Thursday, October 23, 2025

LẠI PHẬN ĐÀN BÀ

("Đau đớn thay phận đàn bà", Nguyễn Du)

“Quanh năm buôn bán ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng
Lặn lội thân cò khi quãng vắng
Eo sèo mặt nước buổi đò đông”.



Cụ Tú Xương thương cảm nói về nỗi cơ cực của vợ mình nhưng cũng là nói về nỗi cơ cực của người phụ nữ Việt Nam.

Sinh ra một bé gái có khi không phải niềm vui mà là nỗi thất vọng của những gia đình đang muốn có một đứa trai để nối dõi tông đường.

Phụ nữ đã gắn vào mình số phận bất bình đẳng khi cất tiếng khóc chào đời. Phong kiến ngàn năm đã hằn sâu trong đầu óc con người Á đông, phụ nữ chỉ là cái máy đẻ, một ô shin cần mẫn không tốn tiền thuê.

“Lại con gái, lại một vịt giời, ”. Chắc có người buồn bã pha bực tức thở ra khi đón một sinh linh nữ không mong muốn sắp bước vào đời.

Khổng Tử học vấn uyên bác nhưng thật bất công, ông ta nhận xét: “phụ nhân nan hóa” (đàn bà khó giáo dục lắm). Ngài cũng bị cho là tác giả mấy câu phân biệt giới tính: "Bất hiếu hữu tam vô hậu vi đại" (trong ba tội bất hiếu, không người nối dõi là lớn nhất). Hay “nhất nam viết hữu thập nữ viết vô” ( một trai kể là có mười gái kể như không. Câu này chắc mấy đồ nho bịa ra chưa hẳn của Khổng Tử).

Truyền thống thì như thế nhưng ngôn ngữ, một bộ phận văn hóa, đâu thua, trong vấn đề trọng nam khinh nữ. Chê ai hẹp hòi ích kỷ thì gọi “tính như…đàn bà”. Đi làm việc gì mà gặp thất bại thì la lối “sáng ra đã gặp đàn bà, xui quá”. "Phụ nữ đái không qua ngọn cỏ". Phụ nữ đến kỳ kinh nguyệt các cụ không cho lên nhà trên, nhất là cấm bước qua bàn thờ.

Đừng nói ở Á đông ảnh hưởng Nho giáo nghe. Hồi Giáo có biết Nho giáo là chi. Phụ nữ vừa rồi ở Ả rập Saudi mừng tí tửng, như thắng cá độ đá banh, khi được cho phép…lái xe hơi, sau mười năm tranh đấu với chính phủ trong khi thế giới có ai cấm phụ nữ lái xe đâu. Đó là chuyện nhỏ.

 Chuyện lớn hơn. Có nước còn cấm trẻ em gái đến trường. Ra đường phải che mặt, có giám hộ là đàn ông đi kèm. Không được mở tài khoản ngân hàng. Không được ra nước ngoài khi người giám hộ (cha, chồng) không cho phép. Ngoại tình (như không chồng, quan nghệ người có vợ) có nơi còn bị ném đá đến chết, trong khi đàn ông, luật pháp cho phép cưới tới ba bà vợ. Có chỗ (rất ít) khi đến tuổi nào đó, trẻ em nữ bị đè ra cắt tiểu âm thần (chỗ nhạy cảm nhất ở bộ phận sinh dục), có trường hợp tử vong do ra máu quá nhiều, được thực hiện bởi người thân không am hiểu y tế.

Thôi, đó là chuyện do con người chứ chuyện ông trời mới đáng nói. Trong Sáng thế ký (sách cựu ước) Kitô giáo, Chúa Trời nặn đất rồi hà hơi tạo một người Nam. Sống trong vườn địa đàng vẫn cảm thấy buồn bã. Ngài chợt nhớ ra “a, chàng Nam này cần phụ nữ rồi”. Ngài bèn rút một cái xương sườn của người đàn ông và làm nên người nữ. Một lần dạo chơi thấy cây táo sum suê những quả đỏ mọng (đã được dặn cấm hái) người Nữ nghe lời sa tăng xúi dục “ăn trái nầy sẽ thông thái như Chúa” bèn hái xuống mời người Nam. Lúc bị quở phạt, chàng Nam kia chỉ người nữ và nói “tại cổ xúi tôi”.

Đó, mới xuống thế đã “ép” người (nữ) quá đáng. Thuở hồng hoang đã bất công rồi, huống hồ chi đến nay. Nhưng có phải chỉ mỗi ăn táo đâu, người nữ còn một nhiệm vụ nặng nề, đó là sinh đẻ. “Mang nặng đẻ đau” chín tháng mười ngày chứ phải đâu vài hôm thì chẳng nói làm chi. Đàn ông phải chi được tạo hóa cho thêm chức năng mang bầu để họ cảm thông nỗi đau của người phụ nữ.

Ngay cả chuyện nhà, những việc đàn ông ai làm không được, phụ nữ cũng “giành” làm hết. Không thiếu cảnh ăn xong, bận dọn dẹp thì ông chồng đã tót lên sô pha, xỉa răng, phì phèo điếu thuốc, có ông không quên bảo vợ rót ly nước trà, vô tư reo hò “cùng World cup”.

