UNG THƯ, TÔI ĂN GÌ?
Lão Tử: Bệnh từ miệng mà vào, họa từ miệng mà ra. Đông y: Bách bệnh do tỳ. Dân gian Việt Nam: Tham thực cực thân. Ăn là cách duy trì sự sống. Ngay cả ăn để duy trì đạo đức: Có thực mới vực được đạo.
Ăn quan trọng và thiết yếu cho đời sống và ăn quan trọng và thiết yếu hơn rất nhiều đối với người bệnh, mà bệnh đó lại là ung thư. Có lẽ ở các nước tân tiến, chữa trị bằng thuốc có thể kèm chữa trị bằng ăn uống. Tôi có nghe một bệnh nhân nữ chữa trị tại Singapore về nói, bên đó, bệnh viện chỉ định khẩu phần ăn cho từng bệnh nhân, với từng loại bệnh. Tôi không qua đó nhưng tôi tin bà nói thật. Ăn hỗ trợ rất nhiều cho việc chữa trị một bệnh cần thời gian dài như chữa trị ung thư.
Khi tôi theo đuổi chữa trị ở bệnh viện gần 6 tháng, tôi chưa bao giờ nghe bác sĩ bảo tôi cần ăn uống như thế nào đối với bệnh ung thư hạch bạch huyết của mình. Tôi không rõ các bệnh nhân có loại ung thư khác tôi có được hướng dẫn cách thức ăn uống hay kiêng cử gì không.
Có lẽ đây là thiếu sót đối với bệnh nhân Việt Nam nói chung, bệnh nhân ung thư nói riêng. Thức ăn chắc chắn sẽ hỗ trợ việc điều trị bệnh của bệnh nhân. Có lẽ các bệnh viện quốc tế ở Việt Nam có chú trọng vấn đề này. Năm 2012 tôi ở chỗ bệnh viện ung bướu Sài Gòn thì chưa nghe nói tới.
“Cố gắng ăn uống đủ chất”, bệnh nhân sẽ nghe bác sĩ điều trị khuyên một câu chung chung như thế. Tôi chưa thấy có một tài liệu in phát không cho từng bệnh nhân với từng loại bệnh đang điều trị ung thư cần theo cách ăn uống do chuyên môn bên y tế khuyến cáo. Có lẽ hiện nay đang có mà tôi không biết?
Ăn uống khó khăn, đó là nhận xét chung của những ai từng điều trị ung thư mấy tháng dài. Nhiều người ăn vào vài miếng thì ói ra ngay. Có bệnh nhân bảo tôi họ cố nuốt thức ăn trôi qua khỏi miệng để giữ sức khỏe chiến đấu với bệnh tật. Có người mua thêm các loại thực phẩm chức năng, theo giới thiệu trên báo in hay báo mạng. Có người uống thêm loại sữa như Ensure Mỹ dành cho bệnh nhân ung thư; nhưng sữa này giá khá đắt, người thu nhập bình dân khó mà có tiền mua đủ để uống 2 lần mỗi ngày theo khuyến cáo trên hộp sữa.
Nhiều người nghèo nói chuyện với tôi lúc khi ngồi vô thuốc. Có bệnh nhân lấy các loại đậu (đỗ) nhiều màu như đậu xanh, đậu đỏ, đậu trắng, đậu nành, đậu đen, mỗi thứ một muỗng canh, nấu ăn hằng ngày, “cho nó đủ chất”. Ngày nào cũng ăn, chắc chắn sẽ ngán tận cổ; ngán nhưng có ích, cũng phải ráng. Cô gái 25 tuổi cùng bệnh với tôi ở Sóc Trăng tiết lộ, nhờ ăn đều đặn như thế mà cô vẫn giữ sức khỏe, tiếp tục chiến đấu kiên cường với các đợt điều trị hóa chất.
