TRIỆU NGƯỜI VUI, KHÔNG TRIỆU NGƯỜI BUỒN?

Thưa các bạn , nhân lễ kỷ niệm 50 năm Thống nhất đất nước ,tôi muốn bày tỏ đôi điều nhận thức của tôi về cuộc chiến tranh đã xảy ra trên đất nước ta trong giai đoạn lịch sử 1945 -1975.

Vì tôi sẽ viết rất ngắn gọn nên không thể lý giải  đầy đủ ,mong các bạn thông cảm .

- Về cuộc kháng chiến chống Pháp. Cuối 1945 Pháp trở lại xâm lược VN .Mặc dù nước Pháp đã bị suy yếu sau Thế chiến 2 nhưng so với nước VNDCCH vừa ra đời thì cuộc chiến này ban đầu như trứng chọi với đá .Về phía người Việt chỉ có lực lượng của Hồ Chí Minh là có thể chống lại Pháp còn những người đối lập kể cả cựu hoàng Bảo Đại đều không có thế lực .Ngoài sự phát động sức mạnh toàn dân ,lúc này để đánh thắng quân Pháp tất nhiên HCM và đảng của ông phải nhờ viện trợ từ TQ .Với chiến thắng Điện Biên Phủ của VN ,nước Pháp đã thừa nhận sự thất bại và phải rút quân. Tuy nhiên ngay từ khi ấy ( 1954 ) nước Mỹ đã lăm le can thiệp vào VN .TQ ( và cả Liên xô ) với âm mưu gì đó họ đã buộc chính phủ HCM ký hiệp định Giơ ne vơ.

Về cuộc chiến 1954-1975 :

Vừa là nội chiến vừa là chiến tranh bảo vệ tổ quốc chống Mỹ xâm lược.

Lịch sử VN nội chiến triền miên .Thời kỳ Nam - Bắc triều nhà Hậu Lê ( ở Thanh Hóa ) đánh nhau với nhà Mạc ( ở Thăng Long ). Thời kỳ Trịnh - Nguyễn phân tranh ,quân chúa Trịnh đánh nhau với quân chúa Nguyễn kéo dài mấy trăm năm .Đến nay hậu thế cũng không cần phân giải Trịnh - Nguyễn ai đúng ai sai .Lịch sử là như vậy.

Cho nên lực lượng của Hồ Chí Minh ( ở cả hai miền ) đánh nhau với lực lượng VNCH từ Ngô Đình Diệm đến Nguyễn Văn Thiệu xảy ra là không tránh khỏi ,tương tự như mấy TK Trịnh -Nguyễn phân tranh .Ai mạnh ,ai tài thì người ấy thắng .Không có gì phải bàn nhiều.

Vấn đề Mỹ và miền Nam .

Vì sao Mỹ nhảy vào miền Nam ?

Ở đây có vấn đề ý thức hệ .Mỹ sợ cộng sản chiếm miền Nam rồi chiếm cả ĐNA.

Quân đội Mỹ đã chiếm đóng miền Nam ,khi đông nhất lên tới 500 ngàn quân với tất cả mọi phương tiện chiến tranh hiện đại nhất ,chi phí đến ngàn tỷ đô la  .

Ông Ngô Đình Diệm không muốn quân đội Mỹ vào, không mời quân Mỹ vào. CIA  lật đổ  ông Diệm để dựng lên chính quyền quân sự thân Mỹ .

Phía VNDCCH nói Mỹ xâm lược là không sai .Cuộc chiến 1954 -1975 nếu chỉ là nội chiến giữa VNDCCH và VNCH thì sẽ không ác liệt đến thế .Chính vì phải làm cuộc chiến tranh với siêu cường số 1 thế giới nên VN mới phải chịu vô vàn hy sinh mà tôi không kể ra đây . Người VN đã phải đánh đổi để có một đất nước hòa bình thống nhất hôm nay bằng " núi xương sông máu " .Nhưng nếu không " đánh cho Mỹ cút ,đánh cho ngụy nhào " ( HCM ) thì hàng trăm năm nữa cũng chưa có đất nước thống nhất .

Bây giờ vì tình hình cần cho phát triển đất nước ,vì cái thế mình chưa đủ mạnh ,vì sự hữu hảo mà VN và Hoa Kỳ đã có quan hệ ngoại giao cấp chiến lược toàn diện .Tôi tin đến một ngày nào đó người ta sẽ lật lại sự việc hàng triệu tấn bom đạn và chất độc hóa học của nước Mỹ đã dội xuống đất nước bé nhỏ này ?

Bao nhiêu người Việt đã bị giết vì bom đạn Mỹ trong đó có chị gái tôi - bà Bùi Bích Lựu giáo viên ở Hải Phòng .

VN đã chiến thắng nên có quyền kỷ niệm chiến thắng .Họ đã đánh nhau với Mỹ ,họ có quyền nói đến đối phương .

Tôi yêu nước Mỹ ở nền tự do dân chủ ,ở sự phát triển văn minh hiện đại của họ .Nhưng tôi phê phán chính quyền Mỹ khi họ mang bom đạn dội xuống VN , Apganistan ,I rắc ,Syria và nhiều nơi khác trên thế giới .

Tôi biết nhiều bạn có quan điểm khác với tôi ,điều đó bình thường .Tôi không theo đảng phái nào cả ,với chính trị tôi có góc nhìn của cá nhân tôi.

