QUẤY RỐI TÌNH DỤC

(Chuyện xứ giãy chết). Báo chí VN hay đăng tin hiếp dâm, ít thấy quấy rối tình dục, như báo chí Mỹ, Anh. Có lẽ báo giới đế quốc này lôi thôi, hoạt động lộn xộn, không ai định hướng.

BBC Anh thì đưa tin 8 % sinh viên đại học ở nước họ bị cưỡng hiếp mỗi năm, chỉ có 6 % có báo cảnh sát, cô sinh viên có tên Hannah đã lập phong trào chống cưỡng hiếp có tên Revolt Sexual Assault .Ở Mỹ thì đang nóng vụ nữ giáo sư Ford tố cáo ứng viên tối cao pháp viện Kavanaugh toan cưỡng hiếp bà trên 30 năm trước, thứ 5 tới, cả 2 sẽ điều trần trước thượng viện Mỹ. Các cựu đồng môn của bà 30 năm trước, không chịu cam phận kho cá, làm các món nhậu cho chồng, đang thu thập chữ ký ủng hộ. Con gái cựu tổng thống Ronald Reagan cũng lên tiếng góp tay, và tuyên bố 20 năm trước bà cũng từng bị hiếp dâm.

Nhưng không hấp dẫn bằng vụ này.  Con gái của nhà lập pháp bang Minnesota, cô Laura tố cáo bố mình đã sàm sỡ (gọi lịch sự là “quấy rối tình dục”) với cô từ năm lên 9 cho đến năm cô 21 tuổi. Theo lời khai với cảnh sát, bố cô nhiều lần vào phòng riêng, ngồi xuống giường cạnh cô, quàng tay qua người, rồi liếm cổ , cắn nhẹ vào tai như âu yếm. Ông nhiều lần từ phía sau tiến tới ôm chặt cô, ấn mạnh thân mình vào người cô khi thì vào sàn bếp, khi thì vào máy rửa chén, tủ lạnh…không cho cô vùng vẫy thoát ra.  Một lần mọi người trong gia đình tập trung xem ti vi, ông đã vào phòng, bẻ ngoặc tay cô lên đầu, miệng mở to, thè lưỡi liếm cổ ướt đầy nước miếng, rồi cắn nhẹ vào tai cô.  Có lần ông bố úp mặt vào 2 chân nõn nà của con, lưỡi liếm bắt đầu từ dưới dần lên trên.  Cô gái 23 tuổi nói đã báo bạn bè, gia đình, thầy chủ nhiệm, và cả ông mục sư, nhưng gia đình cố ếm nhẹm với mọi người.

Cảnh sát 2 tháng điều tra kết luận ông bố đã có "hành vi không đúng mực" nhưng không đến mức cấu thành tội phạm. Vị dân biểu này chối, bảo cô gái nói sai và có thời gian cô ta xa lánh gia đình , ông nhấn mạnh luôn yêu thương con cái, nhưng để gia đình hòa thuận ông đã thôi không ứng cử vào hạ viện sau 8 lần đắc cử (16 năm). Qua sự việc vừa nêu ở trên, tôi có mấy nhận xét:

1- Chỉ có sờ mó thôi, dù có sờ mó hơn 30 năm, luật pháp vẫn để mắt tới, rà soát tư cách một nhà làm luật (dân biểu, nghị sĩ, lawmaker ) mà không cần phải “bắt được tay, day được cánh”.

2- Người phụ nữ phương tây dù bị quấy rối tình dục, bị cưỡng hiếp, vẫn kiên trì tranh đấu bền bỉ, can đảm “bạch hóa” những hành vi nhạy cảm, nếu giấu đi, biết đâu sẽ đỡ "xấu hổ" hơn.

3- Phụ nữ đã có trách nhiệm cao trong việc xây dựng bộ máy công quyền của họ qua những tố cáo, nếu ở VN, làm như vậy không chừng mang họa “nói xấu cán bộ, nói xấu lãnh đạo” chỉ bằng hành động vu vơ như sờ mó, toan cởi áo quần phụ nữ, không có gì chứng minh chắc chắn, có hay không có.

4- Quan tâm của xã hội đối với phụ nữ thật đáng ghen tỵ cho các chị em xứ ta, dù cho phụ nữ bây giờ có người làm đến chủ tịch quốc hội, chủ tịch nước.