Khi mắc một bệnh cho là nan y, người bệnh cảm thấy tuyệt vọng. Có ai đưa ra cái phao nào, họ đều vội vã chộp lấy, không cần biết, phao đó có cứu sống mình hay làm mình chìm luôn. Các loại thức ăn được người tốt bụng “giới thiệu” với lời “cam kết” như đinh đóng cột, “bà A, ông B nhờ ăn nhiều, ăn hằng ngày, món này, thức ăn này, mà khỏi bệnh. Có khi người bệnh còn nghe câu “tôi từng ăn cái này, cái kia, nhờ thế mà tôi hết bệnh”. Người bệnh luôn dễ tin bởi nghe những lời “tham vấn” chân tình của những người “tin cẩn”, “thân yêu”.
Có thể loại thức ăn này tốt cho người khác nhưng lại không tốt cho ta, nghĩa là, không phù hợp cho từng cơ địa mỗi người và cũng từng loại bệnh đang mắc. Công thức dinh dưỡng cho người này không. thể áp dụng cho người khác; nhưng nếu thấy công thức ăn uống nào phù hợp với truyền thống thì cứ áp dụng, nghĩa là, từ trước đến nay ông bà ta từng dùng đến, và không thấy cơ thể phản ứng với thức ăn đó. Thức ăn nào được cho là “chữa” lành hay hỗ trợ chữa lành bệnh nhưng phản ứng đối với cơ thể mình, tốt nhất là không nên ăn. Và, tôi xin nhắc lại, khi thắc mắc về loại thực phẩm nào muốn ăn, câu trả lời chính là từ bác sĩ đang trực tiếp điều trị cho người bệnh.
Có xu hướng cho rằng, đối với người ung thư, thịt đỏ như thịt bò, thịt heo, thịt trừu…không tốt bằng thịt “trắng” như thịt gà, thịt vịt, thịt ngan. Tôi lúc chữa bệnh lại nghiêng về cá biển, có thể nói là ăn thường xuyên. Thỉnh thoảng tôi có đi ăn phở bò, hủ tíu heo, lẩu dê…
Cũng có người nghiêng hẳn qua ăn chay; theo suy nghĩ của một số người, ăn chay có thể chữa lành ung thư. Ăn chay đủ chất tôi thấy tốn kém không thua ăn mặn. Tôi chưa gặp tài liệu nào nói ăn chay chữa lành ung thư. Ăn chay sẽ không bị ung thư cũng chưa chắc đúng: tôi có gặp đôi ba ni cô điều trị ung thư trong bệnh viện trong thời gian gần nửa năm đến đó.
Ăn uống đối với một người bệnh rất quan trọng. Họ cần một sức khỏe tốt để chống chọi sức tác động của hóa chất trong thời gian điều trị. Nhưng tôi thấy thế này: ăn thế nào cảm thấy ngon miệng, món nào mình thích là tốt nhất; tuy nhiên, phải bảo đảm cung cấp đủ dinh dưỡng. Ăn cảm thấy ngon đối với một người đang chữa trị ung thư sẽ là yếu tố giúp họ sớm vượt qua cơn bệnh. Và tôi thật may mắn, trừ vài tuần đầu, còn là thời gian về sau, tôi ăn rất ngon miệng, dù các món tôi ăn không có gia vị như tiêu, ớt, hành…Kể cả canh hay cơm, tôi để chúng thật nguội mới dám ăn; ăn nóng không được vì miệng lúc nào cũng rát bỏng, như vừa uống phải nước trà quá nóng.
Có một điều người chữa ung thư hay nghe nói: chớ ăn đường, đường sẽ nuôi lớn tế bào ung thư. Bỏ đói chúng bằng cách không ăn đường, các tế bào sẽ bị tiêu diệt. Tôi thì không tin như thế. Tôi có sử dụng đường khi uống cà phê nhưng là loại đường đen không trắng toát như đường bày bán. Tôi có đọc tài liệu nói chất làm trắng đường có thể tác hại cho cơ thể. Cũng khả tín. Chúng ta từng thấy, một thời gian có loại thuốc sử dụng rất phổ biến; năm mười năm sau, có nghiên cứu phát hiện nó…nguy hiểm, và có lệnh thu hồi thuốc. Hàng triệu người nuốt chúng vô bụng, làm sao đây? Đường trắng và đường đen, tôi chọn loại sau. Bỏ đói tế bào ung thư cho nó chết, tôi thấy ngờ ngợ. Có bao thức ăn khác chứa đường, các loại tinh bột như gạo, bắp. Không ăn gạo thì chịu sao nổi? Tôi thích sử dụng mật ong thay cho đường, thường để pha chanh hay thêm vào cam uống mỗi ngày trước 11 giờ. Mật ong ngày xưa rất quý, thường dành cho vua chúa. Ngày nay, công nghệ nuôi ong phát triển, lấy mật thay đường cũng không quá đắt.