Facebook Bùi Công Tự

                         ....................................***.....................................

Nguyễn Long Chiến: xin "Nói với người anh em".

Mỹ xâm lược VN? VN đem quân qua Miên là xâm lược? Vậy, khi Mỹ đem quân qua Nam Triều Tiên, họ có xâm lược không?

Một thực tế là miền Bắc đánh miền Nam. Hà Nội thắng Sài Gòn.

Những người bại trận và thân nhân họ được đối xử thế nào? Mỗi lần Bắc mừng thì Nam không vui. Đó là sự thật. Võ Văn Kiệt công nhận điều đó. Nếu vì vui mà gây mất hòa giải để hòa hợp, thì vui làm gì? Bắc Nam không phải là nhà vì Nam là "ngụy" ? Quân đội Nam Triều Tiên là "ngụy" sao?

Có nhất thiết chiến tranh mới thống nhất? Nước Đức thì sao? Họ chỉ cần đạp bức tường Bá Linh là có thống nhất. Còn chúng ta?

Mỹ thả vào lãnh thổ VN số bom gấp ba lần họ ném xuống châu Âu đệ nhị thế chiến. Vì sao? Nếu miền Bắc không theo cộng sản dưới bóng cờ HCM, không đem quân vào giải phóng miền Nam, liệu người Mỹ có gây ra cuộc chiến tranh thảm khốc và tàn phá ghê gớm đất nước ta như thế không?

Vui chiến thắng ư? Hàng triệu người miền Bắc, hàng triệu người miền Nam đổ máu trong cuộc chiến huynh đệ tương tàn vì ý thức hệ có làm cho người ta vui được không? mừng chiến thắng vì sao người ta không thể hiện sự bao dung? "Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn".

Tất nhiên quý vị vui nhưng hàng triệu người miền Nam và thân nhân con cái họ làm sao vui nổi. Vết thương rỉ máu, năm nào quý vị cũng xới lên niềm vui trên nỗi buồn của đồng bào, niềm vui ấy trọn vẹn không?

Người ta sẽ vui nếu cuộc sống hôm nay, người dân được học hành - từ tiểu học lên đại học- miễn phí; đến bịnh viện không phải mất tiền, như chế độ quý vị đánh sập đã làm, thì ai cần gì luyến tiếc quá khứ?

Nếu Bắc Hàn giải phóng Nam Hàn, liệu có Samsung, có Huyndai không? Và sau 50 năm giải phóng, đất nước chúng ta đạt được gì? Hay chỉ làm thuê và gia công? So sánh hai thể chế - miền Bắc và miền Nam- không phải là quan trọng. Cái quan trọng là, sau nửa thế kỷ, người VN thực sự hòa giải chưa? Thực sự thống nhất chưa?

Có thống nhất mới có sức mạnh. Thế hệ tiếp nối con người VNCH ở nước ngoài là thế hệ thành công. Quý vị đã làm cái gì để họ thật sự là "núm ruột ngàn dặm"? Nếu có lòng bao dung và văn minh như những người Nam và Bắc Mỹ sau 4 năm nội chiến, đất nước VN chúng ta không phải ỳ ạch nay đổi mai thay. Vui trên nỗi buồn của người khác, người anh em, người ruột thịt, có phải là niềm vui trọn vẹn không?

Vui mà gây chia rẽ, vui ấy có ích lợi gì cho dân tộc, cho đất nước? Hãy hiểu cuộc chiến tranh Việt Nam. Hãy hiểu vì sao chúng ta trượt vào chảo lửa. Và hiểu ý đố của các cường quốc (Trung Quốc, Liên Xô Mỹ, Pháp) để người Việt không phải hận thù vì quá khứ. Tại sao chúng ta khép lại quá khứ và mở ra tương lai với Tàu, với Pháp, với Mỹ mà chúng ta không khép lại quá khứ và mở ra tương lai với người miền Nam?

Chỉ có lòng bao dung và sự sáng suốt mới làm cho chúng ta không còn phải say sưa chiến thắng mà quên đi máu huyết Bắc Nam. Rất hiếm người như ông Dương Quốc Chính. Ông là người miền Bắc hiểu người miền Nam. Hiểu nhau sẽ dễ dàng bao dung nhau. Niềm vui chiến thắng cao ngút làm người ta quên nhìn lại, bên mình, có  người đau khổ mỗi khi nhắc đến 30 tháng 4.

Cuộc chiến đã qua. Hãy cho nó chấm dứt và đưa nó vào lịch sử. Hòa giải và hòa hợp là sức mạnh chứ không phải mãi mãi ngợi ca chiến thắng.

1XKDVG6SWOQ97K4i56D6lZEEkvKBWD03BJBDnc_AWcN81XKDVG6SWOQ97K4i56D6lZEEkvKBWD03BJBDnc_AWcN8

Xem thêm

.

.

Thi thoảng cũng nên "bao đồng" một tí.

Tôi tự nghĩ như vậy khi đề cập những chuyện "trên trời, dưới đất" rồi " vĩ mô, vi mô".

"Bao đồng" hôm nay là chuyện bầu cử...Trung ương Đảng(viết hoa vì VN chỉ 1 đảng cầm quyền).

Có hơn 200 vị, đã được quy hoạch, sẽ thay mặt 95 triệu dân điều hành đất nước.

Sướng khổ chi dân ta cũng nhờ vào các vị.

Chuyện nay nhớ chuyện xưa.