Một điều xót xa khi một số phụ nữ nghĩ họ sinh ra là để đẻ, để nuôi con, để làm việc nhà, để phụng dưỡng chồng con. Tôi thỉnh thoảng tham gia rửa chén. Gặp chị bạn đến chơi. Chị bảo “chớ bà xã đâu mà anh phải rửa chén”.

“Phụ thuộc” dường như là “căn tính” của phụ nữ sao? Có người bảo phụ nữa bây giờ không như tôi nói như vậy đâu. Họ có nhiều tự do lắm. Tự do lắm là tự do thế nào? Các cô có dám ngồi nguyên một ngày để uống bia, hút thuốc tán gẫu không? Các cô có dám đến những nơi nhạy cảm để "ăn phở", vì đã ngán "cơm" quá không? Các cô có dám ban đêm đi sớm, về trễ như các ông bù khú bên ngoài, hay là phải thức đến khuya, thấp thỏm chờ cửa đợi chồng về, còn không dám gọi điện hỏi chừng xem ổng đã về hay ngã xe đâu đó, còn e sợ làm thế “sẽ mất mặt chồng”?

Có những chị can đảm, nhưng tôi cam đoan rất ít. Nghĩ đến con, đến gia đình, họ cam chịu tất cả.

Những ngày kỷ niệm tôi thấy chỉ dành cho phụ nữ chứ không dành cho nam giới. Tuyên dương bà mẹ Việt Nam anh hùng, không có ông cha anh hùng. Như thế là vinh danh phụ nữ ư? Đúng nhưng trong 365 ngày, các đấng mày râu tặng hoa cho các chị phụ nữ được mấy lần? Ngày phụ nữ rửa chén cho họ tôi thấy ý nghĩa hơn tặng hoa. Tôi không phủ nhận sự vinh danh phụ nữ nhưng muốn nói nói rằng vinh danh như vậy chưa đủ, chưa đáng sự hy sinh của họ cho gia đình, cho xã hội.

Ngay cả những chuyện tế nhị, người phụ nữ cũng thiệt thòi. Xưa, đàn ông thì “năm thê bảy thiếp” (ác nỗi, “gái chính chuyên chỉ có một chồng”) nhưng, nay, có còn vậy không? Tôi cho là có nhưng dưới hình thái tinh vi hơn. Không kể một số quan chức biến thái nhờ tham nhũng, có những cô bồ đẹp hơn hoa hậu, thậm chí còn cất nhắc lên chức, làm những chức vụ béo bở. Phần đông đàn ông “đàng hoàng” còn lại có dám chắc mình trọn đời… “chung thủy” hay không? Nam giới có bồ nhí vỡ lỡ ra, xã hội còn châm chước (thậm chí được khen đào hoa) chứ nữ giới ngoại tình bị bắt được, xã hội lên án còn hơn lên án bọn khủng bố IS.

Tôi không cổ xúy ngoại tình. Tôi chỉ nhấn mạnh khía cạnh phán xét xã hội về một người nữ và một người nam trong tình cảnh đó. Có công bằng không?
Có rất nhiều trại giáo dưỡng nhốt những cô gái hành hề bán dâm.Tai sao cả nước tôi không thấy nơi nào nhốt mấy người mua dâm? Xã hội đã đối xử hết sức là phân biệt giới tính.

Chuyện bên ngoài là thế, chuyện thầm kín (như là phần thưởng của tạo hóa ban cho con người, tình yêu xác thịt) cũng không khá hơn. Liệu chúng ta có bình đẳng giới tính ngay trong chuyện thầm kín đó không? Tôi e là không vì không phải tất cả đàn ông đều biết điều đó. Có biết bao phụ nữ đã gọi đến radio trả lời chuyện thầm kín than vãn họ không được thỏa mãn chuyện chăn gối vì chồng chỉ lo cho xong phần mình còn phần kia, thây kệ . Tôi nghĩ không ít phụ nữ như vậy nhưng họ không dám nói ra vì nghĩ" chuyện đó" mà đòi hỏi là “tội lỗi". Nhảy lên giường ngủ như hổ đói, cắn xé con mồi, cho thỏa lòng ham hố, khát khao nhục dục, nhưng nếu hành động đó khởi đầu từ người vợ, chắc chắn trong đầu ông chồng xuất hiện câu “bà này điên rồi”.

Tôi muốn trao đổi với các bạn về vấn đề bình đẳng giới tính rốt ráo như thế để mong những đấng mày râu, ngoài những hoài bão vĩ đại như ngày nào đó sẽ sống trên một đất nước như Singapore, có những việc làm chỉ mong là nhỏ thôi, để thu hẹp khoảng cách bất bình đẳng nam nữ, giúp chúng ta cư xử yêu thương chân thật hơn với “phân nửa” cuộc đời mình.

Chừng nào khi sinh ra, trẻ con lấy họ mẹ, hoặc họ cha, tùy vợ chồng quyết định, nhà nước phải chấp nhận. Chừng nào đàn ông có thể sinh đẻ như đàn bà, cũng hành kinh mấy ngày một tháng. Chừng nào phụ nữ được đứng giữa đình mà làm chủ tế như bà Võ Tắc Thiên khi xưa bên Trung Hoa. Chừng nào biết rõ có bà Trời chứ không phải mỗi ông Trời. Chừng nào bà vợ đi xa, ông chồng ở nhà trông mong như trông mẹ đi chợ. Chừng nào người vợ đá được ông chồng té ngửa vì đã ôm sổ đỏ, xe hơi đi cá độ đá banh chứ không phải ngược lại. Chừng đó sẽ có chuyện bình đẳng nam nữ. Còn muôn đời thì không.

