MƯỚN DANH HAY MƯỢN DANH?

Đây là đức cha chứ không phải là cha. Chú dẫn sai chứng tỏ lời của kẻ mạo danh

Mướn thì phải trả tiền mượn thì khỏi. Mấy hôm nay, có rất nhiều người đăng hình ảnh các vị linh mục, có cả giám mục, trong các bài quảng cáo thuốc chữa bịnh. Không rõ các vị chức sắc tôn giáo này có được “mướn” danh hay được “mượn” danh, tôi rất băn khoăn. Khi đọc thử các bài viết, tôi thấy nhiều bài na ná nhau: cha bịnh thế này, cha bịnh thế kia, nhờ chữa vị bác sĩ này, bác sĩ kia mà “cha” khỏi bịnh. “Cha” chỉ truyền đạt để cứu giúp các “con” thôi, không vì lợi lộc gì. Tôi chọn một (trong nhiều bài) quảng cáo tương đối ngắn, để quý vị đọc: (Trích)

AI BỊ X.Ư.Ơ.N.G K.H.Ớ.P CHÚ Ý BÀI VIẾT NÀY CỦA CHA

Hiện nay tỉ lệ người mắc vấn đề X.Ư.Ơ.N.G K.H.Ớ.P càng ngày càng gia tăng. Nhóm bệnh lý khá phổ biến ở người ở độ tuổi khoảng 45 trở lên. Tuổi tác, thay đổi nội tiết tố, khiêng vác nặng, sai tư thế là những nguyên nhân gây bệnh lý xương khớp thường gặp. Triệu chứng phổ biến mọi người thường gặp là thoái hóa, viêm khớp, thoát vị đĩa đệm, đau mỏi vai gáy, tê bì tay chân. Rất nhiều bệnh nhân tìm đến cha khi trong tình trạng bệnh đã chuyển nặng, cơn đau dữ dội kéo dài làm ảnh hưởng xấu đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do hướng điều trị họ đi theo không phù hợp, lạm dụng thuốc giảm đau trong thời gian dài khiến cho bệnh không khỏi mà còn chuyển nặng, nhờn thuốc. Nhiều người chạy chữa khắp nơi không khỏi nhưng biết đến cha cha chỉ giúp hai tháng đã khỏi bệnh. Đa số bệnh nhân của cha đều ổn định được 5 10 năm cơn đau chưa hề tái phát. Nay cha viết bài này để chia sẻ cho mọi người, đặc biệt là những người con của Chúa biết đến và tìm được đúng cách điều trị, không mất thêm nhiều thời gian, chi phí để ổn định sức khỏe nữa. AI BỊ X.Ư.Ơ.N.G K.H.Ớ.P để lại SỐ ĐIỆN THOẠI cho cha ngay để cha thăm khám và điều trị kịp thời tránh bệnh chuyển biến nặng. Cha chúc tất cả mọi người luôn sức khỏe và tràn đây hồng ân của Chúa. Người luôn giang tay che chở cho tất cả chúng ta. Amen! (Hết trích)

Vì sao các chức sắc tôn giáo VN lại được kính trọng, nhất là các vị linh mục, các xơ, chưa nói tới các giám muc? Cũng dễ hiểu. Để mặc áo “linh mục”, vị tu sĩ phải vượt qua không biết bao nhiêu là thử thách về lòng thành phụng vụ Chúa trong cả cuộc đời tu tập. Họ phải là những người có nền tảng học vấn cao, cả “ngoài đời” lẫn trong trong giáo hội. Và phải ở một độ tuổi nào đó, họ mới được thụ phong linh mục, trẻ nhất phải là trên 32. Linh mục còn được kính trọng nhờ nếp sống đạo hạnh của họ. Sống độc thân là quy định bắt buộc đối với giáo hội La Mã và cũng là ý nguyện của mỗi vị muốn trở thành “chủ chăn”.

Ngoài phụng vụ Chúa trong các nhà thờ, các vị linh mục không hề phụng vụ buôn bán làm ăn. Hình ảnh các vị chức sắc đáng kính đứng ra quảng cáo thuốc trên mạng thật quá bất nhẫn (như ảnh bên dưới).

