QUAN CHỨC MỸ,

Cũng “máu ba lălăm”. Dẫn chứng hẳn hoi kẻo phạm tội nói xấu lãnh đạo. Tổng thống trẻ nhất Mỹ John F. Kennedy cũng bị dị nghị quan hệ với cô đào nổi tiếng lịch sử điện ảnh Marilyn Monroe . Mấy tay mê tiểu thuyết trinh thám còn tưởng tượng cái chết của diễn viên bốc lửa này do quan hệ trên mức tình cảm với tổng thống và em trai bộ trưởng tư pháp Robert Kennedy.

Đó là chuyện còn hồ nghi. Chuyện ni là có thật. Gary Hart, ứng viên sáng chói chức tổng thống, vội vã rút đơn khi có thằng cha nhà báo quái ác mô đó trưng ra tấm hình ông bồng trên bụng một phụ nữ xinh đẹp mặc bikini, không phải là vợ, bước đi trên một bãi tắm biển.

Bill Clinton suýt hụt ghế tổng thống nhiệm kỳ 2 khi thực tập sinh Monica Lewinsky xuất hiện tố giác đã từng ăn nằm với tổng thống ngay trong tòa bạch ốc. Ban đầu chối dữ, nhưng sau thú nhận có rờ rẫm người đẹp nhiều chỗ nhạy cảm, và vợ Hillary Clinton ra sức bào chữa, Bill vẫn được cử tri Mỹ bầu lại.

Nóng hổi nhất là bác Trump tóc vàng. Mấy cô nàng đã ăn nằm với ứng viên tổng thống, đâm đơn tố cáo; có cô còn đang viết sách kể chuyện tình thế kỷ với người nay là đương kim tổng thống.

Nay, mới nhất có nữ giáo sư đại học 51 tuổi, viết thư tố giác thẩm phán Kavanaugh được tổng thống đề cử vào ghế tòa án tối cao liên bang, về chuyện quấy rối tình dục…30 năm trước (không phải 3 năm, hay 3 tháng mới đây nha). Trong thư bà nói lúc là học sinh, bà bị “ông thần” 17 tuổi này đè xuống giường ở phòng ngủ tại trường, cà người nhiều lần trên thân thể cô gái, một tay quờ quạng những vùng nhạy cảm, tay kia bịt miệng không cho la, cùng với một bạn trai khác, hai người âm mưu định lột áo quần cô gái (tôi tường thuật đúng theo báo Mỹ đã đọc sáng nay, không thêm bớt).  Chỉ chừng nớ thôi, bức thư gửi cho dân biểu đại diện tiểu bang của bà đã làm …chấn động dư luận Mỹ. Cô chỉ bị sờ soạng chứ chưa bị cởi đồ, đã rối rắm rồi.  Ủy ban tư pháp thượng viện sẽ hỏi thăm…cả hai về chuyện này. FBI “sẽ vào cuộc” mà không đợi ý kiến chỉ đạo của thủ tướng, ý lộn, của tổng thống. Các nghị viên đảng dân chủ kêu gọi hoãn bỏ phiếu chuẩn thuận thẩm phán tối cao mãn đời cho ông Kavanaugh.

Tôi tự hỏi nước Mỹ sao lại…lắm chuyện lôi thôi, về phụ nữ như thế? Ở xứ tôi, quan chức rất liêm chính chuyện bồ bịch, trai gái, mỗi lần bầu cử, chúng tôi chưa hề…phát hiện ai đã mò ai, đe dọa lột quần ai.  Những ứng cử viên trong sáng…như gương. Chỉ khi đắc cử đương chức, như vụ ni, mới lòi chuyện trai gái ra.

Bị nghi là bồ của đương chức quan đầu tỉnh ở miền Trung, hot girl xinh đẹp Quỳnh Anh được “nâng đỡ không trong sáng”, lên chức vù vù, chưa tới 30 đã làm tới trưởng phòng, nằm trong diện quy hoạch phó giám đốc sở, giàu có ngất ngưởng và đã có một đứa con, dư luận hồ nghi cô có con riêng với ông đầu tỉnh.

Nước tôi không có FBI làm việc rườm rà và luộm thuộm, chỉ có công an nổi tiếng tài ba trong điều tra các vụ trọng án (vừa rồi 2 tay cướp bịt mặt có súng xông vào ngân hàng cuỗm đi mấy tỷ, chưa quá 48 giờ bị họ tó ngay). Vậy mà sao họ không điều tra nghi vấn ông cán bộ đầu tỉnh kia.  Chỉ cần 2 cái…móng tay, cháu bé, và người nghi là bố, qua xét nghiệm… lao, ý quên, xét nghiệm ADN biết kết quả ngay.
Nếu đúng 2 người cùng gen thì, a lê hấp, cách chức tức thì cả hai có liên quan, cho vào tù sống bên nhau “trọn đời"... bản án.
Nếu không đúng, oan khuất của vị cán bộ đáng kính được minh định, dân chúng không còn nghe “thế lực thù địch” trên mạng tuyên truyền bịa đặt nói xấu chính quyền.
Nghe đâu hot girl và người con đã định cư nước ngoài bình yên hưởng những ngày hạnh phúc trần gian ở xứ sở của bọn “giãy chết”.
Tôi sẽ qua Mỹ và ứng cử vào quốc hội của họ, phó thượng nghị sĩ cũng được, và tôi sẽ đưa ra dự luật “để lâu cứt trâu hóa bùn” vào…tu chính án thứ bảy, hay chúa nhật cũng không sao, trong hiến pháp Mỹ.
Chuyện sờ soạng 30 năm xa lắc xa lơ chẳng còn làm loạn xị đội hình "cán bộ cấp chiến lược" trong nền chính trị vốn đang rối bòng bong như nồi canh hẹ ở Mỹ.
Và khi hiệu lực, dự luật thành luật, đưa thêm vào “đống” luật pháp, hiến pháp Hoa Kỳ, chuyện quấy rối tình dục trên, chẳng si nhê gì, vì cũng như nước tôi, cái gì muốn mau quên thì áp dụng câu ngạn ngữ khôn ngoan của tổ tiên chúng tôi: để lâu cứt trâu hóa bùn.
Nước Mỹ sẽ “ổn định chính trị”, muôn năm.