Nhưng nếu muốn giảm thiểu tình trạng bất bình đẳng giới tính, phụ nữ nên không cưới chồng, không “dây” cái của nợ kia làm chi. Còn đã lỡ yêu thì nên xét kỹ mới lấy, không vớ phải một ông “gia trưởng bẩm sinh” sẽ “héo cả đời hoa”. Trong từ điển tiếng Việt sẽ có thêm từ “phận đàn ông” chớ không phải “phận đàn bà” như đầu bài viết, lúc đó phụ nữ sẽ hoàn toàn được giải phóng.

TỰ DO NGÔN LUẬN

Nhà thơ Nguyễn Công Trứ:
"Thoạt sinh ra thời đà khóc chóe
Trần có vui sao chẳng cười khì"

Cụ nói về thế thái nhân tình, không nói về tự do ngôn luận. Mượn thơ cụ để diễn dịch thêm. Mở mắt chào đời là muốn ..."phát biểu", dù chỉ là oe oe mấy tiếng. Con người sinh ra đã có quyền "ngôn luận".

Thời đại internet tràn ngập, nói một tiếng, dù nói thầm, nói một mình, bên tây hay bên tàu, mấy giây là cả thế giới đều biết. Nó ảnh hưởng rất lớn, rất "khủng khiếp".
Nhiều người sợ hãi là đúng. Nhưng tôi thấy chẳng có chi phải sợ. Mà có lợi là khác nếu tiếng "thì thầm" kia là đúng, là chân lý.

Quốc gia, tôi nghĩ nôm na kiểu nhà quê, cũng như một gia đình. Tổng thống là ông chủ nhà, lãnh đạo một gia đình có con, có cháu, có dâu, có rể...đủ thành phần "giai cấp".

Ông chủ nhà vui vẻ, phóng đạt thì sẽ cho "bọn bay", tức những người dưới quyền thoải mái..."ý kiến", không có vùng cấm. Ông sai chỗ nào chỉ ngay chỗ đó. Dân chủ như rứa, chớ cũng có đứa, thằng rể chẳng hạn, muốn ly dị vợ, hay bất mãn chi đó, phê phán quá đà, vu cáo ông già vợ những việc bậy bạ, dùng những lời lẽ xúc phạm ( giống như nói xấu lãnh đạo), làm bẽ mặt ông chủ, không ra thể thống chi cả, "muốn nói gì cũng được, muốn chửi ai cũng được". Nếu ông chủ tức quá, lấy quyền cha vợ, tán nó mấy bợp tai. Chẳng có chi đáng trách. Ổng là "cha" mà. Muốn làm chi thì làm.

Nhưng nếu ông chủ không đánh, chỉ mang ông rể ra xử, lập một "tòa án gia đình" (không phải tòa án nhân dân đâu nghe), mọi người phán xét, lấy con gái lại, không cho làm vợ nó nữa, nếu thấy phạm tội quá nặng, (bị con bồ nhí bí mật kích động, phá hoại gia đình nhà vợ). Nếu có tội, anh ta sẽ tâm phục, khẩu phục.

Xin kể thêm câu chuyện tôi đọc đâu đó trong Sử ký Tư Mã Thiên (thì phải). Một tướng rất giỏi, nhiều công trạng, được Tần Thủy Hoàng cho làm vương một nước nhỏ. Nghĩ mình công trạng tày trời, ông tự sắm một cỗ xe ngựa, cờ phướn giống như thiên tử, một điều có thể là phạm húy, mất đầu như chơi. Chuyện đến tai vua. Vì là đại thần sủng ái, Tần Thủy Hoàng không nỡ giết, chỉ răn đe nhắc nhở.
Vị tướng nghĩ, trong đám tùy tùng của mình có kẻ mật báo, bèn ra lệnh cắt lưỡi tất cả, mọi người vẫn được cho hầu hạ nhưng đều câm lặng, phòng sau này chúng không tâu lén lên vua, vì ông biết phạm lần nữa, mình sẽ mất đầu.

 Lo xa không xuể, có quan tỵ hiềm với ông, sàm tấu với vua vị tướng sắp làm phản. Vua đích thân đem quân đến bắt. Ngoài sân dinh, quân sắp tràn vô, vị tướng giật mình, không kịp cầm vũ khí, dẫn một vài tùy tùng chạy trốn. Tức giận ông nạt bọn chúng tại sao không báo trước ông biếbiết. Họ lặng lẽ chỉ vào miệng, ý nói chiếc lưỡi đã bị cắt.

 Trước khi chết, ông ta hối hận, nếu không cắt lưỡi tùy tùng, biết đâu có thể chạy thoát vì ông ta rất giỏi võ.  "Cái lưỡi" quan trọng như thế nên cụ Hồ mới nói: "Dân chủ là mở mồm cho dân nói" (trong mồm có lưỡi).