5- Cái này quan trọng nhất: chọn lựa người điều hành quốc gia rất chặt chẽ, khắt khe và nhất là hết sức dân chủ, chỉ một lời tố cáo bị quấy rối tình dục(chưa rõ đúng sai) mà thượng viện và cả cơ quan an ninh phải nhảy vào giải quyết.

Ở ta, liệu vị đầu tỉnh nào đó có được tiếp tục ứng cử vào guồng máy hay không khi dư luận nghi ngờ một hot girl có quan hệ tình cảm với ông ta đã cao bay xa chạy ra ngoại quốc? “Sờ mó phụ nữ” ở Mỹ cũng “được việc” đó chớ.

(Lấy tư liệu từ bài báo có tên "Minnesota lawmaker abandons campaign amid daughter's allegations of inappropriate conduct", trên CNN).

1SQHVsLS6_vIwoe0-7H8QsFRtSil__eqw0Moy2wVQXsA

Xem thêm

“ẤY ÁI UÔNG”

(Nhân có một vị bộ trưởng giáo dục phát âm “ngọng”).

Ấy ái uông”  là 3 chữ có người ngầm ý diễu cợt ông bộ trưởng giáo dục phát âm “N” thành “ L” và ngược lại.  Có người nóng nảy thấy có quá nhiều bất cập về giáo dục bèn yêu cầu ông bộ trưởng từ chức, sẵn thêm cớ “bộ trưởng mà nói ngọng”.  Tôi nghĩ không phải ngọng mà là do thói quen một số người một số nơi phát âm chưa đúng âm chuẩn tiếng Việt.

Quảng Nam tôi phát âm “Ăn” thành “En”(cơm), “en không en tét đèn đi ngủ. Con chó lớn kén con chó nhỏ nhen reng”(Ăn không ăn tắt đèn đi ngủ. Con chó lớn cắn con chó nhỏ nhăn răng).
Chúng ta dùng châm biếm để lên án cái chúng ta ghét, hay cái xấu, cái sai, nhưng lại lẫn lộn (trong trường hợp này) khi so sánh cái xấu, cái sai với…khuyết tật con người.  Nếu ngọng mà giỏi, vực ngành giáo dục đến thành công, thì cũng cần nhiều giáo sư “ngọng” như ông bộ trưởng, không cần nghĩ thông tuệ, nói thông thạo tiếng Việt như giáo sư Bùi Hiền.

"Một đàn thằng ngọng đứng xem chuông
Chúng bảo nhau rằng ấy ái uông".

Hồ Xuân Hương qua câu thơ muốn chê bai những người không có khả năng thẩm âm, thẩm định cái hay cái đẹp, nhưng vô tình bà đã làm thương tổn những người sinh ra bị khuyết tật về đường phát âm, nói ngọng. Chúng ta đều biết câu chuyện “ Thằng mù sờ voi”.  Những người khiếm thị nhận xét hình dạng con voi theo cảm nhận của mình qua cách sờ mó.  Câu chuyện phê phán những người hiểu biết hạn hẹp nhưng lại tự cho sáng suốt đúng đắn, không khác chi “mấy thằng mù” sờ voi.

 Ông bà ta đã vô tình đem người khuyết tật (mù) ra để làm trò cười cho sự ngu dốt của con người kém hiểu biết? Thấy ai hành động lạ lẫm, khác người, chưa hiểu hết mục đích, thì phán một câu “như thằng điên”.  Người “điên” là một bệnh nhân, không phải là đối tượng xấu xa.
Nói một người thật nhiều lần nhưng người đó không nghe, “Mày như thằng điếc”. Một người chạy xe máy sơ ý húc vào xe người đi trước thắng gấp vì đèn chuyển đỏ, bị tặng ngay  “mày mù hả ?”. Một người con yên lặng nghe bố mẹ la mắng cả buổi mà không dám lên tiếng có khi bị gọi “mi là thằng câm sao?”.

Điếc, mù, câm là “bệnh", có khi bẩm sinh.  Những người mắc khuyết tật đó rất đau khổ nhưng họ càng đau khổ hơn khi ai ghét nhau cũng mang các khuyết tật của họ làm cớ chửi nhau.