1Cag_yXZwO4PuRVFSxTqIFQ6H69vfRO-0vmqFdcWXjig

Xem thêm

Hoài bảo?: SÀI GÒN, THÀNH PHỐ THÔNG MINH.

Tôi không là cư dân chính thức của Sài Gòn nhưng vẫn mong thành phố lớn nhất nước, đáng yêu này trở thành Singapore (như ông trưởng nông dân VN nào đó đã mong), hay có giải Nobel y học (như ông Đinh La Thăng dự định), và vài hôm nữa sẽ là thành phố thông minh, kịp thời với cách mạng công nghệ 4.0 hay 0.4 chi đó.

Hoài bão của mọi người dân, không cứ lãnh đạo, là hoài bão chính đáng.
Chẳng ngán chi câu “giữa lời nói và việc làm là cả một đại dương” (ngạn ngữ Ý), với tiềm năng kinh tế, trí tuệ, và nhiệt huyết, một ngày nào đó, hoài bão Sài Gòn thông minh nói trên sẽ thành hiện thực.

Trong lúc chờ đợi, thấy có mấy cái, (ước chi hồi 30 tuổi được cơ cấu là thị trưởng Sài Gòn), tôi sẽ cho làm ngay, hay là…NVL,“nói và làm” ngay cũng được.

Chuyện chuyển 25.000 hectare đất nông nghiệp sang đất công nghiệp chi đó, để thu tiền về ngân sách, dễ ợt, ngay cả một người đỗ tú tài như tôi cũng làm được, và làm thành công, không đợi chi đến giáo sư hay tiến sĩ. Có sẵn đất, chỉ lấy, chuyển đổi mục đích là có ngay tỉ tỉ, khỏi suy nghĩ chi cho lao tâm khổ tứ. Nhưng nếu chưa chuyển kịp, hay với số đất nông nghiệp còn lại, ta giúp nông dân chuyển chúng thành những trại chăn nuôi tiên tiến và nhà vườn lồng kính, trồng những loại rau quả đủ yêu cầu y tế cho 10 triệu người tiêu dùng thành phố.

Khi những vùng đất canh tác theo khoa học tiên tiến sản xuất những sản phẩm tươi sống, hợp vệ sinh, người tiêu dùng không phải đắn đo khi cầm một bó rau, một vài quả trái cây, hay ký thịt…giữa chợ, không nghĩ ngợi có những chất gì trong đó, ăn vào có bệnh tật gì không.

Sài Gòn không phải lo lắng an toàn thực phẩm, thịt giết mổ từ gia cầm, gia súc, rau củ quả , không phải nhập về mà không thể kiểm tra nguồn gốc, chất lượng, đang tràn lan, không những ở chợ mà khắp các con phố, lúc nào cũng có, thượng vàng hạ cám, được quảng cáo the thé đinh tai.

Nước nông nghiệp như ta, (Sài Gòn có thể là đầu tàu về mảng này) sản phẩm chế biến từ nông phẩm nhằm gia tăng giá trị không có, hay có nhưng không nhiều, không đa dạng, không chiếm lĩnh thị trường 90 triệu dân cũng là điều đáng suy nghĩ.

Kế đến là vấn đề kẹt xe. Đây là vấn nạn lớn khó có lời giải tức thì, nhưng không hẳn không khắc phục được. Có 2 nguyên lý giải quyết vấn nạn: đường "nhiều" hơn xe(nói nôm na cho ý: đường "đủ" cho xe) hoặc xe "ít" hơn đường (xe đủ chạy trên đường).

Có  ba loại giao thông chính của thành phố: xe máy, xe hơi, và xe buýt.
Đường có đủ xe đi không? Đang mở rộng, thêm metro sắp hoàn thành, liệu có đáp ứng đủ cho đi lại và vận chuyển không? Chắc chắn là không.
Vậy xe phải ít hơn đường (tôi nói nôm na, nghĩa là số lượng xe không đủ đường để đi nên gây kẹt xe), và làm sao cho chúng ít lại, hay ngưng "đẻ" thêm, có đủ chỗ lưu thông nhanh chóng, thông thoáng, không nhích từng mét, khói bụi ngút ngàn.

Phải có lựa chọn ưu tiên trong 3 phương tiện như tôi nói. Vậy, ưu tiên cho ông nào? Ông xe máy, ông xe con (xe riêng,taxi, grab…) hay ông xe buýt (ở đây gọi rộng ra phương tiện giao thông công cộng)? Không thấy có giải pháp nào cho 3 lựa chọn trên, hay có mà tôi  không biết. Cho cả 3 ông "trăm hoa đua nở” thì 30 năm nữa Sài Gòn sẽ thành kho chứa…xe, phục vụ cho khảo cổ học.

