà mà chết".
Ngôi nhà quê hương, ngôi nhà của mẹ. Ngôi nhà VN thật rộng mở, thật bao dung vững chãi, thật thấm đẫm tình người. Phim có đoạn làm cho chúng ta rơi nước mắt nhưng cuối cùng nó cũng làm chúng thở một hơi dài nhẹ nhõm: đã qua rồi chiến tranh.
Một cảnh trong phim Đất Khổ.
Posts