Thời Việt Minh, phong trào chống Pháp mạnh mẽ và lan khắp cả nước.

Ở quê tôi, những người đầu tiên theo lời hiệu triệu của cụ Hồ là những thầy dạy học.

Họ là thành phần "trí thức" thời đó ở nông thôn.

Trí thức vì dân hầu hết mù chữ, họ đã có bằng đíp lôm, viết và nói tiếng Tây như gió.

Vùng quê chia nhiều huyện, các ông trưởng huyện đều là thầy giáo.

Thầy giáo thường xuất thân từ những gia đình giàu có, có khi là địa chủ, vì nghèo thì ăn chưa no, lấy tiền đâu đi học, phải đi xa tít ra Hội An hay Huế (đi bộ).

Tại sao lãnh đạo không phải là bần cố nông, giai cấp cách mạng nhất, tôi hỏi cha tôi, cũng là đảng viên Việt Minh.

"Họ có học đâu". Cha tôi trả lời. "Giỏi mới lãnh đạo chớ". Ý ông nói giỏi là "có học".

Ông giải thích thêm, hồi đó trí thức theo VM nhiều là nhờ lời kêu gọi của cụ Hồ "cầu người tài các làng xã ra giúp nước".

Từ quần chúng nhân dân xuất phát ra những người ưu tú theo "cách mạng".

Năm 1954, Pháp thua nặng trận Điện Biên Phủ, rút về nước.

Những người "ưu tú" trong hàng ngũ Việt Minh trở thành những lãnh đạo ưu tú ở Hà Nội.

Tôi nói ưu tú là có cơ sở luận lý.

Chỉ một nhóm người như ông Lê Duẩn, Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Phạm Văn Đồng...cũng làm cho đội quân hùng mạnh nhất thế giới, chưa hề thất bại ở bất cứ chiến trường nào trên trái đất này, phải "chào thua" sau 1969, bằng cách "Việt Nam hóa chiến tranh".

Những nhân vật chính trị này vì sao tài ba như thế?

Họ tài ba nhờ "ngoi lên" từ quần chúng nhân dân.

Chính quần chúng nhân dân đã " cơ cấu", và "quy hoạch" họ.

Bây giờ ta có thể quay lại chuyện " bao đồng" nêu ra ở đầu bài.

Hơn 200 vị ưu tú, xuất sắc, sắp dẫn dắt 95 triệu dân đi đến giàu mạnh, dân chủ, văn minh, được chọn lựa từ quần chúng nhân dân hay  từ mấy triệu đảng viên?

Câu hỏi không cần trả lời.

Do hoàn cảnh lịch sử, nước ta đi theo chủ thuyết không chấp nhận đa đảng, đa nguyên, vì sự "ổn định chính trị".

Cũng có thể hiểu được.

VNCH có chế độ đa đảng.

Tôi còn thanh niên nhưng cũng nhận thấy hoạt động chính trị lúc ấy ở Sài Gòn thật "rối bời" vì đa đảng.

Có thể do chiến tranh, có thể do dân chúng chưa thật sự làm quen với quá nhiều đối lập, chống báng nhau ngay ở nghị trường (là hạ viện và thượng viện, tức quốc hội).

Ngay cả một linh mục, ông Nguyễn Hữu Thanh, nhà thờ Tân Sa Châu (không nhớ rõ lắm) bắt loa chửi ngày đêm tổng thống Nguyễn Văn Thiệu...tham nhũng, nhưng đố có cảnh sát đến bắt tù.

Còn học sinh, sinh viên ủng hộ Phật giáo đấu tranh ở miền Trung thì xuống đường liên tục đả đảo "Thiệu, Kỳ, Có" là ba ông lớn nhất VNCH năm 1966, chả ai bị bắt nhốt, trừ những thành phần Việt cộng trà trộn trong phong trào đấu tranh của họ.

Điều kiện hiện nay không cho phép "đối lập", nhưng người dân không đảng, họ không được quyền tham gia vào điều hành đất nước?

Thời cụ Hồ có nhiều vị bộ trưởng không đảng mà.

Ở TQ, thời Chu Dung Cơ làm thủ tướng,  có 2 vị bộ trưởng không đảng (bộ y tế và khoa học, gì đó) một là Hoa kiều quốc tịch Đức, một cũng Hoa kiều quốc tịch Mỹ.

Những vị ưu tú chỉ có trong đảng, trong nhân dân có không?

Trong những Việt kiều (máu của máu VN, thịt của thịt VN, ý của thủ tướng Phan Văn Khải) có ai ưu tú không?

Chuyện "bao đồng" của tôi đi quá xa, thôi, xin ngưng tại đây, với câu hỏi:

Những vị tiền bối cộng sản có tên ở trên - tôi nêu giả sử -  được "cơ cấu", "qui hoạch" như bây giờ, liệu họ có tài ba, xuất sắc dẫn dắt quần chúng đánh bại Pháp, rồi Mỹ trong 2 cuộc chiến tranh đẫm máu vừa qua hay không?

1U9cmXFUo7ATjef6HUQejsbFJpqoHLA6MXnHhea45tB0

Xem thêm

MÙI LÚA CHÍN

Hạt cơm chúng ta ăn mỗi ngày là từ hạt lúa. Người ta nói chuối chín, mít chín, ổi chín. Ít ai nói lúa chín. Cùng lắm là câu “lúa chín  cúi  đầu”. Chín trong ý nghĩa hoàn bích, trọn vẹn, đủ đầy. Người nông dân biết lúa chín. Họ biết mùi lúa chín. Không như tôi, họ cảm nhận mà không nói về mùi lúa chín. Cuộc đời họ, cuộc đời cây lúa, tuy hai mà một và tuy một mà hai.