Cách đây chừng hơn 20 năm có nghe bàn đến số lượng xe máy, xe hơi khi đó ít, cần sản xuất thế nào không trở nên quá nhiều, đường sá không đủ cho chúng lưu thông.  Những vị có ý kiến về “quota” này có lẽ đang đâu đó uống nước trà an hưởng tuổi hưu. Có ai biết họ có ý tưởng sáng suốt, nếu áp dụng ngay lúc đó, xe công cộng giờ không phải nhích từng chút, nhường chỗ cho những chiếc xe 2 bánh len lỏi và nhấn còi inh ỏi hối thúc người đi trước, và xe buýt sẽ không phải ghi cái câu “khúm núm” phía sau “xin lỗi đã gây phiền hà khi vào ra trạm đón khách”. Những trạm xe buýt công cộng chỉ có những người yếu thế nhất xã hội thành phố chọn lựa để đi. Tôi có cảm giác họ ngồi chờ xe như những hành khất chứ không phải hành khách.
Ở Singapore chúng ta sẽ thấy các bảng chỉ dẫn trên đường đều ưu tiên cho xe buýt. Tôi thấy họ vẽ rất nhiều chỗ dành riêng xe buýt ra vào, các xe khác không được lại gần nơi họ đỗ hay đón khách.
Xe buýt là phương tiện vận chuyển văn minh, thuận tiện, chở được nhiều, đến khi nào sẽ là lựa chọn ưu tiên của thành phố, hay các ông xe con và xe máy thi đua tham gia giao thông, thi đua nhả khói, thi đua phóng lên lề đường “dông” tới trước, cho mấy con “trâu chậm uống nước đục” phía sau?
Còn làm thế nào để xe buýt dần dần trở thành phương tiện chính của thành phố không phải thuộc khả năng của một công dân hưu trí như tôi; hàng trăm, hàng ngàn những tiến sĩ, kỹ sư trong guồng máy thành phố, là niềm kỳ vọng của người dân hơn chục triệu, họ mới là người quyết định.
Ngoài đường bộ, thành phố còn rất nhiều kinh, rạch.
Tại sao không phát triển đường thủy, phục vụ cho đi lại, nếu bất tiện thì phục vụ cho vận chuyển lớn, hiện có thấy nhưng không nhiều.
"Xe buýt đường sông" từ Thủ Đức về bến Bạch Đằng nhiều người đi, hình như du lịch là chính.
Tại sao thành phố không chú ý phương tiện đường thủy?
Không ưu đãi cho những người tham gia kinh doanh thì cũng không nên đặt dạng BOT (tôi có đọc báo thấy đoạn kinh nào không nhớ kỹ, người nạo vét phục vụ đi lại được quyền đặt trạm thu phí).
Ai tham gia mở mang giao thông đường thủy cần có chế độ ưu đãi, ngang ngang hay sem sém ông đặc khu thì hay biết mấy.
Sau hết là trật tự đô thị.
Cái này không cần chi ngân sách lớn, chỉ cần một vài cái văn thư, và một số nhân viên công lực là làm được.
Hạn chế người quảng cáo bán hàng dùng loa phóng thanh nhỏ mà công suất lớn.
Rao hoài khan tiếng, thông cảm, nhưng rao mà làm người khác đinh tai nhức óc thì không chấp nhận được. Anh muốn bán được hàng tôi cũng muốn được yên tĩnh.
“Nạn nhân âm thanh” nhiều gấp ngàn, hay trăm ngàn "tác giả" phát ra âm thanh, chẳng có ai đứng ra phân giải sự bất công này, hay quý cán bộ đi làm ở thành phố mỗi ngày ngồi trong xe kín cửa, máy lạnh kêu xè xè, không nghe được âm thanh hỗn loạn trên các đường phố?
Mỗi sáng âm thanh cái loa phường đã…đầy lỗ tai, cả ngày nhét thêm âm thanh đường phố, hỏi sao người thành phố không nổi quạu khi lỡ chạy xe va quẹt nhau?
Biết đâu âm thanh quá nhiều, quá lớn, mỗi ngày đã góp phần không nhỏ gây rối loạn thần kinh cho trẻ con trong tương lai, khi còn nhỏ chúng luôn cần yên lặng?
Và những thùng chứa rác.
Cả thành phố Hồ Chí Minh, "vĩ đại" còn hơn thành phố trung tâm Singapore, quý vị có thấy những thùng chứa rác nhiều màu sắc như họ hay không?
Rác vất bừa bãi, đeo những túi to trên trụ điện, hay bỏ trước nhà cả phố chờ được lấy, quang cảnh và mùi hôi thúi thật chả ra làm sao.
Và quan trọng là mấy ông…cò.
Ở Hà Nội xưa trước 1945, nhà văn Tô Hoài kể, dân chúng rất sợ mấy ông cò, tức cảnh sát. Ai đi tiểu, hay thấy vắng mà ị bậy, bắt được bị phạt rất nặng.
Các con phố đều có một hay hai ông cò đạp xe nhong nhong, một tu huýt, một xắc cốt (đảy) chứa biên lai phạt tiền.
Tô Hoài tự hỏi có phải nhờ vậy mà Hà Nôi duy trì và nổi tiếng là thành phố thanh lịch chăng.
Tôi ủng hộ mấy ông cò, ý, không phải, mấy bác cảnh sát làm nhiệm vụ, phạt thật nghiêm những ai không tôn trọng quy tắc vệ sinh đô thị, cho hưởng 20 phần trăm trên số tiền thu được.
Biết đâu cư dân sợ mất tiền, tệ nạn vất rác, tè bậy, làm các việc ảnh hưởng mỹ quan, trật tự đô thị, kể cả gây tiếng ồn sẽ bớt đi, chấm dứt, giúp thành phố giựt thêm cái danh hiệu “Sài Gòn thanh lịch”.
Và người dân không được châm biếm mấy bác nhân viên trật tự đô thị như nhà thơ trào phúng Tú Xương thời xưa nghe:
Hà Nam danh giá nhất ông cò
Trông thấy ai ai chẳng dám ho
…….
Ví phỏng đi "hia" (ỵ) may vớ được
Phen này ắt hẳn kiếm ăn to.

