Đề tài này “hùng vĩ” quá. Nhưng không vì hùng vĩ mà không nói tới. Ông Tô Lâm có nói tới Sài Gòn. Mấy chục năm trước(1960) , người Singapore qua Chợ Rẫy chữa bịnh là không phải dễ. Nhưng nay, người Việt phải qua Sing để chữa những bịnh trầm trọng (Võ Văn Kiệt, Nguyễn Bá Thanh). Vì sao?
Tôi cũng chẳng biết vì sao. Nhìn hai hình bên dưới, chúng ta sẽ hiểu vì sao.
Một “thiết bị” giúp người dùng tận thu tất cả phần trong hộp kem đánh răng. Thật đơn giản. Phần lớn kem đánh răng có vỏ hộp bằng nhựa. Nhẹ, mềm, dễ nặn (kem). Không như thời xưa, vỏ hộp bằng nhôm mỏng, nặn tới đâu, kem ra tới đó. Hộp nhựa không như thế. Kem gần cạn, người dùng phải bóp từ đáy tới đầu kem mới ra trên bàn chải. Nay, khỏi phải cực nhọc như thế. Có dụng cụ ra đời, tôi tạm đặt, dụng cụ nặn kem(đánh răng). Phần nhựa hộp kem sẽ cuốn lại, phần kem bên trong sẽ ra khi vặn nút chỉnh màu xanh (xem hình).
Một dụng cụ chẳng lấy gì làm to tát. Nhưng nó cho tôi suy nghĩ, người chế ra nó- có lẽ là người Việt chúng ta- có sự nhạy bén trong tư duy. Mà người VN rất giỏi “xử lý tình huống”, hơn 2500 năm trước, ông Khổng Tử gọi là “kiến cơ nhi tác”.
Trong chiến tranh, tôi muốn kể chuyện Việt cộng . Kể chuyện Việt kiều…rối ren lắm. Nói nhiều về VNCH sẽ dễ bị quy vào tội…chống phá nhà nước. Việt cộng rất khôn ngoan.
Những vụ pháo kích vào các đồn lính hay khu chỉ huy quân sự bên VNCH của VC dễ bị “bắt bài”. Quân Mỹ trong chiến tranh VN có lẽ đã sử dụng GPS (hệ thống định vị toàn cầu). Họ phản pháo rất chính xác và cảnh báo cũng rất chính xác. Vợ tôi thực tập ở bịnh viện Nhi Đồng Hoà Khánh (Đà Nẵng), rất nhiều bác sĩ và y tá người Mỹ. Khi nghe còi báo động, tất cả nhân viên y tế và bịnh nhân đều đã an vị dưới hầm bao cát chống pháo kích. 5, 10 giây sau, đạn pháo nổ thật. Bịnh viện này nằm gần căn cứ Harking của quân đội Hoa Kỳ.
Phản pháo thì ở nơi bắn pháo, quân Cách Mạng sẽ chẳng toàn thây vì “pháo bầy “ (rất nhiều khẩu bắn) của địch. Thế là, sáng tạo của VC để tránh thương vong rất thành công.
Sau khi chỉnh tọa độ pháo, quân CM không phải trực tiếp kéo cò súng. Họ dùng thiết bị kéo cò. Đó là thùng nước đục thủng lỗ. Khi nước đầy, cò súng vẫn giữ. Khi nước cạn, trọng lượng nước không đủ để “giữ” cò súng. Cơ bẩm kích hoạt. Pháo (có khi là hoả tiễn) phát nổ. Ông nội người Mỹ có phản pháo thì chẳng rụng cọng lông của VC. Họ rời nơi đạn pháo đời tám hoánh. Nghe kể lại như thế chứ tôi có theo VC đâu mà biết.
Như vậy, người Việt rất khôn ngoan và rất giỏi. Khôn và giỏi sao lại “lẹt đẹt” đi sau một số nước Đông Nam Á mấy chục năm nay ? Bây giờ, tôi có thể nói hùa theo người khác mà không sợ bị ghép tội phản động. “ Điểm nghẽn của điểm nghẽn là thể chế”. (Lời của ông tổng bí thư Tô Lâm).
Thể chế nào mà cộng đồng người Việt đôi ba triệu người từng là thân phận thuyền nhân có 5 người là tướng lĩnh trong quân đội Hoa Kỳ? Thể chế nào mà một phụ nữ người Việt (bà Giao Phan) chỉ huy việc chế tạo hàng không mẫu hạm Hoa Kỳ? Thể chế nào mà bà Dương Nguyệt Anh chỉ huy chế tạo hàng chục loại vũ khí tối tân cho Hải quân Mỹ? Thể chế nào mà một nhà toán học (có giải thưởng Fields- như Nobel thế giới) Ngô Bảo Châu được trọng dụng?
Nhìn dụng cụ nặn kem; nghe kể lại sự sáng tạo của mấy anh du kích trong chiến tranh đối phó với người Mỹ; nhìn những thành tựu của người Việt di tản ra nước ngoài- nhất là ở Mỹ, tôi suy nghĩ, vì đâu mà người Việt “nên nỗi” ngay trên quê hương mình ? Kêu gọi bước đầu 100 trí thức Việt kiều về nước, dù sẽ và rất khó khăn- đòi hỏi sự hoà hợp và tương kính- là khởi đầu cho một giai đoạn, mà giỏi không thể nghèo.
Không thiếu nhân tài đất Việt. Chỉ thiếu thể chế cho nhân tài phát triển. Chuyện đơn giản, ai ai cũng thấy, nhưng hiếm ai tự vấn, tại sao “giỏi lại nghèo”.
Posts