Tôi chưa đi được nhiều nước tiên tiến ngoài Singapore. Tôi thấy họ dành một lối đi gắn những con ốc mỏng sát mặt đất giúp người mù dò theo để lên xuống tàu điện ngầm. Trên kênh ti vi NHK của Nhật thỉnh thoảng thấy một người đứng ghé bên màn hình, tường thuật thời sự bằng cách ra dấu cho những khán giả khiếm thính hiểu nội dung của tin tức đang phát. Chúng ta chưa có những ưu ái nhiều cho những người chẳng may khiếm khuyết trong xã hội thì cũng nên tránh không lấy những bất hạnh của họ ra làm ngôn từ để “đánh hạ”, chửi bới nhau.

Có người hằn học bảo “ xã hội bây giờ suy đồi, xấu xa, mục nát” như bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối, vô phương cứu chữa.  Không biết cái “xã hội” họ kết án có "chết" không nhưng những người bệnh ung thư giai đoạn cuối sẽ vĩnh biệt cõi đời; đó là điều hết sức xót xa cho người bệnh và cho cả người thân của họ.

Lấy nỗi đau của đồng loại để mạt sát cái xấu xa của con người, liệu có phải là thái độ văn hóa và yêu thương không?

Chúng ta hãnh diện là đất nước có tới 4 ngàn năm văn hiến, ngôn ngữ không đủ để diễn đạt sự tức giận, căm thù, phỉ báng nhau hay sao mà phải mang những khiếm khuyết bất hạnh của đồng loại ra để làm thớt bằm cho tức giận, căm thù, phỉ báng ấy?

Quay lại chuyện “ấy ái uông”. Chỉ sợ ông bộ trưởng kia phát âm tiếng Anh “long”(dài, lâu) thành “nong”(bó tay) thì mới ngại, chớ L thành N cũng không sao.  “Nên nương” hay “lên lương” cũng không có gì nếu thu nhập một giáo viên được ông tăng thêm nửa triệu mỗi tháng. Nhưng đừng mang khuyết tật của người ngọng ra để mỉa mai ông bộ trưởng.

Ông bà ta hay miệt thị kẻ ngu dốt bày đặt khôn ngoan: “Câm hay ngóng, ngọng hay nói”. Người khuyết tật không được "ngóng", không được "nói" hay sao?  Nghe "đã tai" nhưng vô tình làm thương tổn những người câm, người ngọng, họ sinh ra vốn bất hạnh, đã không thương còn lấy ra làm trò cười cho xã hội.

Kế thừa những giá trị văn hóa tốt đẹp, chúng ta không dám bỏ đi những gì xưa tốt nhưng nay xấu, hay sao? Liệu chúng ta cứ "học tập và làm theo", không dám tự vạch ra cho mình lối học tập sáng tạo hơn, làm theo cái mới tốt đẹp hơn, không phải làm theo cái cũ kỹ lỗi thời, không phù hợp xã hội văn minh: Không lấy khuyết tật ra để bỉ bôi nhau trong ngôn ngữ.

1sQ9vwB1jn3xJAyHWUdTZSes17EijX92ZWtMUrEHs5pk

Xem thêm

NGỦ GÀ NGỦ GẬT

“Tôi thật ghen tỵ với bạn ấy, mà không chỉ mình tôi, còn nhiều người nữa, nhiều đồng nghiệp Việt và nước ngoài tham dự các hội nghị đa phương ghen tỵ. Ai cũng đã từng "làm việc ấy” mà có phải ai cũng may mắn nổi tiếng thế đâu”, Đại sứ Vũ Quang Minh nói vui.(Trích báo Lao Động online 30/9).

Giáo sư Trần Hữu Dũng, chủ trang Viet-studies nổi tiếng, nhận xét “Đại sứ Việt Nam ở Campuchia bỏ ra một ngày để viết bài cho VOV bênh vực đồng chí ngủ gật tại Liên Hợp Quốc!”

“Làm việc ấy” trong đoạn trích không phải là “ấy” như đàn ông muốn chuyện thầm kín với đàn bà mà là… “ngủ gật”.

Thay vì làm thinh, hay mạnh hơn và nghiêm minh hơn, ngành ngoại giao nên phê phán, thậm chí gọi về nước, một đại biểu ngủ gà ngủ gật trong một diễn đàn quốc tế, hàng triệu ánh mắt không giấu dè bỉu trên thế giới dõi theo .

Bào chữa hành động xem phòng họp như phòng ngủ, báo chí lại gọi là "ngủ nhanh", dịch từ "snap" trong ghi chú của báo CNN về bức ảnh, nghĩa là “chợp mắt”.