Tuy nhiên, khi tiếp cận các tài liệu nói về ăn uống cho người ung thư, quý vị cần cẩn thận chọn lựa. Những lý thuyết về thức ăn có chứng minh khoa học hay có thể chứng minh phải hiệu quả. Tuyệt đối không nên nghe theo người bày chúng ta sử dụng thứ nào làm thức ăn trước nay chưa ai dùng hay không dám dùng.
Khi ở bệnh viện, tôi từng nghe một bệnh nhân “bày” bí quyết chữa loại ung thư tôi đang mắc bằng huyết con…kỳ đà! Tìm đã khó, tôi làm gì có con kỳ đà để lấy huyết mà uống? Có người còn bảo nuốt mật trăn, tế bào ung thư sẽ bị tiêu diệt. Có người còn bảo uống lá bồ công anh, lá cây lược vàng, hay lá đu đủ để chữa hết ung thư. Có người nghe nghiên cứu nào đó, không nên uống sữa đậu nành; sữa đậu nành nuôi tế bào ung thư. Xin thưa, Nhật Bản là nước sử dụng đậu nành và chế phẩm đậu nành có thể nói nhiều nhất trên thế giới, số người ung thư không ở nhóm cao các nước, tuổi thọ bình quân nước này cao nhất thế giới. Có thể họ ăn nhiều cá biển và nhờ sử dụng nhiều đậu nành?
Nước Việt Nam ta được cho có quá nhiều “thần dược”, nhưng bệnh viện mọc ra không đủ chứa giường bệnh, thiếu cơ ngơi cho bệnh nhân đến khám nhanh chóng. Hãy tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ. Và có tham khảo thì cũng tham khảo những ai có chuyên môn y tế về loại bệnh chúng ta đang mắc. Tin tưởng tào lao sẽ “tiền mất, tật mang”. Ăn uống “trên trời dưới đất” như thế kia, làm sao mà cơ thể người mình dung nạp cho được? Hãy ăn uống theo hiểu biết tham vấn từ chuyên môn, nhưng nói chung, có bổ dưỡng và lành mạnh là tốt nhất, không “bạ đâu nghe đó” nạp vào cơ thể bất cứ thứ gì.
Người có điều kiện sẽ ăn thêm yến, loại tốt, hoặc uống thêm thực phẩm chức năng, loại dành cho bệnh ung thư, mua trong nước hay của thân nhân từ nước ngoài. Tôi thì không giàu không nghèo. Thời gian chữa bệnh, tôi sử dụng cả thảy 6 hộp sâm Cao Ly gởi mua trực tiếp từ Hàn Quốc. Mỗi hộp khoảng 10 con sâm. Sắc sâm đúng theo hướng dẫn trên hộp, bỏ tủ lạnh uống dần hai ba hôm thì sắc một “con” khác. Loại sâm này chứa trong 1 hộp giấy bạc, bên ngoài là hộp gỗ, ngoài cùng là hộp thiếc, in hình ông tiên và tiểu đồng màu đỏ rất đẹp, rất “cổ kính”. Có lẽ nhờ loại sâm này, da mặt tôi mau đỏ lại sau 1 tuần vô thuốc, và có thể nhờ chúng, tôi ăn ngon miệng và ngủ đẫy giấc sau một tháng “vật vờ” mất ngủ vì người lúc nào cũng như nung nấu bởi lửa.