 Nhưng dân chủ không hẳn muốn nói gì, muốn làm gì cũng được. "Mọi người đều có quyền tự do miễn quyền tự do đó không xâm phạm quyền tự do của người khác" (Tổng thống Mỹ Abraham Lincoln).

 

LẠI PHẬN ĐÀN BÀ

("Đau đớn thay phận đàn bà", Nguyễn Du)

“Quanh năm buôn bán ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng
Lặn lội thân cò khi quãng vắng
Eo sèo mặt nước buổi đò đông”.

Cụ Tú Xương thương cảm nói về nỗi cơ cực của vợ mình nhưng cũng là nói về nỗi cơ cực của người phụ nữ Việt Nam.

Sinh ra một bé gái có khi không phải niềm vui mà là nỗi thất vọng của những gia đình đang muốn có một đứa trai để nối dõi tông đường.

Phụ nữ đã gắn vào mình số phận bất bình đẳng khi cất tiếng khóc chào đời. Phong kiến ngàn năm đã hằn sâu trong đầu óc con người Á đông, phụ nữ chỉ là cái máy đẻ, một ô shin cần mẫn không tốn tiền thuê.

“Lại con gái, lại một vịt giời, ”. Chắc có người buồn bã pha bực tức thở ra khi đón một sinh linh nữ không mong muốn sắp bước vào đời.

Đức Khổng Tử học vấn uyên bác nhưng thật bất công, ông ta nhận xét: “phụ nhân nan hóa” (đàn bà khó giáo dục lắm). Ngài cũng bị cho là tác giả mấy câu phân biệt giới tính: "Bất hiếu hữu tam vô hậu vi đại" (trong ba tội bất hiếu, không người nối dõi là lớn nhất). Hay “nhất nam viết hữu thập nữ viết vô” ( một trai kể là có mười gái kể như không. Câu này chắc mấy đồ nho bịa ra chưa hẳn của Khổng Tử).

Truyền thống thì như thế nhưng ngôn ngữ, một bộ phận văn hóa, đâu thua, trong vấn đề trọng nam khinh nữ. Chê ai hẹp hòi ích kỷ thì gọi “tính như…đàn bà”. Đi làm việc gì mà gặp thất bại thì la lối “sáng ra đã gặp đàn bà, xui quá”. "Phụ nữ đái không qua ngọn cỏ". Phụ nữ đến kỳ kinh nguyệt các cụ không cho lên nhà trên, nhất là cấm bước qua bàn thờ.

Đừng nói ở Á đông ảnh hưởng Nho giáo nghe. Hồi Giáo có biết Nho giáo là chi. Phụ nữ vừa rồi ở Ả rập Saudi mừng tí tửng, như thắng cá độ đá banh, khi được cho phép…lái xe hơi, sau mười năm tranh đấu với chính phủ trong khi thế giới có ai cấm phụ nữ lái xe đâu. Đó là chuyện nhỏ.

 Chuyện lớn hơn. Có nước còn cấm trẻ em gái đến trường. Ra đường phải che mặt, có giám hộ là đàn ông đi kèm. Không được mở tài khoản ngân hàng. Không được ra nước ngoài khi người giám hộ (cha, chồng) không cho phép. Ngoại tình (như không chồng, quan nghệ người có vợ) có nơi còn bị ném đá đến chết, trong khi đàn ông, luật pháp cho phép cưới tới ba bà vợ. Có chỗ (rất ít) khi đến tuổi nào đó, trẻ em nữ bị đè ra cắt tiểu âm thần (chỗ nhạy cảm nhất ở bộ phận sinh dục), có trường hợp tử vong do ra máu quá nhiều, được thực hiện bởi người thân không am hiểu y tế.

Thôi, đó là chuyện do con người chứ chuyện ông trời mới đáng nói. Trong Sáng thế ký (sách cựu ước) Kitô giáo, Chúa Trời nặn đất rồi hà hơi tạo một người Nam. Sống trong vườn địa đàng vẫn cảm thấy buồn bã. Ngài chợt nhớ ra “a, chàng Nam này cần phụ nữ rồi”. Ngài bèn rút một cái xương sườn của người đàn ông và làm nên người nữ. Một lần dạo chơi thấy cây táo sum suê những quả đỏ mọng (đã được dặn cấm hái) người Nữ nghe lời sa tăng xúi dục “ăn trái nầy sẽ thông thái như Chúa” bèn hái xuống mời người Nam. Lúc bị quở phạt, chàng Nam kia chỉ người nữ và nói “tại cổ xúi tôi”.

Đó, mới xuống thế đã “ép” người (nữ) quá đáng. Thuở hồng hoang đã bất công rồi, huống hồ chi đến nay. Nhưng có phải chỉ mỗi ăn táo đâu, người nữ còn một nhiệm vụ nặng nề, đó là sinh đẻ. “Mang nặng đẻ đau” chín tháng mười ngày chứ phải đâu vài hôm thì chẳng nói làm chi. Đàn ông phải chi được tạo hóa cho thêm chức năng mang bầu để họ cảm thông nỗi đau của người phụ nữ.