1gxY1bMg8dSexkHqHY5XCrya2m0yCuwZ5tD5Mx48DefE

Xem thêm

KHI NÀO BỎ LÒ?

Từ ngày xuất hiện cái lò đốt: củi tươi, củi khô, củi nhỏ, củi to…nghĩa là đốt tham nhũng, dân chúng rất hồ hởi, hy vọng một ngày nào đó đất nước ta sẽ sạch bóng “nội xâm”.

Việc khởi tố thêm một phó thị trưởng Sài Gòn làm dân chúng hồ hởi hơn. Lẽ đáng cư dân mạng sẽ dành nhiều thời gian để chú tâm vào cây củi bự, chủng bị thảy vào lò, nhưng có sự kiện một ông phó đô trưởng đến bệnh viện thăm một vài nạn nhân suýt chết do quá liều ma túy trong một sự kiện âm nhạc có 7 người chết cùng nguyên nhân sốc thuốc. Cái hình chụp ông phó và tùy tùng đứng nghiêm trước bệnh nhân như đang nghe điệu nhạc sau bài quốc ca “một phút mặc niệm bắt đầu” đã dấy động dư luận, và bị chê bai không tiếc lời, ngay cả báo vài tờ lề phải. Tôi thấy bất nhẫn và oan cho ông ấy quá ! An ủi một bệnh nhân dù có sốc ma túy cũng là con người, cũng thể hiện quan tâm của chính quyền sở tại trước sự kiện đau thương mất mát .

Ở đây, chúng ta chỉ thắc mắc, liệu những trường hợp khác, người dân gặp hoạn nạn bất cứ lý do gì, có được chính quyền quan tâm như đã quan tâm như thế hay không?

Và những người đau khổ mất đất do cán bộ sai phạm đã gây ra cho họ như ởThủ Thiêm, có được các cấp quan tâm như vậy đối với họ, cả gia đình có người tự vẫn vì oan khuất, hay những người vật vờ vác đơn kiện 22 năm nay, từ cơ sở đến trung ương? Nhà họ ở trong khu 4,3 ha nằm ngoài quy hoạch cũng bị lấy mất, và 160 ha quy hoạch chỗ tái định cư cũng thực hiện “chưa đầy đủ pháp lý”(nhận xét của báo VN Express).

Oan khuất của một số dân oan Thủ Thiêm sẽ được giải quyết chắc là không lâu khi chính phủ đã kết luận có sai phạm.
Ở đây, có mấy câu hỏi:
- Liệu 22 năm sau sẽ có một Thủ Thiêm thứ 2 hay không?
- Trong 22 năm khiếu kiện, một thời gian gần một thế hệ, ai có trách nhiệm trong việc để việc này kéo dài?
- Ở các nơi xa mặt trời, như các tỉnh, liệu có trường hợp như Thủ Thiêm hay không? Hay những nơi đó cán bộ đều tuân thủ đúng pháp luật trong quy hoạch, giải tỏa và đền bù, hay tại những nơi đó đất không quý như kim cương bằng ở Sài Gòn?
- Chúng ta có rất nhiều đoàn thể quần chúng, họ ở đâu để 22 năm sau, trung ương phải vào mới giải quyết?
- Cũng là người dân, sao kẻ sốc ma túy nằm viện được quan tâm còn những người oan khuất khiếu kiện đất đai bị bỏ mặc, nếu trung ương không vào, họ sẽ kéo dài nỗi tuyệt vọng bao lâu nữa?

Nếu nêu nhiều câu hỏi sẽ có tác dụng không mong muốn, đó là vô tình …kích động lòng thù hận, cái đã chia rẽ dân tộc chúng ta rất lâu bởi chiến tranh.

Ở đây, tôi muốn nói: chính quyền sẽ có những bước đi trước mắt và lâu dài như thế nào, để không còn cán bộ sai phạm, không tạo điều kiện cho họ biến chất tham nhũng, không tạo ra nhiều Thủ Thiêm, và cuối cùng là không cần phải dựng lò quá lâu, đốt quá nhiều củi, tạo sự ngột ngạt trong hàng ngũ cán bộ lo lắng không biết ngày mai tới phiên ai …vào lò.

Chúng ta có cần coi lại vì sao tham nhũng ngày càng tinh vi, tham nhũng ngày càng tràn lan, tham nhũng ngày càng sâu cao, diệt đến bao giờ mới hết, tốn quá nhiều công sức và thời gian của những người nhóm lò, và của cả nhân dân?

Đến khi nào lò chẳng còn mà tham nhũng cũng không?

 

1D4_FjoRv2MUJSFgOw1K2y4yK2ZrS1l-yfWWvKFi2RZk

Xem thêm

DANH XƯNG

Ở đây không nói danh xưng về chức, tước. Chỉ nói cách gọi nhau của người Việt chúng ta. Có lẽ cách gọi nhau trong quan hệ phát xuất từ ảnh hưởng văn hóa Trung Hoa xa xưa chăng? “Anh” thay cho “huynh”. “Chú” thay cho “thúc thúc”. “Bác” thay cho “bá bá”…

Danh xưng dường như muốn phân định “ngôi thứ” “tôn ti trật tự” qua tuổi tác chứ không bằng đẳng cấp, không những trong gia đình mà còn ngoài xã hội.

