Cứ đến mùa Vu Lan thì vấn đề phóng sinh nổi lên. Chê nhiều hơn khen việc phóng sinh. Nhìn bức hình bên dưới, nhiều người bất bình. Ốc bỏ vào bao, chất thành đống, bên cạnh là vị sư với chiếc mõ, có lẽ đang tụng kinh, cho nhiều sinh linh trong bao ni- lông “siêu thoát” khỏi bàn tay con người. Ốc có thể chết khi nằm chồng lên nhau, chen chúc, ngột ngạt. Đổ xuống ruộng thành đống có khi chúng còn chết nhiều hơn, nhanh hơn.
Rằm tháng bảy là dịp “xá tội vong nhân”. Phóng sinh kiểu này là tích tội hơn xá tội. Có người biện lẽ, kẻ có tâm đã bỏ tiền ra mua dồn nhiều ốc ở chợ mang về đây trong các bao, gánh, để sư tụng kinh đặng thả vào ao hồ, sông suối. Nếu thực lòng yêu mến sinh linh- như loài ốc này- người ta có thể mua gom rồi trực tiếp phóng sinh mà không cần đem đến chùa hay mời sư thêm lời tụng niệm.
Nhưng ở đời, ít ai làm chuyện bao đồng hay không công. Phóng sinh cần ghi hình, cần chứng tỏ cho thiên hạ thấy cái lòng quảng đại yêu thương của người làm chuyện phóng sinh. Và tôi đoan chắc, đa phần những người thế này làm “từ thiện” chỉ để cầu trả ơn, không phải “thi ân bất cầu báo”.
Phóng sinh nên là biểu tượng. Nhà chùa hay các vị sư chỉ cần một nghi lễ đơn giản: thả một con chim lên trời hay một con cá xuống nước nhân rằm tháng bảy là đầy đủ ý nghĩa. Thả hàng trăm con chim, hàng mấy trăm con cá, vô hình trung, khuyến khích việc đánh bắt chim cá để bán lấy tiền vào dịp phóng sinh.
Trước một số cổng chùa, tôi thấy người ta bày bán rất nhiều chim. Nghe tiếng kêu yếu ớt, khẩn cầu, nhìn bộ lông rời rã với đôi mắt van xin của những chú chim vật vã trong các chiếc lồng sắt: Ai nỡ nào bày ra chuyện phóng sinh? Chức sắc của một số ngôi chùa để làm như thế, các vị có động lòng trắc ẩn mà suy nghĩ gì không?
Có cầu ắt có cung. Càng “tổ chức” phóng sinh nhiều càng có người lùng bắt chim muông- hiện nay có loài gần như tuyệt chủng.
Đạo Phật- tôi chưa nghĩ đến Phật giáo- là đạo của Từ Bi và Trí Huệ. Việc phóng sinh bị lợi dụng, biến dạng, phô trương…cần được xem xét lại. Nếu tin con người có nhiều kiếp thì xin quý vị nên làm phước ở kiếp này: Hãy ngừng việc tổ chức lễ phóng sinh như cách làm hiện nay - Phóng sinh, không khéo, trở thành sát sinh.