Nhà thơ Nguyễn Công Trứ:
"Thoạt sinh ra thời đà khóc chóe
Trần có vui sao chẳng cười khì"
Cụ nói về thế thái nhân tình, không nói về tự do ngôn luận. Mượn thơ cụ để diễn dịch thêm. Mở mắt chào đời là muốn ..."phát biểu", dù chỉ là oe oe mấy tiếng. Con người sinh ra đã có quyền "ngôn luận".
Thời đại internet tràn ngập, nói một tiếng, dù nói thầm, nói một mình, bên tây hay bên tàu, mấy giây là cả thế giới đều biết. Nó ảnh hưởng rất lớn, rất "khủng khiếp".
Nhiều người sợ hãi là đúng. Nhưng tôi thấy chẳng có chi phải sợ. Mà có lợi là khác nếu tiếng "thì thầm" kia là đúng, là chân lý.
Quốc gia, tôi nghĩ nôm na kiểu nhà quê, cũng như một gia đình. Tổng thống là ông chủ nhà, lãnh đạo một gia đình có con, có cháu, có dâu, có rể...đủ thành phần "giai cấp".
Ông chủ nhà vui vẻ, phóng đạt thì sẽ cho "bọn bay", tức những người dưới quyền thoải mái..."ý kiến", không có vùng cấm. Ông sai chỗ nào chỉ ngay chỗ đó. Dân chủ như rứa, chớ cũng có đứa, thằng rể chẳng hạn, muốn ly dị vợ, hay bất mãn chi đó, phê phán quá đà, vu cáo ông già vợ những việc bậy bạ, dùng những lời lẽ xúc phạm ( giống như nói xấu lãnh đạo), làm bẽ mặt ông chủ, không ra thể thống chi cả, "muốn nói gì cũng được, muốn chửi ai cũng được". Nếu ông chủ tức quá, lấy quyền cha vợ, tán nó mấy bợp tai. Chẳng có chi đáng trách. Ổng là "cha" mà. Muốn làm chi thì làm.
Nhưng nếu ông chủ không đánh, chỉ mang ông rể ra xử, lập một "tòa án gia đình" (không phải tòa án nhân dân đâu nghe), mọi người phán xét, lấy con gái lại, không cho làm vợ nó nữa, nếu thấy phạm tội quá nặng, (bị con bồ nhí bí mật kích động, phá hoại gia đình nhà vợ). Nếu có tội, anh ta sẽ tâm phục, khẩu phục.
Xin kể thêm câu chuyện tôi đọc đâu đó trong Sử ký Tư Mã Thiên (thì phải). Một tướng rất giỏi, nhiều công trạng, được Tần Thủy Hoàng cho làm vương một nước nhỏ. Nghĩ mình công trạng tày trời, ông tự sắm một cỗ xe ngựa, cờ phướn giống như thiên tử, một điều có thể là phạm húy, mất đầu như chơi. Chuyện đến tai vua. Vì là đại thần sủng ái, Tần Thủy Hoàng không nỡ giết, chỉ răn đe nhắc nhở.
Vị tướng nghĩ, trong đám tùy tùng của mình có kẻ mật báo, bèn ra lệnh cắt lưỡi tất cả, mọi người vẫn được cho hầu hạ nhưng đều câm lặng, phòng sau này chúng không tâu lén lên vua, vì ông biết phạm lần nữa, mình sẽ mất đầu.
Lo xa không xuể, có quan tỵ hiềm với ông, sàm tấu với vua vị tướng sắp làm phản. Vua đích thân đem quân đến bắt. Ngoài sân dinh, quân sắp tràn vô, vị tướng giật mình, không kịp cầm vũ khí, dẫn một vài tùy tùng chạy trốn. Tức giận ông nạt bọn chúng tại sao không báo trước ông biếbiết. Họ lặng lẽ chỉ vào miệng, ý nói chiếc lưỡi đã bị cắt.
Trước khi chết, ông ta hối hận, nếu không cắt lưỡi tùy tùng, biết đâu có thể chạy thoát vì ông ta rất giỏi võ. "Cái lưỡi" quan trọng như thế nên cụ Hồ mới nói: "Dân chủ là mở mồm cho dân nói" (trong mồm có lưỡi).
Nhưng dân chủ không hẳn muốn nói gì, muốn làm gì cũng được. "Mọi người đều có quyền tự do miễn quyền tự do đó không xâm phạm quyền tự do của người khác" (Tổng thống Mỹ Abraham Lincoln).
Posts