Người Pháp gọi Je (tôi, ngôi thứ nhất) và Tu, Vous (anh, các anh, ngôi thứ 2) hay người Anh gọi I (tôi) và you (anh, ngôi thứ 2) khi nói chuyện với người đối diện bất kể người đó là con, cháu, cha, ông nội, ông cố, thằng ăn mày hay ông tổng thống.

Ngôn ngữ phải chăng phản ánh sự bình đẳng giữa người và người không giống nhau trong văn hóa của người nói tiếng Việt với tiếng Pháp hay tiếng Anh? Chắc hẳn khi giao tiếp với nhau người nước ngoài ít hay không bị chi phối bởi quan hệ tôn ti trật tự như ở ta.  “Anh” khác với “chú”, khác với “bác”, khác với “ông” dù các tên gọi này đều chỉ ngôi thứ hai, người đối diện. Cách gọi như thế, (trong gia đình hay giòng tộc có thể hiểu được) trong xã hội gồm những người không quen biết, không bà con phát sinh rắc rối.

Trong công sở hay chốn công quyền, một cán bộ thủ trưởng 25 tuổi khi nói chuyện với một bảo vệ gần 60 sẽ xưng bằng con với bác nếu người này lớn hơn tuổi bố anh ta ở nhà?  Bác bảo vệ ấy gọi thủ trưởng mình bằng con và xưng bác được không? Ông thủ trưởng 65 tuổi làm ở cấp rất cao có gọi tất cả nhân viên trên dưới 30 là các con, các cháu được không?

Thường ta gọi người đối diện theo độ tuổi bằng con mắt mình. Nhỏ tuổi hơn thì gọi em, bằng tuổi thì gọi anh, lớn hơn hay bằng tuổi bố, gọi là chú hay bác, lớn tầm ông nội thì gọi bằng ông.

Trong chốn công quyền xưng với nhau anh, em, chú, bác, con, cháu có ổn lắm không? Tại sao chúng ta không gọi là ông, bà nếu người đó lớn tuổi và anh, chị nếu người đó bằng tuổi hay hơn mình chút đỉnh? Ngoài xã hội cần gọi nhau theo một mô thức trang trọng. Không thể gọi các cầu thủ đá bóng đội tuyển quốc gia là…các  em, các cháu, dù họ là đội U23 (dưới 23 tuổi).

Các anh ấy là những “công dân thượng thặng”, cần gọi trang trọng, không thể ‘thân mật” gọi họ “các em”, “các cháu” trên báo chí, (trừ phi khi gặp trực tiếp). Chúng ta hay lẫn lộn giữa công và tư, giữa xã hội và gia đình, nên cách ứng xử cũng dễ lẫn lộn.

 Ở VN ai cũng biết chủ tịch Hồ Chí Minh.  Người ta gọi thân mật, kính trọng là Bác Hồ, (bác viết hoa). Khi có ai gọi Bác không cần nêu tên, mọi người đều nghĩ đến HCM. Nhưng nếu muốn người nước ngoài hiểu, ta không thể nói "Bác" với họ. Bác dịch ra là Uncle, (từ rất nổi tiếng trong cuốn sách Túp lều của chú Tom, The Uncle Tom’s hut, một khơi nguồn cho nội chiến Mỹ). Họ không gọi ông tổng thống đầu tiên được quý trọng không thua HCM là Uncle Washington, bác Hoa Thịnh Đốn.

Gọi thân mật thì được nhưng trong những dịp trọng đại phải nhắc đầy đủ: Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đối với cụ ta gọi là Bác Hồ, đối với ông Trần Đại Quang cũng chủ tịch nước, ta có gọi là…"bác" Quang, hay là "chú" Quang (phải nhường từ bác cho HCM) được không?

Trong xã hội nên gọi nhau bằng danh xưng thế nào thật ổn, không chen nhiều tình cảm hay vai vế, tuổi tác, không phù hợp trong mối quan hệ, nhất là giữa chốn công đường, trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Tôi nghe nói trường Phan Châu Trinh ở Quảng Nam có sự cải đổi danh xưng giữa người dạy và người học, rạch ròi, chuẩn mực; tỷ như thầy cô gọi học sinh dù lớn nhỏ cũng là anh, chị, và học sinh xưng với thầy cô là “tôi”, không phải là “em”, là “con” dù thầy cô có người đã trọng tuổi.

Ta cũng quen nghe các thầy cô gọi học sinh là…con, không phải ở cấp mẫu giáo, ở cả cấp tiểu học, cấp 2, và ngay cả cấp ba, và đại học. Trước 1975, ở miền Nam, thầy cô gọi các học sinh là “trò”, và trò xưng “em” với thầy, với cô, hiếm hoặc hình như không xưng… “con” với thầy cô mình.

Tất nhiên cách xưng hô không quyết định cách cư xử với nhau nhưng, nhưng chừng mực nào đó, biểu hiện tư tưởng tôn ty trật tự “trứng không được khôn hơn vịt”, “học sinh”với thầy cô hay người cấp dưới với cán bộ là một trật tự…không thể đảo ngược.