Mùi lúa chín không hẳn là lúa mẩy hạt, sắp thu hoạch. Mùi lúa khi bông lúa mãn khai như mùi của người mẹ trẻ sắp sinh con. Mùi thiêng liêng tình mẹ. Đi qua những cánh đồng lúa bông bắt đầu nhú, gọi là trổ đòng, mùi lúa bắt đầu chín. Nếu để ý, chúng ta sẽ cảm nhận, lúa có những giai đoạn, có mùi thơm khác nhau.

Khi mạ cắm xuống đồng – ngày xưa- hay lúa gieo cao chừng một gang tay- như ngày nay- lúa có mùi mạ non. Mạ non là những cây lúa trẻ, có tên gọi nữa là má. Bắt má: gieo hạt xuống đất cho lúa nẩy mầm. Nhổ má khi đủ tuổi đặt xuống đồng. Mạ, má...Tại sao lúa con lại có tên của mẹ? Cây lúa là lẽ sống con người. Má, Mạ, Mẹ là chỗ sinh ra con người. Mạ non. Nhìn cánh đồng toàn mạ non, trong nắng mai, hay buổi chiều tà, gió làm gợn những con sóng mạ non. Nếu có sự mềm mại thì đó là sự mềm mại của mạ non. Mùi mạ non như mùi tóc của mẹ. Thoang thoảng, dìu dịu, nhè nhẹ. Tôi không thêu dệt. Quý vị hãy vui lòng bỏ ít thời gian đi qua vùng mạ non. Cái mùi tôi tả sẽ không bằng cái mùi quý vị cảm nhận.

Khi cây lúa chuyển qua thời phát triển, người nông dân gọi là lúa đương thì con gái. Gái đương thì xinh đẹp bao nhiêu thì cây lúa đương thì đẹp đẽ bấy nhiêu. Cây mạ non trở thành cô con gái. Lúc này, cây lúa cao như sợ không kịp cao. Thế là một mùi hương toát ra từ lúa đương thì. Mùi hương của người con gái đi vào tuổi xuân thì. Cây lúa là như thế.

Khi làm đòng, cây lúa như cô gái có chồng, bụng lúa tròn mẩy. Lúa mượt mà như da thịt người con gái hình thành một hài nhi trong dạ. Lúc này, lúa không tiết ra mùi hương. Lúa dành trọn hương hoa cho những hạt bông lúa tượng hình. “ Lúa chiêm lấp ló bên bờ. Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên”. Khi khí trời tràn ngập, có mưa, có dông, lúa bung bông như người khai hoa nở nhụy.

Lúc này lúa sẽ có mùi như người mẹ vừa sinh con. Mồ hôi và sữa mẹ. Mùi của lúa trỗ bông. Từ đây, khi hạt bắt đầu tượng sữa, một chất lỏng trắng đục hình thành trong từng hạt lúa. Rồi lúa ngậm sữa mỗi ngày nhờ ánh sáng, nhờ khí trời, nhờ nuôi dưỡng của đất, tưới tắm của nước, những hạt lúa tròn trịa, giai đoạn mấy hạt. Lúc này, lúa có mùi không? Thưa có. Mùi lúa chín. Chiều nay, đi qua những cánh đồng, trên con đường quanh co – sao quê hương tôi, con đường luôn quanh co- tôi ngửi ra mùa lúa chín. Mấy chục năm trước, tôi không để ý, lúa chín lại có mùi như thế. Tuy không nhớ nhưng tôi thấy mùi lúa chín, nó quen thân quá, nó gần gũi quá, nó như là tuổi thơ của tôi.

Mùi lúa chín không giống mùi rạ- cây lúa đã cho hạt, phơi đầy đồng. Mùi lúa chín không như mùi rạ đốt đồng. Mùi lúa chín không như mùi mạ non. Nó là mùi của sự sống. Mùi của tương lai. Không có mùi lúa chín sẽ không có cơm ăn mỗi ngày. Mùi lúa chín không thơm như hoa hồng, không dịu như hoa lài, không nồng nàn như hoa ngọc lan. Mùi lúa chín chất phát, đơn sơ và giản dị.

Không hẳn là người từ vùng lúa mà tôi ca ngợi mùi lúa. Nhưng mỗi lần về quê vào mùa ruộng đồng phủ một màu xanh mướt, hai bên đường quê, kéo dài ngút mắt, tôi cảm nhận mùi cây lúa, từ khi còn non cho tới trưởng thành. Ngất ngây trong không gian thoang thoảng mùi lúa chín, tôi tự hỏi, mùi lúa có phải là mùi quê hương?

1GMlhvdVgmOv-egX0N9wW7yT9KNE09lM14XQxBHpcDXM1GMlhvdVgmOv-egX0N9wW7yT9KNE09lM14XQxBHpcDXM

Xem thêm

LẠI CHUYỆN CHIẾC CẦU

Nhân chuyện chiếc cầu, tản mạn về lịch sử.