Theo tôi, nếu có uống thứ gì gọi là “bổ”, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến bác sĩ trực tiếp điều trị cho mình, không tự động ra tiệm thuốc tây, tự mua hay mua theo lời giới thiệu của ai đó “từng kinh nghiệm”. Thời gian điều trị, bất kỳ thứ gì đưa vào cơ thể, gọi là tẩm bổ, cũng cần hỏi ý kiến chuyên môn. Nếu tự tìm hiểu trên mạng nhưng phải chắc chắn đó là nguồn tham khảo chính thống; không phải bạ đâu tham khảo đó, trên mạng hàng ngàn thứ “hỗ trợ” chữa ung thư, người bán không chứng minh họ được phép bán của ngành y tế. Bộ gan “luộc” hóa chất chữa ung thư sẽ không chịu nổi các chất khác nạp vào quá nhiều thứ. Đó là điều bất cứ người bệnh, người nhà, cần lưu ý khi muốn nâng đỡ cơ thể. Trước khi bệnh, tôi thích ăn thịt. Tôi rất ghét ăn cá, chúng hơi tanh nếu chế biến không kỹ. Trong thời gian chữa bệnh, thỉnh thoảng tôi có ăn thịt bò bíp-tết, dù không yêu thích lắm; ăn cho bổ máu (theo lời bác sĩ). Thức ăn của người bệnh như tôi rất đa dạng, nhiều loại rau củ, nhất là rau cải, súp-lơ Đà Lạt (nghe nói tốt cho chữa ung thư) và cá biển nhiều hơn thịt. Tôi nhận các loại cá biển từ người thân ở Đà Nẵng gửi vào, hết thùng này đến thùng khác. Cá dễ tiêu hóa hơn thịt nhưng vẫn bảo đảm lượng đạm gần tương đương.
Khi hóa chất vô thân thể, ngoài các tác dụng phụ tôi nói ở các phần trước, cơ thể chúng ta cần thức ăn dễ tiêu hóa, bảo đảm dinh dưỡng. Trái cây cần ăn thường xuyên mỗi ngày; tôi chuộng nhất mãng cầu Xiêm, nghe nói là diệt tế bào ung thư rất tốt (có thể chưa chứng minh nhưng các loại trái cây thì không có hại gì nếu ăn vừa đủ, đều đặn). Tôi hay dùng cây lô hội, nước rau má, sắn dây (từ miền Bắc ông sui gia gửi vào) để “giải nhiệt” cơ thể.
Tôi hằng ngày vẫn dùng các thứ (đến nay vẫn duy trì): một ly Ensure buổi sáng bụng đói; trong ngày có một quả chuối, một quả cam vào buổi sáng (nếu không cam thì một quả chanh nhỏ), mươi hột đậu phộng tự rang (mua rang sẵn sẽ gặp phải đậu mốc, rất nguy hiểm). Lúc vô thuốc, tôi uống nước mỗi ngày 2,5 lít hơi nhiều hơn trọng lượng lúc chữa bệnh (49 ký lô). bình thường, 10 ký lô trọng lượng cơ thể cần 0,4 lít nước. Nếu ăn canh nhiều, lượng nước có thể giảm tương ứng. Lúc chữa ung thư, luôn luôn chú ý đến nước. Các chai thủy tinh đựng đủ số lượng nước, đặt chỗ nào dễ thấy, để khỏi quên uống đủ mỗi ngày.
Trên mạng có rất nhiều thông tin về các loại thực phẩm, thức uống, thức ăn… “chuyên” chữa ung thư ! Tôi không phải là chuyên gia dinh dưỡng. Tôi tin và sử dụng thứ nào hằng ngày chúng ta có sử dụng trong mỗi bữa ăn. Cũng đừng tin ăn loại trái A, loại rau B, loại củ C… sẽ chữa hết ung thư. Nếu muốn ăn các thứ đó, phải chắc chắn chúng là những thứ chúng ta từng ăn từ nhỏ đến lớn và phải có liều lượng vừa phải. Không cứ trái cây nào, rau củ nào “diệt” tế bào ung thư, người bệnh chăm chú ăn quá nhiều, quá thường xuyên. Tôi xin nhắc lại: bất kể “nạp” cái gì vào cơ thể lúc điều trị, bệnh nhân phải hỏi ý kiến bác sĩ, người trực tiếp điều trị cho mình. Bữa ăn cho người bệnh, tôi nghĩ cần đủ dinh dưỡng, đủ chất, và đa dạng.