Chỉ cách gọi nhau thôi bằng sự phân biệt theo “cấp”: con, cháu, anh, chị, chú, bác, ông…trong hệ thống xã hội (không nói trong gia đình, gia tộc) cũng khó trong việc tiến tới chấp nhận tư tưởng… lấy "dân làm gốc”, (hay nhỏ hơn) lấy học sinh làm “trung tâm”.  Quan niệm “con hơn cha là nhà có phúc” có khi biến thành “con hơn cha là nhà vô phúc”.

Ở xã hội mà luôn có cây cao bóng cả che khuất thì đến khi nào ánh sáng mới lọt vào nuôi sống những “cỏ, cây” bên dưới? Cháu, con, anh, chị, chú, bác…sẽ chỉ là…YOU hay VOUS, hoặc ông - bà hay anh - chị, trong ứng xử xã hội.
Và không phải gặp cảnh trớ trêu như tôi khi lỡ bước vào một quán cà phê có không gian mờ ảo của những ánh đèn màu, một cô gái độ tuổi nhỏ hơn con tôi đến gần, bắt chuyện , và nhận xét tôi sau vài câu trao đổi: em chắc "anh" tầm tuổi "ba em" ở nhà…
Than ôi, tôi gọi phải gọi cô ta bằng chi đây…trời, cái danh xưng éo le ni?

(Hình minh họa cách cư xử như người lớn với trẻ con, xin không lấy đó làm cớ chỉ trích bà chủ tịch)

1rY8RLQr7bUUqF7okve__ryzxgsVn9TsGH3XbDKwBe1A

Xem thêm

QUẤY RỐI TÌNH DỤC

(Chuyện xứ giãy chết). Báo chí VN hay đăng tin hiếp dâm, ít thấy quấy rối tình dục, như báo chí Mỹ, Anh. Có lẽ báo giới đế quốc này lôi thôi, hoạt động lộn xộn, không ai định hướng.

BBC Anh thì đưa tin 8 % sinh viên đại học ở nước họ bị cưỡng hiếp mỗi năm, chỉ có 6 % có báo cảnh sát, cô sinh viên có tên Hannah đã lập phong trào chống cưỡng hiếp có tên Revolt Sexual Assault .Ở Mỹ thì đang nóng vụ nữ giáo sư Ford tố cáo ứng viên tối cao pháp viện Kavanaugh toan cưỡng hiếp bà trên 30 năm trước, thứ 5 tới, cả 2 sẽ điều trần trước thượng viện Mỹ. Các cựu đồng môn của bà 30 năm trước, không chịu cam phận kho cá, làm các món nhậu cho chồng, đang thu thập chữ ký ủng hộ. Con gái cựu tổng thống Ronald Reagan cũng lên tiếng góp tay, và tuyên bố 20 năm trước bà cũng từng bị hiếp dâm.

Nhưng không hấp dẫn bằng vụ này.  Con gái của nhà lập pháp bang Minnesota, cô Laura tố cáo bố mình đã sàm sỡ (gọi lịch sự là “quấy rối tình dục”) với cô từ năm lên 9 cho đến năm cô 21 tuổi. Theo lời khai với cảnh sát, bố cô nhiều lần vào phòng riêng, ngồi xuống giường cạnh cô, quàng tay qua người, rồi liếm cổ , cắn nhẹ vào tai như âu yếm. Ông nhiều lần từ phía sau tiến tới ôm chặt cô, ấn mạnh thân mình vào người cô khi thì vào sàn bếp, khi thì vào máy rửa chén, tủ lạnh…không cho cô vùng vẫy thoát ra.  Một lần mọi người trong gia đình tập trung xem ti vi, ông đã vào phòng, bẻ ngoặc tay cô lên đầu, miệng mở to, thè lưỡi liếm cổ ướt đầy nước miếng, rồi cắn nhẹ vào tai cô.  Có lần ông bố úp mặt vào 2 chân nõn nà của con, lưỡi liếm bắt đầu từ dưới dần lên trên.  Cô gái 23 tuổi nói đã báo bạn bè, gia đình, thầy chủ nhiệm, và cả ông mục sư, nhưng gia đình cố ếm nhẹm với mọi người.

Cảnh sát 2 tháng điều tra kết luận ông bố đã có "hành vi không đúng mực" nhưng không đến mức cấu thành tội phạm. Vị dân biểu này chối, bảo cô gái nói sai và có thời gian cô ta xa lánh gia đình , ông nhấn mạnh luôn yêu thương con cái, nhưng để gia đình hòa thuận ông đã thôi không ứng cử vào hạ viện sau 8 lần đắc cử (16 năm). Qua sự việc vừa nêu ở trên, tôi có mấy nhận xét:

1- Chỉ có sờ mó thôi, dù có sờ mó hơn 30 năm, luật pháp vẫn để mắt tới, rà soát tư cách một nhà làm luật (dân biểu, nghị sĩ, lawmaker ) mà không cần phải “bắt được tay, day được cánh”.

2- Người phụ nữ phương tây dù bị quấy rối tình dục, bị cưỡng hiếp, vẫn kiên trì tranh đấu bền bỉ, can đảm “bạch hóa” những hành vi nhạy cảm, nếu giấu đi, biết đâu sẽ đỡ "xấu hổ" hơn.

3- Phụ nữ đã có trách nhiệm cao trong việc xây dựng bộ máy công quyền của họ qua những tố cáo, nếu ở VN, làm như vậy không chừng mang họa “nói xấu cán bộ, nói xấu lãnh đạo” chỉ bằng hành động vu vơ như sờ mó, toan cởi áo quần phụ nữ, không có gì chứng minh chắc chắn, có hay không có.

