Thường thì nem đi với chả, hai món ngon nhất ngày xưa. “Ngon như chả”. Ngon như thế, dân gian mới nói “ông ăn chả, bà ăn nem”. Cân bằng chuyện "ăn ngon".
Nhưng trưởi lại đi kèm với nem, nem- trưởi, ở Quảng Nam, trong những ngày xuân. Trưởi không phải là tré của Huế.
Trưởi ngon nhất là làm từ lỗ tai heo luộc vừa chín, để ráo, nguội, xắt thật mỏng, dài độ ngón tay út. Trộn thịt xắt với riềng sấy khô (đâm nhuyễn), một ít tiêu hạt giã nhỏ, mè rang (nguyên hột), tý muối rang (không iod); có người lấy nước mắm cô đặc thành bột trắng, thay muối. Gói thành từng gói nhỏ dài tầm sáu phân tây, to như cán rựa, bằng lá chuối hột (chuối chát) phơi nửa nắng (không phải một nắng), lót trên hai lá vông nem, cột ngang dọc thật chặt bằng lạt giang (dan, gian?)- một loại cây như trúc to thân, chỉ có trên núi, thường dùng để cột các đòn bánh tét.
Cột 10 gói một chùm treo lên cao chỗ thoáng mát. Trưởi ăn dần nhờ có thể để lâu đến nửa tháng, khác với nem, để lâu không ăn được vì quá chua. Trưởi làm từ tai heo cỏ (heo mọi, heo tộc “cặp nách”) mới đạt độ ngon vì mỏng, giòn, và dai.
Yêu cầu ngon nữa là trưởi không ẩm ướt và ăn với bánh tráng nướng. Ở vùng quê Quang Nam thời xưa, trưởi đắc dụng ngày Tết đãi khách đến thăm xuân, một hay hai gói, khách sẽ hiểu đó là “liều lượng” hiếu khách. Chủ nhà sẽ con tiếp một số khách “quan trọng” khac. Vài chục trưởi giúp gia đình ăn Tết tinh tươm. Điều bất công là món này chỉ để nhắm rượu xuân cho các ông. Có bà mẹ thương con cũng nhẹ nhàng cất riêng cho trẻ đôi gói nếu chúng ăn được thịt có mùi riềng.
Nhưng trưởi không “bắt mồi” bằng nem. Món này nổi tiếng lắm, tôi không phải mô tả nữa. Nem thường chua ăn mới ngon, nên có tên nem chua. Đi khắp nước có điều kiện thưởng thức món nem, tôi thấy nem huyện Tiên Phước, Quảng Nam là “số dách”.
Vùng quê nhiều thắng cảnh, nổi tiếng trầm hương thơm nhất nước, ở vị trí bán sơn địa, có ngôi đền thờ của nhà cách mạng Huỳnh Thúc Kháng.Thổ nhưỡng và đặc trưng núi rừng tại đây khiến mọi thứ tầm thường trở nên đặc biệt. Ví dụ, một ký tiêu thường có giá 100 ngàn thì ở Tiên Phước phải là 500 ngàn vì mùi vị đặc biệt, thơm giống tiêu rừng, tiêu lốp (Nam bộ), rất cay nhưng không cay xé; có thưởng thức, một hạt tiêu thôi, quý vị sẽ thấy tôi nói không ngoa.
Còn nữa, các nơi đều có mít, có sầu riêng, có bưởi, có bòn bon (trái nam trân), có xoài nhưng hương vị các loại trái cây ở đây đều ngon hơn, tôi không hiểu vì sao. Hay tại nơi này có nước con sông Tiên chảy ngược gần như duy nhất ở VN- từ Đông sang Tây, chứ không từ Tây sang đông như tất cả các con sông khác.
Nhưng có lẽ chưa hẳn đúng. Một lẽ khác: phụ nữ ở đây đa phần đều xinh nhờ nước da trắng, hàm răng sáng,mái tóc đầy ? Thấy họ thì thấy thứ gì không ngon kia chứ. Món nem này chẳng hạn. Một phụ nữ tên Nguyễn Tiên Phước gửi tặng đồng hương 20 gói nem đặc biệt, chỉ để dành đến Tết. Từ Quảng Nam đến Sài Gòn, nem đi chưa tới hai ngày, thật “thần tốc”. Cô còn gửi bán khắp nơi qua mạng.
Cám ơn Tiên Phước quê nhà.
Posts