“Chợp mắt ngủ” khác xa“ngủ gà ngủ gật”. Nhìn bức ảnh bên dưới quý vị không thể nghĩ người trong hình đang “chợp mắt” ngủ; “ngủ gà ngủ gật” mới chính xác.

Viện cớ nhiều nhân vật quan trọng, nhiều nguyên thủ đôi lúc cũng “gật” vài phút trong những buổi họp quan trọng, ông đại sứ VN tại Campuchia bênh vực “có chi mô” cho đồng nghiệp hết sức nhiệt tình.  Vị đại sứ vô tình so sánh bạn mình vì “đầu tắt mặt tối”, canh cánh chuyện “tầm cỡ quốc gia” , “vĩ mô đại sự” như các vị nguyên thủ, xem việc ngủ gà ngủ gật của “nhân vật” nổi tiếng khắp thế giới này…là chuyện “thường ngày ở huyện”.

Tôi không ngạc nhiên chuyện ngủ gật ở nơi công cộng của những nhân vật quan trọng vì họ có rất ít thời gian nghỉ ngơi nhưng ngạc nhiên một “nhân viên” của đoàn VN cũng quá bận rộn, lịch làm việc quá căng, như một nguyên thủ sao, và càng ngạc nhiên lại có một người bênh vực hình ảnh có thể nói là “nhục quốc thể”, cả thế giới đều nhìn vào bảng tên có 2 chữ Việt Nam, chình ình trước mặt anh ta.

Tôi không rõ giáo dục chúng ta có triết lý hay không nhưng rõ ràng những người làm ngoại giao là những người “có học” nếu không nói là học “rất cao” lại có những người xem chuyện xấu hổ như “ngủ gà ngủ gật” trong một tổ chức to lớn Liên Hiệp Quốc là chuyện chẳng đáng quan tâm, lại còn “ghen tỵ” muốn được nổi tiếng như “anh ấy”. Liệu phát biểu như thế, ông đại sứ kia có thấm nhuần chút nào triết lý giáo dục (nếu có) hiện nay hay không?

1tTn14uwDq3T_GN26Ia2HLKu-BkyAX7xv1M01K1geJcc

Xem thêm

THƠ CŨNG GẶP HẠN

(Tổng thống Trần Văn Hương)

Có một luật sư tên tuổi trên Facebook, trích bốn câu của nhà thơ Nguyễn Bắc Sơn (1944-2015):

 “Ta vốn ghét đàn bà như ghét cứt

Nhưng vì sao ta lại yêu em?

Ôi mắt em nhìn như là bẫy chuột

Ta quàng xiên nên đã sa chân”.

Luật sư cũng làm mấy câu, gọi là xướng họa, với nội dung giễu cợt:

Tôi vốn ghét nhà thơ như ghét cứt

Nhưng vì sao ta dẫm phải mỗi ngày?

Tâm trí họ mênh mông như nhà xí

Nhét cả thế giới qua đường hậu môn?

(Hay: Cứ đau đít lại rặn được chùm thơ?)

(Trong status của luật sư là THƠ NÔN).

Nếu cho rằng bốn câu thơ trích là tởm lợm thì mấy câu đối đáp của luật sư càng tởm lợm hơn: “ tâm trí” (nhà thơ) “như nhà xí”. “Nhét cả thế giới vào hậu môn”. “Cứ đau đít lại rặn” ra thơ.

Khi nhận xét một đoạn thơ, tối thiểu người đọc phải đọc nguyên bài thơ có đoạn trích; đó là nói những ai không đọc nhiều, một điều kiện quan trọng để bình thơ, chứ chưa nói phê bình thơ. Đằng này luật sư lại “chặt đôi câu thơ” rồi “bẻ đôi câu thơ” ra mà phê phán.

Nguyên bài thơ:

TRÊN ĐƯỜNG ĐẾN NHÀ XUÂN HỒNG

(tên người yêu của tác giả).