4- Quan tâm của xã hội đối với phụ nữ thật đáng ghen tỵ cho các chị em xứ ta, dù cho phụ nữ bây giờ có người làm đến chủ tịch quốc hội, chủ tịch nước.

5- Cái này quan trọng nhất: chọn lựa người điều hành quốc gia rất chặt chẽ, khắt khe và nhất là hết sức dân chủ, chỉ một lời tố cáo bị quấy rối tình dục(chưa rõ đúng sai) mà thượng viện và cả cơ quan an ninh phải nhảy vào giải quyết.

Ở ta, liệu vị đầu tỉnh nào đó có được tiếp tục ứng cử vào guồng máy hay không khi dư luận nghi ngờ một hot girl có quan hệ tình cảm với ông ta đã cao bay xa chạy ra ngoại quốc? “Sờ mó phụ nữ” ở Mỹ cũng “được việc” đó chớ.

(Lấy tư liệu từ bài báo có tên "Minnesota lawmaker abandons campaign amid daughter's allegations of inappropriate conduct", trên CNN).

1SQHVsLS6_vIwoe0-7H8QsFRtSil__eqw0Moy2wVQXsA

Xem thêm

“ẤY ÁI UÔNG”

(Nhân có một vị bộ trưởng giáo dục phát âm “ngọng”).

Ấy ái uông”  là 3 chữ có người ngầm ý diễu cợt ông bộ trưởng giáo dục phát âm “N” thành “ L” và ngược lại.  Có người nóng nảy thấy có quá nhiều bất cập về giáo dục bèn yêu cầu ông bộ trưởng từ chức, sẵn thêm cớ “bộ trưởng mà nói ngọng”.  Tôi nghĩ không phải ngọng mà là do thói quen một số người một số nơi phát âm chưa đúng âm chuẩn tiếng Việt.

Quảng Nam tôi phát âm “Ăn” thành “En”(cơm), “en không en tét đèn đi ngủ. Con chó lớn kén con chó nhỏ nhen reng”(Ăn không ăn tắt đèn đi ngủ. Con chó lớn cắn con chó nhỏ nhăn răng).
Chúng ta dùng châm biếm để lên án cái chúng ta ghét, hay cái xấu, cái sai, nhưng lại lẫn lộn (trong trường hợp này) khi so sánh cái xấu, cái sai với…khuyết tật con người.  Nếu ngọng mà giỏi, vực ngành giáo dục đến thành công, thì cũng cần nhiều giáo sư “ngọng” như ông bộ trưởng, không cần nghĩ thông tuệ, nói thông thạo tiếng Việt như giáo sư Bùi Hiền.

"Một đàn thằng ngọng đứng xem chuông
Chúng bảo nhau rằng ấy ái uông".

Hồ Xuân Hương qua câu thơ muốn chê bai những người không có khả năng thẩm âm, thẩm định cái hay cái đẹp, nhưng vô tình bà đã làm thương tổn những người sinh ra bị khuyết tật về đường phát âm, nói ngọng. Chúng ta đều biết câu chuyện “ Thằng mù sờ voi”.  Những người khiếm thị nhận xét hình dạng con voi theo cảm nhận của mình qua cách sờ mó.  Câu chuyện phê phán những người hiểu biết hạn hẹp nhưng lại tự cho sáng suốt đúng đắn, không khác chi “mấy thằng mù” sờ voi.

 Ông bà ta đã vô tình đem người khuyết tật (mù) ra để làm trò cười cho sự ngu dốt của con người kém hiểu biết? Thấy ai hành động lạ lẫm, khác người, chưa hiểu hết mục đích, thì phán một câu “như thằng điên”.  Người “điên” là một bệnh nhân, không phải là đối tượng xấu xa.
Nói một người thật nhiều lần nhưng người đó không nghe, “Mày như thằng điếc”. Một người chạy xe máy sơ ý húc vào xe người đi trước thắng gấp vì đèn chuyển đỏ, bị tặng ngay  “mày mù hả ?”. Một người con yên lặng nghe bố mẹ la mắng cả buổi mà không dám lên tiếng có khi bị gọi “mi là thằng câm sao?”.

Điếc, mù, câm là “bệnh", có khi bẩm sinh.  Những người mắc khuyết tật đó rất đau khổ nhưng họ càng đau khổ hơn khi ai ghét nhau cũng mang các khuyết tật của họ làm cớ chửi nhau.

Tôi chưa đi được nhiều nước tiên tiến ngoài Singapore. Tôi thấy họ dành một lối đi gắn những con ốc mỏng sát mặt đất giúp người mù dò theo để lên xuống tàu điện ngầm. Trên kênh ti vi NHK của Nhật thỉnh thoảng thấy một người đứng ghé bên màn hình, tường thuật thời sự bằng cách ra dấu cho những khán giả khiếm thính hiểu nội dung của tin tức đang phát. Chúng ta chưa có những ưu ái nhiều cho những người chẳng may khiếm khuyết trong xã hội thì cũng nên tránh không lấy những bất hạnh của họ ra làm ngôn từ để “đánh hạ”, chửi bới nhau.

Có người hằn học bảo “ xã hội bây giờ suy đồi, xấu xa, mục nát” như bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối, vô phương cứu chữa.  Không biết cái “xã hội” họ kết án có "chết" không nhưng những người bệnh ung thư giai đoạn cuối sẽ vĩnh biệt cõi đời; đó là điều hết sức xót xa cho người bệnh và cho cả người thân của họ.

Lấy nỗi đau của đồng loại để mạt sát cái xấu xa của con người, liệu có phải là thái độ văn hóa và yêu thương không?