Tôi có nghe nói, người ăn gạo lứt muối mè có thể chữa khỏi ung thư. Tôi không phản bác nhưng tôi thì không theo, bởi có thử 1 tuần nhật, và bỏ cuộc: ngán quá, nuốt không nổi. Hơn nữa, bác sĩ trực tiếp chữa tôi có lời khuyên rằng: “Ông già rồi, ông cần ăn đủ chất; ăn gạo lứt muối mè không bảo đảm sức khỏe cho ông. Ông mạnh thì bệnh dễ lui; ông yếu bệnh sẽ giết chết ông”. Từ đó, tôi không theo đuổi phương pháp ăn gạo lứt muối mè nữa. Cũng có một số người tin, cách ăn như thế có thể chữa ung thư. Và, điều thật sự, chưa có chứng minh khoa học nào về vấn đề này, ngoài một số tài liệu trôi nổi.
Tôi có biết phương pháp ăn gạo lứt muối mè Ohsawa Nhật Bản. Cách ăn này không chỉ có 2 thứ muối mè, gạo lứt. Cách chọn thức ăn cũng rất phức tạp; phải phân biệt thức ăn nào âm, thức ăn nào dương; thức ăn dương phải đi kèm thức ăn âm; màu rau trái đỏ (dương) đi kèm màu rau xanh (âm). Nếu ăn theo phương pháp này, người bệnh cần phải ăn cho đúng bài bản, đúng phương pháp chính thống; không thể “nghe nói” tốt lắm là cứ áp dụng, trong khi bệnh nhân ung thư cần duy trì sức khỏe, để chống chọi không những với tế bào ung thư mà còn chống đỡ hóa chất tiêu diệt tế bào ung thư.
Tôi có tìm thấy một tài liệu tiếng Anh (có lẽ nhiều người biết) nói về tác dụng của rau ăn sống. Rau sống tốt hơn rau luộc càng tốt hơn rau nấu canh. Tài liệu cho biết, khi ăn rau sống, 15 phút sau, trong ruột, nhờ phản ứng hóa học, rau tạo ra một loại enzyme có thể tiêu diệt vi trùng, vi khuẩn, cả tế bào ung thư. Nếu đúng như thế, việc ăn rau sống của người Việt rất phổ thông ngày xưa, khi chưa có tâm lý e sợ thuốc bảo vệ thực vật hay hóa chất bảo quản. Có thể nhờ thế mà ông bà chúng ta ít ai bệnh ung thư chăng?
Quảng Nam quê tôi, món rau sống luôn có mặt trong bữa ăn quê thời trước; ngày nay cũng còn nhưng ít được sử dụng thường xuyên vì có thịt cá thay vào. Rau sống ghém: lá cải con, lá hành, lá tỏi, ngò rí, ngò gai, tần ô (cải cúc), giá sống, rau quế, rau húng, củ hành tươi, chuối chát thái mỏng, cà dĩa trắng xắt lát (loại dẹp như cái đĩa, giờ gần mất giống). Dân Quảng ăn món rau “cầu kỳ” như thế nên họ rất nhiệt huyết, khi cần tranh cãi họ ít chịu thua ai chăng? Và cũng nhờ ăn nhiều rau sống ghém, sức khỏe họ rất tốt. Chiến tranh thời kỳ nào, họ cũng tham gia đánh giặc, rất hăng hái.
Nhiều loại rau sống sẽ có nhiều enzyme, tôi nghĩ là rất tốt; ăn mỗi ngày rau sống đâu có hại gì đối với bệnh nhân ung thư. Và, trong thời gian chữa trị, mỗi bữa ăn của tôi đều có món rau sống. “Không bổ bề ngang cũng bổ bề dọc”. Người xưa có nói: đói ăn rau, đau uống thuốc.