Ở đời, cái gì mất mát thì được chú ý nhiều hơn còn nguyên vẹn. Chẳng hạn, chiếc cầu Hà Tân quê tôi, Thường Đức, Quảng Nam. Cơn lũ bất ngờ mùa hạ từ đầu nguồn đổ  xuống, giật sập một vày cầu. Và may mắn là dầm cầu (hộp) lại còn nguyên vẹn. Chính quyền xã (mới) Thượng Đức đã cho xe trục vớt dầm cầu đặt lại vị trí cũ sau khi gia cố mố cầu. Khi có người tìm hiểu cầu xây lúc nào mà vật liệu bao năm tháng vẫn “trơ gan cùng tuế nguyệt” thì chẳng có tư liệu nào hay vị trưởng lão nào nhớ chắc chắn thời gian cầu được xây.

Đối với quê tôi, chiếc cầu Hà Tân rất là quan trọng. Nó giúp cho sự đi lại dễ dàng của dân chúng sinh sống ở hai lưu vực sông chảy qua những vũng bồi màu mỡ. Chiếc cầu nối đôi bờ chia cách của con sông Kôn. (Khi làm bản đồ, nghe dân địa phương gọi sông con để phân biệt với sông cái, người Pháp bèn ghi thành sông Kôn, chứ không phải sông Côn, sông Con như nhiều người lầm tưởng).

Sau năm 1954, người ta qua lại con sông chỗ cầu bắc qua ngày nay bằng đò, đò bà Lại (còn gọi theo tên con là Hường). Vẫn còn dấu năm bảy chiếc trụ cầu bằng gỗ lim. Như vậy, để đi xe cam nhông lên đồn Hiên (huyện Đông Giang cũ) lính Pháp phải có cầu để đến đó. Và cầu Hà Tân bằng gỗ được làm từ thời Pháp thuộc, thời gian phải là trước 1945. Lý do suy đoán, năm 1945, lính Nhật đi xe nhà binh chở quân qua cầu này để lên đồn Hiên giải giáp quân Pháp đóng tại đây.

Có thể là chiếc cầu tạm bằng gỗ nên cấu trúc không bền bỉ như cầu sắt hay cầu bê tông. Thời gian xuất hiện và hư hỏng của chiếc cầu không có dấu ấn gì đối với những cư dân sống hai bên bờ sông, có lẽ, cầu chỉ dùng cho mục đích quân sự mà không phải dân sự; và rất ít xe như thế trước 1954 ở khu vực hẻo lánh này nên chiếc cầu gỗ chỉ làm tạm bợ, theo suy đoán của tôi.

Năm 1957 quận Thường Đức được thành lập gồm ba xã Lộc Bình, Lộc Vĩnh, Lộc Ninh và một vùng rộng lớn thuộc huyện Hiên và Giằng (huyện Đông Giang, Tây Giang, Nam Giang ngày nay). Hai huyện này thật ra bị “bỏ ngỏ” chẳng ai làm chủ. Thời Pháp có đồn Hiên, thời Mỹ có đồn An Điềm, hai căn cứ quân sự này phụ trách an ninh vùng rừng núi bạt ngàn, giáp giới với Lào.

Như vậy, với một đơn vị cấp quận thành lập thì việc xây cầu là cần thiết. Quốc lộ 14B thời Pháp do đó được củng cố. Lúc này xuất hiện cầu đúc Hà Tân và cầu sắt Lộc Ninh ( bắc qua sông Cái- sông Vu Gia chảy về Ái Nghĩa nhập với sông Thu Bồn, gọi là Giao Thủy, nay có cầu Giao Thủy). Thời điểm xây cầu Hà Tân chắc chắn là vào những năm trước 1958 vì năm 1959, tổng thống Ngô Đình Diệm đi kinh lý qua cầu này, từ Kon Tum, theo quốc lộ 14 B về Hội An (tỉnh lỵ Quảng Nam).

Người Việt chúng ta không có văn hóa bảo tồn. Chính vì vậy, lịch sử thường bị chắp vá theo ghi chép phi chính thống. Không có bộ phận lưu trữ quốc gia ngoại trừ của triều đình. Có quá nhiều thay đổi tầng lớp cai trị qua mỗi thời đại. Thời đại sau thường phá hủy những gì là “cơ  ngơi” của thời đại trước. Năm 1945, sự phá hủy “tàn tích phong kiến” như đình, chùa, miếu mạo, đền đài... là một ví dụ.

Quê tôi ở vùng heo hút sát với núi rừng không thoát khỏi thảm trạng chiến tranh. Chiến tranh tàn phá nhà cửa lẫn những kiến trúc tiền nhân, khi tổ tiên chúng tôi theo chúa Nguyễn vào Nam lập nghiệp. Lịch sử ngày nay nổi trội  là lịch sử chống Pháp, chống Mỹ tức lịch sử chiến tranh. Không có lịch sử xây dựng đất nước, quê hương, làng mạc. Những sắc phong của các vị vua triều Nguyễn lưu giữ ở những ngôi đình làng bị tiêu hủy trong thời gian “tiêu thổ kháng chiến”.  Lịch sử làng mạc do đó chỉ còn trong ký ức. Và ký ức sẽ đi theo những người chứng kiến lịch sử khi họ không còn sống.