Chúng ta hãnh diện là đất nước có tới 4 ngàn năm văn hiến, ngôn ngữ không đủ để diễn đạt sự tức giận, căm thù, phỉ báng nhau hay sao mà phải mang những khiếm khuyết bất hạnh của đồng loại ra để làm thớt bằm cho tức giận, căm thù, phỉ báng ấy?

Quay lại chuyện “ấy ái uông”. Chỉ sợ ông bộ trưởng kia phát âm tiếng Anh “long”(dài, lâu) thành “nong”(bó tay) thì mới ngại, chớ L thành N cũng không sao.  “Nên nương” hay “lên lương” cũng không có gì nếu thu nhập một giáo viên được ông tăng thêm nửa triệu mỗi tháng. Nhưng đừng mang khuyết tật của người ngọng ra để mỉa mai ông bộ trưởng.

Ông bà ta hay miệt thị kẻ ngu dốt bày đặt khôn ngoan: “Câm hay ngóng, ngọng hay nói”. Người khuyết tật không được "ngóng", không được "nói" hay sao?  Nghe "đã tai" nhưng vô tình làm thương tổn những người câm, người ngọng, họ sinh ra vốn bất hạnh, đã không thương còn lấy ra làm trò cười cho xã hội.

Kế thừa những giá trị văn hóa tốt đẹp, chúng ta không dám bỏ đi những gì xưa tốt nhưng nay xấu, hay sao? Liệu chúng ta cứ "học tập và làm theo", không dám tự vạch ra cho mình lối học tập sáng tạo hơn, làm theo cái mới tốt đẹp hơn, không phải làm theo cái cũ kỹ lỗi thời, không phù hợp xã hội văn minh: Không lấy khuyết tật ra để bỉ bôi nhau trong ngôn ngữ.

1sQ9vwB1jn3xJAyHWUdTZSes17EijX92ZWtMUrEHs5pk

Xem thêm

NGỦ GÀ NGỦ GẬT

“Tôi thật ghen tỵ với bạn ấy, mà không chỉ mình tôi, còn nhiều người nữa, nhiều đồng nghiệp Việt và nước ngoài tham dự các hội nghị đa phương ghen tỵ. Ai cũng đã từng "làm việc ấy” mà có phải ai cũng may mắn nổi tiếng thế đâu”, Đại sứ Vũ Quang Minh nói vui.(Trích báo Lao Động online 30/9).

Giáo sư Trần Hữu Dũng, chủ trang Viet-studies nổi tiếng, nhận xét “Đại sứ Việt Nam ở Campuchia bỏ ra một ngày để viết bài cho VOV bênh vực đồng chí ngủ gật tại Liên Hợp Quốc!”

“Làm việc ấy” trong đoạn trích không phải là “ấy” như đàn ông muốn chuyện thầm kín với đàn bà mà là… “ngủ gật”.

Thay vì làm thinh, hay mạnh hơn và nghiêm minh hơn, ngành ngoại giao nên phê phán, thậm chí gọi về nước, một đại biểu ngủ gà ngủ gật trong một diễn đàn quốc tế, hàng triệu ánh mắt không giấu dè bỉu trên thế giới dõi theo .

Bào chữa hành động xem phòng họp như phòng ngủ, báo chí lại gọi là "ngủ nhanh", dịch từ "snap" trong ghi chú của báo CNN về bức ảnh, nghĩa là “chợp mắt”.

“Chợp mắt ngủ” khác xa“ngủ gà ngủ gật”. Nhìn bức ảnh bên dưới quý vị không thể nghĩ người trong hình đang “chợp mắt” ngủ; “ngủ gà ngủ gật” mới chính xác.

Viện cớ nhiều nhân vật quan trọng, nhiều nguyên thủ đôi lúc cũng “gật” vài phút trong những buổi họp quan trọng, ông đại sứ VN tại Campuchia bênh vực “có chi mô” cho đồng nghiệp hết sức nhiệt tình.  Vị đại sứ vô tình so sánh bạn mình vì “đầu tắt mặt tối”, canh cánh chuyện “tầm cỡ quốc gia” , “vĩ mô đại sự” như các vị nguyên thủ, xem việc ngủ gà ngủ gật của “nhân vật” nổi tiếng khắp thế giới này…là chuyện “thường ngày ở huyện”.

Tôi không ngạc nhiên chuyện ngủ gật ở nơi công cộng của những nhân vật quan trọng vì họ có rất ít thời gian nghỉ ngơi nhưng ngạc nhiên một “nhân viên” của đoàn VN cũng quá bận rộn, lịch làm việc quá căng, như một nguyên thủ sao, và càng ngạc nhiên lại có một người bênh vực hình ảnh có thể nói là “nhục quốc thể”, cả thế giới đều nhìn vào bảng tên có 2 chữ Việt Nam, chình ình trước mặt anh ta.

Tôi không rõ giáo dục chúng ta có triết lý hay không nhưng rõ ràng những người làm ngoại giao là những người “có học” nếu không nói là học “rất cao” lại có những người xem chuyện xấu hổ như “ngủ gà ngủ gật” trong một tổ chức to lớn Liên Hiệp Quốc là chuyện chẳng đáng quan tâm, lại còn “ghen tỵ” muốn được nổi tiếng như “anh ấy”. Liệu phát biểu như thế, ông đại sứ kia có thấm nhuần chút nào triết lý giáo dục (nếu có) hiện nay hay không?

1tTn14uwDq3T_GN26Ia2HLKu-BkyAX7xv1M01K1geJcc

Xem thêm