Khi qua cầu thấy từng chùm ánh sáng

Trên những chiếc lưng trần của lũ cá thu đen

Thấy ngôi nhà em soi mình trong bóng nước

Và thấy tình yêu đầy những nỗi bi hoan

Khi qua nghĩa trang thấy một bầy mả đá

Nghĩ đời mình đâu đến một trăm năm

Nên muốn suốt đời làm tên đãng tử

Trăng mọc đêm nay lạnh chỗ nằm

Trước khi đến nhà phải trèo lên dốc

Mối tình mình cay đắng biết bao

Và tình yêu phải chăng có thật

Hay chỉ là ảo vọng đâu đâu

Ta vốn ghét đàn bà như ghét cứt

Nhưng vì sao ta lại yêu em?

Ôi mắt em nhìn như là bẫy chuột

Ta quàng xiên nên đã sa chân.

                           Nguyễn Bắc Sơn.

Tả khung cảnh đi đến nhà người yêu, thi sĩ  khiến ta hình dung, đây là mối tình khá trắc trở. Có thể chàng nghèo chăng, nhà người yêu “thấy từng chùm ánh sáng”. Những con cá thu sao lại “lưng trần”? Sao lại “đen”? Tội nghiệp cho cá hay tội nghiệp cho chàng? “Thấy ngôi nhà em soi mình trong bóng nước”. Tác giả mặc cảm “Thấy tình yêu đầy những nỗi bi hoan”. Mối tình vừa hạnh phúc mà lại vừa đau khổ (bi, hoan). Thi sĩ “muốn suốt đời làm tên đãng tử” vì thấy cuộc đời hữu hạn (Nghĩ đời mình đâu đến một trăm năm). Rồi ai cũng chết như những người nằm trong mả đá “một bầy” ở nghĩa trang chỗ tác giả đi qua. Mối tình đau khổ và khó khăn, chật vật. ("Trước khi đến nhà phải trèo lên con dốc". "Mối tình mình cay đắng biết bao"). Tác giả hồ nghi “hay chỉ là ảo vọng” rồi còn tư lự  “Và tình yêu phải chăng là có thật”.

Đãng tử nhưng cũng sa vào tình nhi nữ. Để khẳng định mình là nam nhân “hải hồ sông núi”, trước mối tình “lận đận”, tác giả muốn văng tục “Ta vốn ghét đàn bà như ghét cứt”.

Luật sư Luân Lê (tôi xin gọi ra tên) ghét nhất có lẽ là câu này. Những fans nhà cũng hùa theo nhận xét của ông; thi sĩ gì đâu mà “làm thơ như nôn mửa”. Trọng tâm là “đàn bà” so sánh với “cứt”. Ghét như ghét cứt.

Nguyễn Bắc Sơn nổi tiếng với những câu thơ có tầm ngổ ngáo như thế. Chẳng hạn:

“Mai ta đụng trận ta còn sống

Về ghé Sông Mao phá phách chơi

Chia sớt nỗi sầu cùng gái điếm

Đốt tiền mua vội một ngày vui…

(trong bài Mật khu Lê Hồng Phong).

Người lính trong chiến tranh ở miền Nam coi việc uống rượu, đánh bạc, chơi bời... là chuyện bình thường. Chiến tranh đem lại cái chết, không biết lúc nào. Họ không như bộ đội miền Bắc có một lý tưởng “đánh Mỹ cứu nước”.

Tác giả mấy câu thơ “tởm lợm” này coi chiến tranh như trò đùa (tôi: có thể đoán, trò đùa của những nước lớn):

“Chiến tranh này cũng chỉ một trò chơi

Suy nghĩ làm gì lao tâm khổ trí

Lũ chúng ta sống một đời vô vị

nên chọn rừng sâu núi cả đánh nhau

(trong Chiến tranh VN và tôi)

“Ghét như ghét cứt” thật ra là “thương quá đỗi thương”. Chúng ta thường nghe mẹ mắng con: “Thằng chó đẻ, sao cả tháng trời không thăm mẹ”. Thằng chó đẻ “tởm lợm” lắm hay sao. Cứt xuất hiện khá nhiều trong tiếng Việt. Tục ngữ “cứt con mình thơm, cứt con người thúi”. Ca dao: “Em như cục cứt trôi sông. Anh như con chó chạy rông trên bờ”. Ngày xưa, không có cầu tiêu, phân người là nguồn sống cho chó. Cứt nuôi sống chó. Tôi nghe nói, ở miền Bắc thời bao cấp, có  những năm làm con gà, con heo cũng phải xin phép nhưng làm thịt con chó thì không. “Ghét như ghét cứt” là tục ngữ dân dã dù cứt dùng làm phân bón, dùng làm thức ăn cho chó (khi cơm người không có mà ăn) như vậy cứt cũng không đến nổi tởm lợm khi soi xét trong sinh thái văn hóa của người Việt Nam chúng ta.