Thức ăn cho người già 60 tuổi, lúc tôi mắc bệnh, không thuận lợi như người trẻ, do đó, người nào lớn tuổi, dinh dưỡng cần hết sức chú ý. Ngoài ăn uống đa dạng các thức ăn dễ tiêu hóa, dinh dưỡng, đủ các loại vitamin, tôi còn sử dụng thường xuyên 5 năm sau khi chữa hết bệnh: nước gạo lứt. Cách thức làm nước gạo lứt theo hướng dẫn của giáo sư Lập Thạch Hòa, người Nhật Bản.
Công thức tôi hay làm nước gạo lứt: 1 chén gạo lứt tốt / 8 chén nước. Gạo rang đều lửa trên nồi đất (tốt nhất) hoặc nồi inox, nồi nhôm (nếu không có hai nồi kia); phải là nồi chuyên để rang gạo, không lấy nồi đã qua sử dụng. Ngưng rang khi gạo trở nên màu vàng sẫm, nhưng không để cháy (hãy lưu ý chỗ này). Sau đó, gạo rang sẽ bỏ vào nồi nước (lường đủ 8 chén) đang sôi; để sôi đúng 5 phút, nhấc nồi ra, gạn lấy hết nước cho vào lọ chai (không dùng vật dụng nhựa, nhôm). Bắc một nồi nước với 8 chén nước, nấu sôi; khi sôi mới bỏ chỗ gạo vớt ra lần trước vào; sau đó cũng để đúng 5 phút, nhưng lần này cho lửa nhỏ xuống, không to lửa như lần trước. Sau đó, chắt lấy nước, hòa vào nước gạo nấu lần đầu, ta có một dung dịch nước màu nâu nhạt, hơi đục do lớp lụa nâu ở hạt gạo và hạt gạo mềm ra.
Để nước nguội, chúng ta cho vào tủ lạnh, ngăn mát, không để bên ngoài, nước rất dễ thiu. Quý vị để ý nước nào dễ thiu nước đó dinh dưỡng. Hãy quan sát nước trà thì biết. Chúng rất dễ thiu nếu để lâu. Tôi thì dùng 1 lít mỗi ngày. 16 chén nước (8 chén hai lần nấu) có dung tích chừng 3,5 lít. Uống hết lần này, chế biến lần khác. Ông giáo sư người Nhật kia từng nghiên cứu rất lâu mới tìm ra cách chế biến nước gạo lứt này. Dùng chung với “canh dưỡng sinh”, ông cho rằng nước gạo lứt có thể trị hết ung thư. Bản thân ông tự chữa ung thư cho mình, sau cái chết của cha và anh ông cũng mắc ung thư. Gạo lứt chúng ta thường ăn, bao đời không có hại, nước gạo lứt chế biến như thế, hẳn sẽ chẳng hại gì. Tôi dùng nó suốt thời gian chữa trị ung thư và gần 5 năm sau đó.
Nhưng thưa quý vị, loại bệnh ung thư của tôi có cách điều trị riêng và cách ăn uống của tôi cũng riêng, do đó, không thể lấy cách ấy làm chuẩn cho các bệnh nhân mắc các loại bệnh ung thư khác, trong khi tuổi tác không bằng nhau, cơ địa mỗi người không giống nhau. Tôi kể ra cũng chỉ để tham khảo, nếu thấy phù hợp với những bệnh nhân khác.
Tôi trao đổi để quý vị đang chữa trị, hay có thân nhân ung thư, một kinh nghiệm tham khảo. Điều rất đúng: không có cách ăn uống nào phù hợp cho tất cả mọi người, nhất là những người ung thư. Người bệnh ăn cốt sao cho bổ dưỡng, hợp khẩu vị, nhất là ngon miệng. Ăn ngon miệng, điều đó giúp tôi chóng lành bệnh, như thế, ăn dinh dưỡng nhưng phải ngon miệng: đúng với tôi và có lẽ sẽ đúng với người khác.