Ngay cả chuyện nhà, những việc đàn ông ai làm không được, phụ nữ cũng “giành” làm hết. Không thiếu cảnh ăn xong, bận dọn dẹp thì ông chồng đã tót lên sô pha, xỉa răng, phì phèo điếu thuốc, có ông không quên bảo vợ rót ly nước trà, vô tư reo hò “cùng World cup”.

Một điều xót xa khi một số phụ nữ nghĩ họ sinh ra là để đẻ, để nuôi con, để làm việc nhà, để phụng dưỡng chồng con. Tôi thỉnh thoảng tham gia rửa chén. Gặp chị bạn đến chơi. Chị bảo “chớ bà xã đâu mà anh phải rửa chén”.

“Phụ thuộc” dường như là “căn tính” của phụ nữ sao? Có người bảo phụ nữ bây giờ không như tôi nói như vậy đâu. Họ có nhiều tự do lắm. Tự do lắm là tự do thế nào? Các cô có dám ngồi nguyên một ngày để uống bia, hút thuốc tán gẫu không? Các cô có dám đến những nơi nhạy cảm để "ăn phở", vì đã ngán "cơm" quá không? Các cô có dám ban đêm đi sớm, về trễ như các ông bù khú bên ngoài, hay là phải thức đến khuya, thấp thỏm chờ cửa đợi chồng về, còn không dám gọi điện hỏi chừng xem ổng đã về hay ngã xe đâu đó, còn e sợ làm thế “sẽ mất mặt chồng”?

Có những chị can đảm, nhưng tôi cam đoan rất ít. Nghĩ đến con, đến gia đình, họ cam chịu tất cả.

Những ngày kỷ niệm tôi thấy chỉ dành cho phụ nữ chứ không dành cho nam giới. Tuyên dương bà mẹ Việt Nam anh hùng, không có ông cha anh hùng. Như thế là vinh danh phụ nữ ư? Đúng nhưng trong 365 ngày, các đấng mày râu tặng hoa cho các chị phụ nữ được mấy lần? Ngày phụ nữ rửa chén cho họ tôi thấy ý nghĩa hơn tặng hoa. Tôi không phủ nhận sự vinh danh phụ nữ nhưng muốn nói nói rằng vinh danh như vậy chưa đủ, chưa đáng sự hy sinh của họ cho gia đình, cho xã hội.

Ngay cả những chuyện tế nhị, người phụ nữ cũng thiệt thòi. Xưa, đàn ông thì “năm thê bảy thiếp” (ác nỗi, “gái chính chuyên chỉ có một chồng”) nhưng, nay, có còn vậy không? Tôi cho là có nhưng dưới hình thái tinh vi hơn. Không kể một số quan chức biến thái nhờ tham nhũng, có những cô bồ đẹp hơn hoa hậu, thậm chí còn cất nhắc lên chức, làm những chức vụ béo bở. Phần đông đàn ông “đàng hoàng” còn lại có dám chắc mình trọn đời… “chung thủy” hay không? Nam giới có bồ nhí vỡ lở ra, xã hội còn châm chước (thậm chí được khen đào hoa) chứ nữ giới ngoại tình bị bắt được, xã hội lên án còn hơn lên án bọn khủng bố IS.

Tôi không cổ xúy ngoại tình. Tôi chỉ nhấn mạnh khía cạnh phán xét xã hội về một người nữ và một người nam trong tình cảnh đó. Có công bằng không?
Có rất nhiều trại giáo dưỡng nhốt những cô gái hành hề bán dâm.Tai sao cả nước tôi không thấy nơi nào nhốt mấy người mua dâm? Xã hội đã đối xử hết sức là phân biệt giới tính.

Chuyện bên ngoài là thế, chuyện thầm kín (như là phần thưởng của tạo hóa ban cho con người, tình yêu xác thịt) cũng không khá hơn. Liệu chúng ta có bình đẳng giới tính ngay trong chuyện thầm kín đó không? Tôi e là không vì không phải tất cả đàn ông đều biết điều đó.

Có biết bao phụ nữ đã gọi đến radio trả lời chuyện thầm kín than vãn họ không được thỏa mãn chuyện chăn gối vì chồng chỉ lo cho xong phần mình còn phần kia, thây kệ . Tôi nghĩ không ít phụ nữ như vậy nhưng họ không dám nói ra vì nghĩ" chuyện đó" mà đòi hỏi là “tội lỗi". Nhảy lên giường ngủ như hổ đói, cắn xé con mồi, cho thỏa lòng ham hố, khát khao nhục dục, nhưng nếu hành động đó khởi đầu từ người vợ, chắc chắn trong đầu ông chồng xuất hiện câu “bà này điên rồi”.

Tôi muốn trao đổi với các bạn về vấn đề bình đẳng giới tính rốt ráo như thế để mong những đấng mày râu, ngoài những hoài bão vĩ đại như ngày nào đó sẽ sống trên một đất nước như Singapore, có những việc làm chỉ mong là nhỏ thôi, để thu hẹp khoảng cách bất bình đẳng nam nữ, giúp chúng ta cư xử yêu thương chân thật hơn với “phân nửa” cuộc đời mình.