Tôi chắc ít ai còn nhớ nhà thờ Trúc Hà (thật ra là Trước Hà) thuộc xã Thượng Đức (mới) xây dựng năm 1926, sau nhà thờ Ngọc Kinh (Lộc Vĩnh cũ) vài chục năm (bị đốt cháy bởi phong trào Cần Vương – bình Tây sát Tả). Chiếc cầu Trúc Hà xây cùng năm 1926 với một ngôi trường "sơ học" đầu tiên của vùng Lộc Thượng (có lẽ là thượng nguồn huyện Đại Lộc?). Sau đó, năm 1940, người Pháp lập trường Ecole de Đức Thượng một trường tiểu học đầu tiên vùng Thường Đức. Chiếc cầu Trúc Hà hiện vẫn còn nguyên cả dầm cầu đúc bị mìn giật sập trong chiến tranh. Chiếc cầu gãy nằm ẩn sâu dưới dòng khe cỏ cây bao phủ. Điều ngạc nhiên là không ai có thể đập nó ra để lấy sắt như những kiến trúc bê tông khác. Vì sắt Tây quá tốt?

Lịch sử chỉ còn trong ký ức và chỉ có trong ký ức. Đây là điều may mắn nhưng cũng là điều đáng buồn. Những người chứng kiến các sự kiện lịch sử của quê nhà tôi ngày một vắng bóng. Tôi ao ước chính quyền địa phương nên quan tâm về quá khứ của một vùng quê- Thượng Đức ngày nay- như đã quan tâm khôi phục chiếc cầu "quá khứ" vừa bị gãy.

Xem thêm

CÂY CẢI TRẠNG QUỲNH

Cây cải của trạng Quỳnh.

Lúc còn nhỏ, nghe cha tôi kể những câu chuyện về Trạng Quỳnh, tôi ngất ngây tự hào, người Việt Nam mình sao quá khôn ngoan. Không những khôn ngoan mà còn thông thái nữa.

Vua (gì đó, tôi không nhớ) luôn bực dọc Trạng xỏ lá nhiều thứ, chẳng hạn câu chuyện sau. Trạng cho lính hầu ra chợ bảo những hàng thịt heo thái thịt nhỏ để Trạng ra mua. Nhưng chờ tới chiều, rồi tối, chẳng thấy ai tới. Hàng thịt bắt đầu chửi Trạng. Lính hầu về báo lại, Trạng ra lịnh chửi ai bảo thái (thịt, xắt thịt) chứ không được chửi Quỳnh. Thế là cả chợ chửi thằng nào bảo thái (thịt). Bảo Thái lại là niên hiệu của vua Lê (nào đó, tôi không nhớ rõ). Vua rất tức giận nhưng không thể bắt tội Trạng Quỳnh.

Nghĩ ra kế hay, Vua  bảo lính xuống nhà Trạng để…ỉa cho bõ tức. Lịnh Vua là tuyệt đối tuân hành. Lính tráng khi muốn ỵ đều kéo xuống vườn nhà Trạng. Quỳnh biết mình là kẻ bề tôi, đâu dám cấm tụi lính. Sự thông minh giúp Trạng đối phó tài tình: "Vua bảo các ngươi ỉa nhưng không nói đái. Bọn bay ỉa mà đái ta sẽ cho cắt hết". Cắt cái dẫn nước tiểu ấy mà. Không ai ỵ mà không đái. Tuân lệnh vua, mọi người lính đều phải làm.

Mấy tháng sau, Quỳnh cho lính mang lên vua những cây cải cao như  đòn gánh. Vua ngạc nhiên hỏi, cải gì mà lạ lùng quá vậy. Trạng đáp, cải thường thôi; nhưng nhờ phân của lính, nó mới cao lớn tốt tươi như thế. Cải này to nhờ tưới cứt lính, Trạng mang biếu bệ hạ vài cây ăn lấy lễ.

Vua giận tím mặt nhưng vẫn cười cười cám ơn. Ngài ngẫm nghĩ: Thằng Quỳnh này xỏ lá quá.

Thật ra không phải vậy. Trạng Quỳnh rất khoa học. Cải mà tưới phân người sẽ phát triển cực kỳ. Thầy của tôi, ông Trần Văn Thọ, làm trưởng ty học chánh tỉnh Quảng Nam, giám đốc sở giáo dục bây giờ, kể lại chuyện ông chuyên gánh cứt tù ra đồng tưới cải. Có bữa ngã té, cứt đổ đầy người ông. Ông không sợ hôi hám mà sợ bị phát hiện không “hoàn thành công tác”. Ông nhận xét, phân tươi của người rất phù hợp cho cây cải. Trạng Quỳnh đã đi hàng trăm năm trước cho cái nhận định này của thầy tôi (đang còn sống ở Mỹ).

Xem thấy đâu tỉnh nào ở ngoài BắBắc trồng cây cải lớn thần kỳ như ảnh, tôi suy nghĩ không biết cải này tốt vì giống hay vì phân tươi của người. Tâm tư quá.

1RRDUT-AIvY_pI8XXdmTuhlgxmbGlWlyROiBGPrfl7qw1RRDUT-AIvY_pI8XXdmTuhlgxmbGlWlyROiBGPrfl7qw

Xem thêm

SINH KÝ, TỬ QUY.

(Bài không dành cho người quen đọc ngắn).

Mấy hôm nay trên mạng lan tràn hình ảnh nơi chôn một vị chủ tịch nước ở quê nhà, kèm những lời chú thích hầu hết chẳng êm tai. Nhà chức trách, ở đây là tuyên giáo, cần minh định rõ nơi chôn cất vị chủ tịch, quy mô thế nào, để người dân không dựa vào những bức ảnh trôi nổi, không rõ nguồn, rồi bình nghị nhiều thứ gây ảnh hưởng không tốt trong dân chúng.