Ghét sao lại thương? Ghét là thương, đối với tình trai gái. “Anh đáng ghét lắm nha”. Cô gái ghét hay yêu chàng trai? “Nhưng vì sao ta lại yêu em?”. Tác giả thú nhận vì "đôi mắt người Sơn Tây”. Đôi mắt sắc, đôi mắt như chiếc bẫy, kẹp chặt đời anh “Ôi mắt em nhìn như là bẫy chuột”.

Có ai để ý bẫy chuột không? Chuột dính bẫy vì tham ăn. Và tác giả  “dính bẫy” vì tham yêu. Thi sĩ gỡ gạc hay nói gượng cho đỡ sự tự ái của một “đãng tử” trên cõi đời ô trọc: “Ta quàng xiên nên đã sa chân”. Tác giả “nói zậy mà không phải zậy”. “Đôi mắt người Sơn Tây”, “chiều viễn xứ khôn khuây” đã trói chặt đôi chân chàng lãng tử, thực ra là, đãng tử.

Căn cứ vào chỉ một đoạn thơ để kết luận về tác giả là việc làm đáng xấu hổ nếu không nói là thiếu trách nhiệm với cả người đọc lẫn tác giả. Trích ngặt đoạn thơ để phỉ báng nếu là ở nước tiến bộ như Mỹ thì luật sư Luân Lê sẽ phải ra tòa không phải để cãi mà để nhận án phạt.

Thơ không có tục chỉ có người đọc thơ coi nó tục. Có ai nhớ bài thơ này của một vị từng là tổng thống nước VNCH?:

Lao Trung Lãnh Vận

(Thơ trong ngục tù lạnh lẽo).

Suốt ngày ăn ngủ, ngủ rồi ăn.

Chẳng thấy chuyện gì chuyện khó khăn.

Nằm khểnh sờ môi, râu tua tuả,

Ngồi rù gãi háng, dái lăn tăn.

Làm sang phe phẩy tay còn quạt,

Đi tắm trần truồng mổng (*) thiếu chăn.

Ăn, ngủ, ỉa xong đầy đủ cả.

Muốn chi chi nữa, biết mần răng.

(*) Có lẽ là mông.

Trần Văn Hương là giáo sư dạy học rất nhiều năm. Câu đặc sắc nhất của bài thơ chính là “Ngồi rù gãi háng dái lăn tăn” . Bài thơ làm trong khi ông là thân phận tù nhân, nhưng đầy kiêu bạc.

Rù y như trong chữ “gà rù”. Ngồi tù trong tư thế chán chường, bất lực. Nhưng khinh bạc ở chỗ “gãi háng”, rồi “dái lăn tăn”. Thái độ ngạo đời hết biết. Câu thơ này được trích dẫn trên một chuyên mục của tờ Con Ong thì phải (tôi không chắc). Ý tại ngôn ngoại chính là cách thi sĩ hay sử dụng trong các sáng tác của mình. Chỉ những người đầu óc thẩm thấu văn chương mới không  cảm thấy bị khiêu dâm khi đọc thơ Hồ Xuân Hương. Kẻ phàm phu thường hí hửng “tự sướng” khi đọc những bài thơ tuyệt vời của nữ sĩ có một không hai trong văn học VN.

1DR18wy4wUR90Lv0sfzXJUeLhrMm8BUV95SZMuZcNILk1DR18wy4wUR90Lv0sfzXJUeLhrMm8BUV95SZMuZcNILk

Xem thêm

NÊN VUI HAY NÊN BUỒN?

Tin tức làm cộng đồng mạng vui nức nở ngay sau hội nghị trung ương đảng CSVN cho biết, ba ông (từng nằm) trong tứ trụ bị cách tuột các chức (dù không còn chức): Nguyễn Xuân Phúc, Võ văn Thưởng, và Vương Đình Huệ.