Chừng nào khi sinh ra, trẻ con lấy họ mẹ, hoặc họ cha, tùy vợ chồng quyết định, nhà nước phải chấp nhận. Chừng nào đàn ông có thể sinh đẻ như đàn bà, cũng hành kinh mấy ngày một tháng. Chừng nào phụ nữ được đứng giữa đình mà làm chủ tế như bà Võ Tắc Thiên khi xưa bên Trung Hoa. Chừng nào biết rõ có bà Trời chứ không phải mỗi ông Trời. Chừng nào bà vợ đi xa, ông chồng ở nhà trông mong như trông mẹ đi chợ. Chừng nào người vợ đá được ông chồng té ngửa vì đã ôm sổ đỏ, xe hơi đi cá độ đá banh chứ không phải ngược lại. Chừng đó sẽ có chuyện bình đẳng nam nữ. Còn muôn đời thì không.

Nhưng nếu muốn giảm thiểu tình trạng bất bình đẳng giới tính, phụ nữ nên không cưới chồng, không “dây” cái của nợ kia làm chi. Còn đã lỡ yêu thì nên xét kỹ mới lấy, không vớ phải một ông “gia trưởng bẩm sinh” sẽ “héo cả đời hoa”. Trong từ điển tiếng Việt sẽ có thêm từ “phận đàn ông” chớ không phải “phận đàn bà” như đầu bài viết, lúc đó phụ nữ sẽ hoàn toàn được giải phóng.



ĐỊCH, TA

Khái niệm địch ta không phải bây giờ mới có. Thuở khai thiên lập địa đã có rồi.
Con người xuất hiện có thuyết cho là được sống trong vườn địa đàng hạnh phúc. Bỗng có ông nội Sa Tăng (quỉ), cuộc sống rối rắm. Ác, thiện hiện ra. Địch, ta từ đó mà có.

Ở quê tôi thời Việt Minh, mấy ông địa chủ, phú nông (giai cấp bóc lột) bị đem ra đấu tố. Tuy không bị giết nhưng ruộng đất phải trưng thu, phát cho dân nghèo. Vì là vùng "tự do" (có chính quyền Việt Minh), mỗi lần bọn Tây đi càn, là mỗi lần có một đôi người trong làng bị tội, "tiếp tay bọn Pháp, bọn Việt gian bán nước", như đưa đò cho lính tây qua sông, bắt trộm mấy con gà, hay ăn cắp mấy ký gạo của dân. Khi Tây rút, những người này bị trừng trị "đích đáng". Có người "ác ôn" bị tòa án nhân dân xử tử.

Sau hiệp định Geneve 1954 , con cái những người địa chủ, những thân nhân của người "tiếp tay thực dân" tham gia chính quyền "quốc gia", bắt đầu trả thù những người trước đây kết tội, đấu tố hay giết chết cha mẹ thân nhân họ. Cuộc trả đũa khốc liệt, tuy không rộng khắp, nhưng đã khiến một số Việt Minh trước đây, có người bị bỏ bao bố thả sông, có người oan uất treo cổ tự vẫn.

Rồi 1975, đất nước chấm dứt chiến tranh. Những người " ngụy xưa" không bị giết chết nhưng sự phân biệt còn đớn đau hơn mất mạng sống. Cùng với những "ngụy quân, ngụy quyền" khác, họ bị đưa đi cải tạo trên rừng. Đời sống tinh thần bẩn chật, đời sống vật chất khó khăn. Họ bị nhìn như những người có tội với nhân dân.
Một số vượt biên ra nước ngoài, hình thành một tầng lớp, đa phần trong số họ, nhất là những người lớn tuổi tham gia chính quyền cũ, đều xem những người cộng sản như kẻ thù. Và những người cộng sản cũng xem họ bằng con mắt dè dặt, hồ nghi không khác.

Lúc nào đất nước cũng có "địch, ta", dường như không có "đồng bào". Ngay trên mạng ảo, mỗi ngày ngó vào, vô số những lời lẽ cay độc dành cho đối phương không phải là "ta".

Mấy chục năm hòa bình, mấy chục năm thống nhất, chúng ta vẫn còn chia rẽ bởi quan điểm địch, ta.

 

Có lẽ hơn 150 năm chia cắt và nội chiến thời Trịnh, Nguyễn; hơn 80 năm đô hộ Pháp, ba miền đất nước bọn thực dân âm mưu chia rẽ dân tộc; và mấy mươi năm Nam, Bắc đánh nhau, hận thù chồng chất đầy lịch sử, người Việt Nam không có đủ thời gian hòa giải, và đoàn kết hay sao?

Có học giả cho rằng người Việt không yêu nước, vì "yêu nước" phải "yêu người" trong nước, nên hễ có cơ hội là cầm giáo mác đâm nhau. Mẹ Việt Nam đau buồn không chỉ vì có con, người chết bên ta, người chết bên địch, mà đau buồn vì phải có những người con không biết thương yêu nhau vì cứ phân biệt “địch-ta”.

GIẾT NGƯỜI “MỘT CÁCH NHÂN ĐẠO”.


Hình ảnh bên dưới không phải là nhẫn giả mà là nhẫn thật, phát xít Đức thu nhặt từ những xác chết người Do Thái trong trại giam tập trung trong đệ nhị thế chiến từ các phòng hơi ngạt.

Nay, cách giết người được " cải thiện" "nhân đạo" hơn. Thay vì bằng súng, bằng búa, bằng cán cuốc, "tử tù" sẽ được chích thuốc độc, chết từ từ êm thấm, chẳng rên la.