Nếu nơi chôn cất đúng như trong hình thì to lớn và hoành tráng quá so với những ngôi mộ của chức sắc ngang cấp trước đây.Nhân đây, xin nói về nghi thức tang lễ và việc an táng nói chung, không cứ chi lãnh đạo.

Hơn chục năm trở lại đây, đời sống dân chúng khá hơn trước, việc tổ chức tang lễ và chôn cất thân nhân của họ có chiều hướng “giàu có” hơn, không tránh có nơi trở nên rình rang hơn và tốn kém hơn.Xuất hiện những nghĩa trang mấy chục, thậm chí mấy trăm mẫu tây, xây dựng kỳ công và mênh mông, như những địa điểm du lịch, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân dành cho người thân đã ra đi.  Đây là nhu cầu chính đáng và có thật. Nghĩa tử là nghĩa tận, chúng ta luôn luôn nghĩ như vậy, nên tất cả mọi người đều cảm thông đối với những nghi thức liên quan đến người quá cố.

Người ta cũng không thắc mắc có những đám tang, xe hơi đưa tiễn  kéo dài cây số, vàng mã như đô la âm phủ thả ngợp trời; những buổi ca nhạc tưng bừng bên cạnh quan tài sáng chói đèn màu, mọi người vào ra ồn ả, ăn nhậu nói cười như trong một đám cưới, không phải đám ma.

Khi chôn cất xong, người ta xây cho người chết những ngôi mộ nguy nga như biệt thự, thậm chí có người chăm sóc coi ngó thường xuyên như một ngôi nhà. Có tiền mọi người có quyền giành cho mình những điều tốt nhất. Nhưng liệu những người còn sống có được lo liệu đầy đủ như người đã mất hay không?

Liệu mọi người có được diễm phúc khi quá cố như thế không? Hay có những người lặng lẽ mang thân nhân mình về quê xa lắc xa lơ, tìm một huyệt mộ rẻ tiền,  bỏ lại con cháu vì không đủ tiền được chôn ở những nghĩa trang toàn những ngôi mộ của những người giàu có?  Hay phải thiêu đi cho đỡ tốn kém, gởi đâu đó vào một ngôi chùa, có chỗ phải đóng phí hằng năm?

Câu  trả lời hẳn là mặc kệ? Mạnh ai nấy lo, đèn nhà ai nấy rạng.

Đến một lúc nào đó với sự bùng nổ dân số, người chết tăng lên, việc xây cất nhiều ngôi mộ chiếm nhiều đất sẽ làm cho đất nước đủ chỗ chôn người hay không? Trung Quốc thời Mao Trạch Đông từng phá những nghĩa trang rộng lớn cổ xưa lấy đất cho canh tác.

Chúng ta sẽ không sợ hết đất cho người quá cố, khi có người sở hữu hàng mấy mẫu tây dành cho chỉ một hay vài ngôi mộ?

Tai sao ta không thực hiện ngay từ bây giờ việc chôn cất, mỗi người một diện tích nhất định, không kể vua quan hay dân thường, kẻ nghèo hay người giàu. Hoặc hay hơn nữa: hỏa thiêu, vừa ít tốn kém, vệ sinh, vừa không mất thêm nhiều đất?

Tôi có cảm tưởng chúng ta là một dân tộc “trọng âm”, ít “trọng dương”. Trọng người chết hơn trọng người sống. Nói về chết chóc là điều…úy kỵ, ít tai dám bàn. Cúng kiến thiếu sót hay lễ “bạc” lo sợ bị “quở phạt”. “Chết là hết” không phải là quan niệm chính thống của  con người. (“Tử giả biệt luận", Khổng Tử)

Người chết, theo suy nghĩ thông thường, dường như ở một thế giới luôn gần gũi người sống. Mọi thăng trầm của  người sống dường như gắn chặt nhờ quan tâm của người chết. Ông bà sẽ quở phạt con cháu nếu không lo đàng hoàng cho họ khi chết, do đó lúc chết con người được đối xử như sống, có khi còn hơn khi sống. (“Sống chẳng cho ăn, chết làm văn tế ruồi”)

Nghèo thì mộ đất, xi măng, khá hơn thì mộ gạch men, khá hơn nữa thì mộ đá hoa cương, giàu có thì mộ hoành tráng, nguy nga. Cúng, ngoài hoa quả gà heo, còn có áo quần tiền bạc gọi là vàng mã. Có cả những chiếc xe hơi bằng giấy to gần như thật hay một căn nhà lầu tổ chảng đốt cho người chết, khói bụi mịt mờ.

Cúng càng to, xây mộ càng lớn,  người khuất càng phò hộ, chứ không phải cúng bái, xây mộ để thể hiện lòng cung kính người sống dành cho người đã khuất. Nếu “xử sự” không “đàng hoàng” với người chết, người sống sẽ bị…người chết “quở bắt” ư?

Ban đầu là hiếu nghĩa với người chết sau thành “mặc cả” với họ, càng “cao lễ càng dễ thưa”. Do vậy, việc hỏa thiêu ít được chấp nhận trừ những người thành tín bên Phật giáo, xem cuộc sống vô thường, hoặc những người am hiểu lẽ đời, sống ở thác về, về với cát bụi, về bên kia cõi vĩnh hằng…họ xem cái chết nhẹ tựa lông hồng. Và hỏa thiêu là lựa chọn không mong muốn của người…nghèo thành phố.