Riêng tôi, tôi rất buồn và chẳng hề lấy đó làm vui. Buồn: những người ở vào vị trí chót vót như thế mà lại bị kỷ luật. Không nói ra nhưng người ta ngầm hiểu “phải thế nào” mới bị mất chức. Họ là những vị ưu tú của đất nước. Không ưu tú không thể nào làm lãnh đạo. Nhưng ưu tú sao lại mất chức? Không phải một mà tới ba? Quá trình phấn đấu để lọt vào tứ trụ không phải “dễ ăn”. Không có quá trình công tác “dữ dội”, chẳng ai mà quan tâm cất nhắc họ lên những vị trí tót vời.

Tôi cảm thấy buồn ở chỗ này. Vì sao những người thiếu đạo đức ấy lại được cất nhắc lên cao? Bị kỷ luật, chắc chắn họ phải thiếu một trong hai: Tài và Đức hoặc cả hai.

Nhiều người mừng rỡ khi vị tổng bí thư quá cố thiết lập lò chống tham nhũng. Lò cháy rực lửa. Nhiều củi gộc bị đun. Dân chúng hả hê. Tôi thì không.

Tại sao trồng củi để chụm mà không trồng cây để làm nhà? Củi nhiều đến nổi một vụ tham nhũng (Phúc Sơn) có tới năm vị cấp đầu tỉnh “dính chàm”.  Người ta ca ngợi vị đốt lò như là “thế thiên hành đạo”. Tôi lại buồn cho ông. Tại sao lò của ông ngày một nhiều củi- cả tươi lần khô, cả nhỏ lẫn gộc – cháy ngùn ngụt. Ông không còn sống để thấy cây ông trồng trở thành củi. Sự thanh liêm, một lòng một dạ với dân tộc, sự tận tâm với đất nước của ông chẳng có tác dụng soi dẫn những con người ông từng tin yêu gởi gắm và gần gũi.

Vì sao? Câu trả lời ở cuối bài.

Mỗi lần có quan chức nào bị tù, bị bắt, bị mất chức, dân chúng đều mừng rỡ. Họ nghĩ công lý đang thực thi. Kẻ xấu phải bị trừng phạt. Họ đâu có thấu, muốn đào tạo một quan chức, càng chức vụ cao, nhà nước càng tốn kém công sức: giáo dục, bồi dưỡng, trui rèn, thử thách...để chọn lọc những hạt giống tinh hoa. Và người ta phải sụt sùi chứ không thể hả hê khi những hạt giống tinh hoa ấy bị ném vào sọt rác: mất chức dù ở vào vị trí trọng vọng trong những vị trí trọng vọng nhất của đẩt nước.

Những vị tứ trụ này bị kỷ luật ở giai đoạn “đất nước sắp vươn mình”. Nỗi buồn cho quý ngài chính là niềm vui cho nhân dân: kể từ đây, từ sau sự “sắp xếp lại giang san”, sẽ không còn ai thiếu tài thiếu đức lọt vào guồng máy công quyền, kể cả cấp thấp nhất là xã đến cấp cao nhất là trung ương. Nguồn nhân lực quốc gia sẽ dồi dào, không bao giờ bị lãng phí vì nguy cơ trở thành củi rồi rác

Lời tuyên bố của ông tổng bí thư Tô Lâm “Điểm nghẽn của điểm nghẽn là thể chế” sẽ đi vào lịch sử. Thể chế ấy chắc chắn sẽ phải lấy dân làm gốc. Dĩ dân vi bản.

Ba trong bốn  trụ gãy gánh giữa đường.

1tu4fW-JNmq8lqotqpZpBapa_6kSY1_JID1ByZ1tfll81tu4fW-JNmq8lqotqpZpBapa_6kSY1_JID1ByZ1tfll8

Xem thêm

CHI BẰNG HỌC

Bức hình bên dưới tôi lưu lại từ Facebook của Luân Lê với câu nhận xét của ông. Không nghĩ sâu xa như ông, tôi muốn nói ý nghĩa gần gũi của bức hình.

Phần chú thích tiếng Anh trên hình: Khu vực người hâm mộ, thủ tướng, khách VIP (very important person) và buổi hoà nhạc (quốc gia).

Đập vào mắt người nhìn là hình ảnh hằng rào dây thép gai. Nếu sống trong thời chiến tranh trước đây, người ta biết thép gai luôn luôn có mặt, mọi chỗ ở các đồn binh, các cơ quan chính quyền và rất hiếm, hay không có ở nhà dân. Thép gai biểu tượng cho sự ngăn cách nguy hiểm. Một chiếc cầu có  thép gai bung hai đầu, chiếc cầu ấy “nguy hiểm “. Khu vực có thép gai thường có mìn, đa phần là mìn định hướng- claymore.