Đọc tiểu sử Cao Bá Quát, tôi thấy chi tiết bây giờ mới biết, không rõ đúng sai. Ông dùng muội đèn để sửa bài thi cho sĩ tử, bị phát hiện. Tội, ban đầu nghị án phải chém, sau thấy ông học hành giỏi có tiếng, bèn gia ân cho chết toàn thây, nghị án xuống còn " thắt cổ"( dùng lụa). Sau thấy ông vì tiếc bài thi hay mà chữa, triều đình chuyển qua cách chức.

Cách đây vài năm, đọc tin thấy một phụ nữ một nước Hồi Giáo, 40 tuổi, rất xinh đẹp, phạm tội ngoại tình vì lấy một đàn ông có vợ. Chị chồng chết; con trai đầu kêu cứu cấp chính quyền địa phương xin giảm tội. Một tổ chức nhân quyền cũng tham gia thỉnh nguyện. Để tỏ lòng nhân đạo, thay vì bị ném đá đến chết, người phụ nữ kia được giảm nhẹ hình phạt, chỉ xử treo cổ.

Một số nước tư bản có lần phản ứng nước ta, đã xuất thịt bò sang nước họ, từ những con bò bị đập búa vào đầu một cách "dã man", họ lên án, mà không được chích điện chết trước mổ thịt, cho nó nhân đạo, như ở nước họ.

Bọn Đức quốc xã kể trên đã đi đầu trong việc giết người êm thấm đó chứ. Đúng là con người văn minh. Đã giết một con người, giết một sinh vật, cũng đòi hỏi văn minh, êm thấm, và nhân đạo nữa chớ.

Ghi chú: khoa học chứng minh súc vật chết nhẹ nhàng trước khi mổ thịt, chất độc do phản ứng trước cái chết dai dẳng, đau đớn, không tiết ra, không gây hại cho người ăn.

TUYÊN TRUYỀN

"Điều dối trá được lặp lại nhiều lần cũng sẽ có người tin". Có người cho ý tưởng này bắt nguồn từ Goebbel, ông tổ tuyên truyền Đức quốc xã. Người khác cho rằng đây là ý tưởng của ông tổ cộng sản Lê Nin.

Tôi cho rằng hai ông tổ trên đã “ăn cắp” phát minh này của ông tổ người Việt Nam chúng ta. Lúc đánh quân ngoại xâm phương Bắc thế kỷ 11, Lý Thường Kiệt đã cho người lấy bùn bôi vào con ngựa đá, phao tin có thần linh đã giúp đánh giặc, đang đêm cưỡi con ngựa đá qua sông. Nhà Lý thắng lợi.

Thế kỷ 15, Nguyễn Trãi, quân sư của Lê Lợi, cho lính lượm những chiếc lá to trên núi, lấy mật ong viết “Lê Lợi vi quân, Nguyễn Trãi vi thần”, mối ăn những chỗ có mật, tạo thành chữ đã nói, rồi thả xuống dòng sông, cho người nhặt lên, công bố với nghĩa quân, để có chính nghĩa mà khởi binh, dân đều theo vì trời đã định như thế.

Hai việc làm của 2 bậc công thần, hai triều đại cách nhau mấy trăm năm, có cùng mục đích : “tuyên truyền”.  Có người bảo chế độ toàn trị, độc tài mới sử dụng tuyên truyền, các nước tư bản văn minh không có. Xin thưa, người đó đã nhầm.
Từ "tuyên truyền" của chúng ta hơi “dễ sợ” vì người  Tây nó dịch thành propaganda, chứ không phải là truyền thông, media.

Trump là "nạn nhân truyền thông" lớn nhất trong lịch sử tranh cử tổng thống Mỹ. Trong cuộc chạy đua vào nhà trắng, có 3 cuộc tranh luận quyết định gần như kết quả thắng, thua giữa 2 ứng cử viên đảng cộng hòa và đảng dân chủ. Trump lúc nào cũng bị báo chí Mỹ xếp sau bà Hillary Clinton, ngay trong 3 cuộc tranh luận, theo thăm dò của những hãng tin sừng sỏ nước Mỹ như CNN. Báo chí Mỹ đã sử dụng sức mạnh gần như vô địch nhằm…đánh gục người không phe cánh họ.

Nhưng, họ đã thất bại trong việc “tuyên truyền”. Donald Trump, không một ngày làm “cán bộ”, đã đánh bại Hillary Clinton, một luật sư xinh đẹp, xuất sắc vào lớp hàng đầu nước Mỹ, mặc dù ai cũng nghĩ tổng thống  xuất thân “con buôn” này làm sao có thể  địch nổi hệ thống báo chí hầu như đảng dân chủ chi phối.

Tại sao tuyên truyền hùng hậu như vậy mà không mang lại kết quả cho đảng dân chủ? Đơn giản họ tuyên truyền không đúng sự thật hay đúng nhưng  chỉ năm mươi phần trăm.

Dân chúng Mỹ đã chán ngấy “nói mà không làm”, “hùng biện” như Obama nhưng  nước Mỹ ngày càng yếu thể, ngay cả Tập Cận Bình cũng “dắt mũi” ông ta.

