Bức hình bên dưới tôi lưu lại từ Facebook của Luân Lê với câu nhận xét của ông. Không nghĩ sâu xa như ông, tôi muốn nói ý nghĩa gần gũi của bức hình.
Phần chú thích tiếng Anh trên hình: Khu vực người hâm mộ, thủ tướng, khách VIP (very important person) và buổi hoà nhạc (quốc gia).
Đập vào mắt người nhìn là hình ảnh hằng rào dây thép gai. Nếu sống trong thời chiến tranh trước đây, người ta biết thép gai luôn luôn có mặt, mọi chỗ ở các đồn binh, các cơ quan chính quyền và rất hiếm, hay không có ở nhà dân. Thép gai biểu tượng cho sự ngăn cách nguy hiểm. Một chiếc cầu có thép gai bung hai đầu, chiếc cầu ấy “nguy hiểm “. Khu vực có thép gai thường có mìn, đa phần là mìn định hướng- claymore.
Ngày nay thanh bình nhưng hàng rào thép gai còn xuất hiện, khu vực gần đó có nguy hiểm không? Không nguy hiểm nhưng quan trọng. Không quan trọng người ta không chắn hàng rào thép gai. Bên hàng rào (trong ảnh) láo nháo mấy khán giả tò mò muốn xem buổi hòa nhạc quốc gia.
Ngày nay, tôi ít thấy các đội “kèn Tây” gọi là đội quân nhạc biểu diễn miễn phí không phải vào các dịp có diễn ra lễ trọng thể. Thích nhất là nhìn các loại nhạc cụ, lớn nhỏ, hình thù đủ các kiểu, có chiếc kèn to, tròn, như rồng quấn lấy người thổi. Nô nức xem đội quân nhạc biểu diễn, có cả quân nhạc của lính Mỹ, Đại Hàn. Thích lắm.
Thích nhưng khán giả bên hàng rào thép gai không thể tiếp cận “nơi VIP” của buổi hoà nhạc. Thôi, ở xa cũng không sao. Chỉ “có sao” là chỗ hàng rào thép gai.
Có 2 cách giải thích vì sao là rào thép gai mà không phải rào chắn thông thường.
Một, nếu thông thường, rào không ngăn được khán giả tràn vào khu quan trọng. An ninh khó kiểm soát. Thép gai cao sẽ ngăn chặn chuyện bất trắc xảy ra. Điều này nói lên, nhà chức trách chưa hẳn tin khán giả. Trong đám đông ấy, biết đâu không có “thằng” phản động, lợi dụng sự lơi lỏng của rào chắn, xông vào nơi có những nhân vật trọng yếu quốc gia. Thiếu tin tưởng đám đông quần chúng.
Hai, về phía khán giả, tạm gọi người dân đi, sự ý thức của họ chưa cao. Một hàng rào “tượng trưng”, “hiền hoà” (không phải thép gai) không giữ đúng chỗ họ đứng. Không khác chi, đến ngã tư đèn đang đỏ, vắng camera giám sát, hoặc cảnh sát, chắc chắn người chạy xe không dại gì không vù qua…cho nhanh.
Ý thức tự giác không phải một sớm một chiều mà hình thành. Nó không phải tự nhiên mà có. Nó có từ giáo dục. Nghe nó “vĩ mô” nhưng thật đúng.
Sau lễ kỷ niệm hùng vĩ thì các đại lộ nơi sự kiện quan trọng xảy ra là rác và rác. Nam thanh nữ tú ở thành phố chứ ai vào đây? Họ không thể cầm luôn vỏ chai nhựa đựng nước uống, giấy gói bánh, hộp đựng thức ăn về nhà hay đem vất vào thùng rác? Rất đơn giản nhưng không hề đơn giản để xứng đáng là công dân văn minh.
Tôi có may mắn đi một số nước tiến bộ châu Âu. Rác là cái họ xử lý rất tốt. Không phải là sự tận tụy của người gom rác, dọn rác. Mà chính là ý thức người dân.
Con cháu chúng ta luôn luôn được giáo dục tự hào là dân tộc anh hùng đánh thắng nhiều đế quốc to. Họ không được giáo dục chu đáo trong hành xử thế nào là văn minh. Vứt rác đúng chỗ là hành vi văn minh.
Ý thức hình thành từ giáo dục. Nếu người dân được giáo dục ý thức văn minh thì việc ngăn cách giữa người dân (tất nhiên ở đây là khán giả) với những nhân vật quan trọng không phải là hàng rào thép gai. Nó nhoi nhói làm sao ấy. Những nơi diễn ra sự việc trọng đại của quốc gia đều thu hút sự quan sát của thế giới.
Không nên có hàng rào chia cắt phản cảm đó. Cần một thế hệ nữa để hình thành một ý thức mới trong văn hóa và văn minh. Trễ còn hơn không. “Chi bằng học” (*).
(*) Chí sĩ Phan Châu Trinh.
Posts