Ngày nay thanh bình nhưng hàng rào thép gai còn xuất hiện, khu vực gần đó có nguy hiểm không? Không nguy hiểm nhưng quan trọng. Không quan trọng người ta không chắn hàng rào thép gai. Bên hàng rào (trong ảnh) láo nháo mấy khán giả tò mò muốn xem buổi hòa nhạc quốc gia.

Ngày nay, tôi ít thấy các đội “kèn Tây” gọi là đội quân nhạc biểu diễn miễn phí không phải vào các dịp có diễn ra lễ trọng thể. Thích nhất là nhìn các loại nhạc cụ, lớn nhỏ, hình thù đủ các kiểu, có chiếc kèn to, tròn, như rồng quấn lấy người thổi. Nô nức xem đội quân nhạc biểu diễn, có cả quân nhạc của lính Mỹ, Đại Hàn. Thích lắm.

Thích nhưng khán giả bên hàng rào thép gai không thể tiếp cận “nơi VIP” của buổi hoà nhạc. Thôi, ở xa cũng không sao. Chỉ “có sao” là chỗ hàng rào thép gai.

Có 2 cách giải thích vì sao là rào thép gai mà không phải rào chắn thông thường.

Một, nếu thông thường, rào không ngăn được khán giả tràn vào khu quan trọng. An ninh khó kiểm soát. Thép gai cao sẽ ngăn chặn chuyện bất trắc xảy ra. Điều này nói lên, nhà chức trách chưa hẳn tin khán giả. Trong đám đông ấy, biết đâu không có “thằng” phản động, lợi dụng sự lơi lỏng của rào chắn, xông vào nơi có những nhân vật trọng yếu quốc gia. Thiếu tin tưởng đám đông quần chúng.

Hai, về phía khán giả, tạm gọi người dân đi, sự ý thức của họ chưa cao. Một hàng rào “tượng trưng”, “hiền hoà” (không phải thép gai) không giữ đúng chỗ họ đứng. Không khác chi, đến ngã tư đèn đang đỏ,  vắng camera giám sát, hoặc cảnh sát, chắc chắn người chạy xe không dại gì không vù qua…cho nhanh.

Ý thức tự giác không phải một sớm một chiều mà hình thành. Nó không phải tự nhiên mà có. Nó có từ giáo dục. Nghe nó “vĩ mô” nhưng thật đúng.

Sau lễ kỷ niệm hùng vĩ thì các đại lộ nơi sự kiện quan trọng xảy ra là rác và rác. Nam thanh nữ tú ở thành phố chứ ai vào đây? Họ không thể cầm luôn vỏ chai nhựa đựng nước uống, giấy gói bánh, hộp đựng thức ăn về nhà hay đem vất vào thùng rác? Rất đơn giản nhưng không hề đơn giản để xứng đáng là công dân văn minh.

Tôi có may mắn đi một số nước tiến bộ châu Âu. Rác là cái họ xử lý rất tốt. Không phải là sự tận tụy của người gom rác, dọn rác. Mà chính là ý thức người dân.

Con cháu chúng ta luôn luôn được giáo dục tự hào là dân tộc anh hùng đánh thắng nhiều đế quốc to. Họ không được giáo dục chu đáo trong hành xử thế nào là văn minh. Vứt rác đúng chỗ là hành vi văn minh.

Ý thức hình thành từ giáo dục. Nếu người dân được giáo dục ý thức văn minh thì việc ngăn cách giữa người dân (tất nhiên ở đây là khán giả) với những nhân vật quan trọng không phải là hàng rào thép gai. Nó nhoi nhói làm sao ấy. Những nơi diễn ra sự việc trọng đại của quốc gia đều thu hút sự quan sát của thế giới.

Không nên có hàng rào chia cắt phản cảm đó. Cần  một thế hệ nữa để hình thành một ý thức mới trong văn hóa và văn minh. Trễ còn hơn không. “Chi bằng học” (*).

(*) Chí sĩ Phan Châu Trinh.

15WoporC0876UIOoi_UjRXBIvgBLyjhw9FomEhaSNc9Y15WoporC0876UIOoi_UjRXBIvgBLyjhw9FomEhaSNc9Y

Xem thêm