Cuộc biểu tình phản ứng luật đặc khu vừa rồi ở Bình Thuận dẫn đến bạo loạn, người ta đốt cháy tài sản nhà nước, có một số báo đưa tin có người bị xúi dục, có người nhận tiền đôi ba trăm, lợi dụng lòng yêu nước của dân chúng để  phá hoại đất nước.

Có ai thiếu khôn ngoan đến nỗi vì vài trăm đồng mà đưa đầu cho người ta  đập, thậm chí sẽ ở tù. Chưa kể đưa tin (tuyên truyền) như vậy đã đánh giá thấp dân chúng, chỉ vì đồng tiền cỏn con mà đi phá bỏ cái chính quyền của dân, do dân, và vì dân (dù chỉ cấp tỉnh là Bình Thuận).

Người dân thời Lý Thường Kiệt, Nguyễn Trãi, không phải là người dân thời đại internet. Tuyên truyền, (hay "truyền thông" nghĩ rộng hơn) phải hợp lý, dựa vào sự thật mới có tác dụng hữu ích. Nếu tuyên truyền không đúng thì ngay nước Mỹ cũng thất bại (đảng Dân chủ) nữa là chúng ta, đang trên đường đi tới dân chủ.
Nhưng tôi nghĩ có một lối “tuyên truyền” hay nhất, hữu hiệu nhất, ít tốn kém nhất, đó là : “nói đi đôi với làm”- tri hành hợp nhất.

 

SÍNH NGOẠI

“Tháo nhẫn ma nhê (nhẫn cưới) liệng xuống sông.
Thôi thôi tôi cũng mẹt xì (cám ơn) ông”.
Tú Xương chế giễu một phụ nữ lấy Tây nhưng rồi chia tay. Vũ Trọng Phụng thì viết "Làm đĩ", "Kỹ nghệ lấy Tây"...để châm biếm xã hội suy đồi vì bị ảnh hưởng "bọn" Tây dương. Nhà thơ rồi nhà văn yêu nước nói trên, ít nhiều cũng có đầu óc bài Tây vì chúng xâm lược nước ta.

Sang thời VNCH, Mỹ qua, kéo theo đội quân xa đàn bà, chưa có tác phẩm " Kỹ nghệ lấy Mỹ" nhưng có một số phụ nữ Việt "mua vui" cho họ, xã hội gọi khinh miệt "đĩ Mỹ". Sâu thẳm, người Việt rất dị ứng với "ngoại bang". Họ phản ứng lại bằng ngôn ngữ. Tuy họ học chữ Hán, chữ Pháp, rồi chữ Mỹ (Anh) nhưng những gì thuộc về ngoại bang, dù bạn hay thù, họ đều không thích những cái khác biệt hay đi ngược lại văn hóa riêng của mình. Chừng mực nào đó, dân ta vì quá yêu nước, ghét xâm lược, nên không thích  ngoại bang hiện diện trên đất nước mình dưới mọi hình thức.

Thời đại ngày nay, thế giới thu hẹp, nhờ làm ăn với nhau, nhờ internet. Người ta hòa nhập rất nhiều. Hôn nhân ngoại chủng không bị châm biếm mà còn là niềm hãnh diện "đổi đời". Tiếng Anh là ngôn ngữ quốc tế, lên ngôi như thống soái. Tôi ví dụ.  VTV, một thương hiệu truyền thông nổi tiếng, là tiếng Việt hay tiếng Anh?
Tiếng Việt thì không. Chắc là Anh, Vietnam Television. Từ đó đoán ra: VOV là Voice of Vietnam, đài tiếng nói Việt Nam; HTV là Ho Chi Minh city Television; DNRTV là Đồng Nai Radio Television; BRTV là Bà Rịa Vũng Tàu Radio Television. QRT (cu e rờ tê) là Quảng Nam Radio Television...Rảnh có thể kể thêm hàng chục đài tên Tây như thế ở ta.

Người xem đang ở Việt Nam hay ở ngoại quốc mà nghe "tiếng nói Việt Nam" bằng tên toàn tiếng nước ngoài? Để hội nhập ư? Hội nhập cái gì? Có người bảo viết tiếng tây như thế cho nó oách, nó sang, nó dễ nhớ. Thế thì THVL, Truyền hình Vĩnh Long, tên của một đài địa phương gọi bằng tiếng Việt như vậy là nhà quê, khó nhớ hay sao?

 Câu chuyện có thật dưới chế độ VNCH. Một ca sĩ rất nổi tiếng lấy một tên tây, mỗi lần ra sân khấu đều xướng cái tên tây rất kêu, JOE MARCEL(thì phải, lâu quá). Bộ "Thông tin, Chiêu hồi" của chế độ đã cấm anh ta biểu diễn nơi công cộng nếu còn dùng tên ngoại quốc, và chỉ được phép hát khi xướng tên Việt Nam.

Tính ra ngành thông tin văn hóa chúng ta cởi mở hơn ngành thông tin chế độ Sài Gòn rất nhiều. Mấy cái đài "tiếng nói của dân" mà mang toàn tên tây.  VTV, khi bật máy lên, mọi người tự dịch ra tiếng Việt để hiểu đó là đài Truyền hình Việt Nam, không phải đài tây đâu nhé.