Tôi nghĩ người đã chết không bao giờ trách móc người còn sống. Họ sẽ yêu mến người sống hơn khi người sống tiết kiệm, dành tiền ma chay, chôn cất cho họ, làm những việc hữu ích cho gia đình, cho người nghèo khổ.

Người phương Tây ít coi trọng mồ mả, ít tổ chức chôn cất tốn kém, ông bà họ bắt họ nghèo khổ lam lũ mãi sao? Hay họ ngày càng giàu, càng sang hơn ta?

Người chết mà “giận” người sống, bắt họ gặp tai ương khi không lo liệu họ tươm tất khi qua đời, có lẽ người sống sẽ … “tiêu mạng” rất nhiều. Người chết không như người sống, thích… “trả đũa” đâu.

Nếu trả đũa được, hàng trăm ngàn người nằm dưới những ngôi mộ trong các nghĩa trang quân đội VNCH bị quy hoạch hay hàng trăm ngàn  liệt sĩ miền Bắc nằm trong núi rừng sẽ “bắt” người đã giết chết họ để trả đũa từ lâu. Người chết ở nghĩa trang Mạc Đỉnh Chi, Sài Gòn (cũ), nếu linh thiêng sẽ “vặn cổ” ông nào còn sống ra lệnh  đào mộ họ lên lấy đất cho dân sinh.

Hỏa thiêu sau chết nên là chọn lựa cần được xã hội nhìn nhận như là giải pháp tương lai trong việc giải quyết nạn thiếu đất, lại ít tốn kém , hợp vệ sinh…đồng thời giảm đi cảm giác bất công cho người sống: mồ mả ông bà mình sao không hoành tráng bằng mồ mả những người có thân nhân giàu có; mồ mả người dân không to lớn bằng mồ mả của cán bộ chức quyền. Sẽ giảm đi "thi đua" xây mộ, người chết sau to hơn người chết trước.

Để việc an táng người quá cố gọn nhẹ, tiết kiệm, vệ sinh, chính nhà chức trách, nói rõ ra, chính cán bộ phải là người đi đầu, làm gương.

“Cán bộ đi trước, làng nước theo sau”.(HCM). Tổ chức tang lễ nên nghiêm trang mà giản dị.  Chôn cất trọng thể mà tránh phô trương.

Người dân nhìn nhà nước thiện cảm hơn nếu họ thực hiện việc an táng người có địa vị cao trong xã hội một cách khiêm tốn, đơn giản cho mọi cấp trừ những trường hợp đặc biệt như đại tướng Võ Nguyên Giáp vừa qua.

Đất nước không thể để quý vị đầu não quốc gia phải bận rộn và mất thì giờ quá nhiều cho  những cái chết của cán bộ cao cấp đương chức hay về hưu; họ rất là nhiều vì sống rất khỏe,  rất lâu.

Đất nước sẽ nhẹ nhàng hơn, ấm cúng thân tình hơn, cho những quốc tang, “tỉnh tang”, “huyện tang”, “xã tang”, “ấp tang”.

Cán bộ cấp dưới như ấp, xã, huyện, tỉnh…có quan chức mất đi đều được thông báo cho cán bộ đến thăm viếng, phúng điếu khắp địa bàn họ sống, tùy theo phẩm trật chức tước người chết và các cấp đó cũng có những ban tang lễ lập ra gồm nhiều quan chức còn sống. Chúng ta tính được có bao nhiêu tang lễ như thế ở khắp đất nước này và đã tiêu tốn bao nhiêu thì giờ, tiền bạc của  xã hội, nhất là của các cấp lãnh đạo địa phương ?

Chưa thực hiện được việc hỏa thiêu chủ tịch Hồ Chí Minh vì nhà chức trách muốn duy trì thi hài cụ cho hậu thế thăm viếng, nhằm thỏa lòng ao ước của người dân chưa hề thấy cụ, con cháu hay những truyền nhân ít ra nên học từ di chúc của cụ một tập quán hết sức văn minh là hỏa thiêu cho người chết.

Nếu hỏa thiêu không phải là xu thế tất yếu trong tương lai thì cũng nên quy định bằng pháp luật: Mọi người từ ngài chủ tịch nước đến dân thường phải như nhau trong việc cấp (miễn phí) đất để chôn khi qua đời. Sống không công bình được do hoàn cảnh thì chết đi cũng nên thể hiện công bình lần cuối:  2 mét đất như nhau, “đất đai thuộc sở hữu toàn dân” mà.

Người xưa có câu:

"Vị qui tam xích thổ, nan bảo bách niên thân.

Ký qui tam xích thổ, nan bảo bách niên phần"

(Chưa về với ba thước đất cũng khó mà giữ được thân mình đến trăm tuổi. Đã về với ba thước đất cũng khó mà giữ được cái mả đến trăm năm) Bài đăng 7 năm trước.

Ảnh: Có tính cách minh họa; không chắc là nơi yên nghỉ của một chủ tịch nước quá cố.

1ylWXiWTl-i_v6-ZIkC7kodUgq0lSZurWJ0hL8uT1lm41ylWXiWTl-i_v6-ZIkC7kodUgq0lSZurWJ0hL8uT1lm4

Xem thêm