Tôi chắc chắn các vị đã bị một số người mượn hình ảnh và tên tuổi mình để khuếch trương chuyện làm ăn. Bọn chúng lợi dụng tâm lý chung: Ai nói còn ngần ngại chứ các “cha” nói thì chắc chắn là sự thật.

Tôi không nghĩ nhiều người sẽ tin vào các quảng cáo này. Lý do: Không có linh mục nào rảnh đến nỗi mở Facebook lên để nhận tin nhắn và chuyển số điện thoại bịnh nhân đến vị bác sĩ (hay vị thánh nào đó) để nhờ họ chữa trị. Trừ trường hợp ở trong nhà thờ, từ “cha” mới được dùng (như “Chúa ở cùng cha”) trong cộng đồng công giáo. Có thể tín hữu xưng “con” và thưa “cha” nhưng các linh mục bây giờ không xưng cha với giáo dân; có khi họ còn tự xưng “con” với cộng đồng nếu là linh mục trẻ; họ thường gọi tín đồ đối diện là ông bà hay anh chị mà không gọi bằng con. Và đương nhiên, không một vị linh mục nào có quyền gọi “con” những người không quen biết, không phải là tín đồ (như trên mạng). Thêm nữa, không một tín hữu nào ghi ở cuối bài viết chữ AMEN chứ đừng nói là vị linh mục. Amen chỉ có ở cuối một số bài kinh đọc trọng thể trong nhà thờ bởi Amen hàm nghĩa, “sự thật là như vậy” hay “được ghi nhận như vậy”. Người ta chỉ có thể dùng chữ này theo nghĩa thiêng liêng và như thế chỉ dùng chữ “amen” khi nói về Chúa.

Như vậy, các bài viết (như ở trên) nói là của cha hay đức cha hoàn toàn không phải là sự thật. Bịa nhưng bịa không logic. Cách bịa này vô tình (hay hữu ý) bôi nhọ giáo phẩm công giáo VN. Linh mục và giám mục cũng đi quảng cáo.

Giáo hội công giáo VN hẳn không có bộ phận nào chuyên theo dõi các mạng xã hội – nhất là Facebook, và vì vậy, chắc chắn không ai biết các vị chức sắc trong giáo hội đang (bị mượn) làm “trình dược viên” không công cho một số người bất lương.

Nếu không vì tiền quảng cáo, và có chút long tự trọng, ban quản trị Facebook VN hãy chấm dứt ngay những bài quảng cáo bôi nhọ này. Tôi tin sự việc nằm trong tay của quý vị.

Xem thêm

THƯA CHUYỆN Cùng tiến sĩ Vũ Thị Nghĩa

 Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Chu, một trí thức thực tâm huyết, kiến nghị cần để nhân dân lựa chọ người đứng đầu Hà Nội sau sự cố hai chủ tịch thủ đô nối gót nhau ra đi vì "thiếu đạo đức". Nhà báo "nhân dân" Lưu Trọng Văn thì đề xuất bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu (không đảng) một người vì dân vì nước thay ông Nguyễn Thanh Long cựu bộ trưởng y tế đi tù vì gây “hậu quả nghiêm trọng”. Tôi là dân quèn, cách đây mấy năm cũng tranh luận với một tiến sĩ (có lẽ cũng giỏi về xây dựng đảng) về việc chọn người tài đức ra giúp nước bằng sự chọn lựa của nhân dân (nhấn mạnh ở cuối bài viết). Chắc chắn, các vị trí thức kia, không khác dân quèn tôi, nói thì cứ nói, và nghe chẳng ai nghe. Vì mọi cái đã có người lo. Dân chúng tôi rất "phẻ".

....................................................................

Tôi thấy một bản chụp câu nói cho là của chị (nếu không phải, xin chị thứ lỗi, coi như không có cuộc nói chuyện này), nội dung: “Chế độ một đảng duy nhất cầm quyền ở Việt Nam hoàn toàn không phải sự áp đặt từ phía Đảng hay một lực lượng chính trị nào khác mà chính là sự lựa chọn của dân tộc, của nhân dân. Từ thực tiễn

cách mạng Việt Nam cho phép khẳng định: ở Việt Nam không cần và không chấp nhận chế độ đa đảng”.

Không biện giải bằng một lập luận khác, tôi chỉ xin đặt một số câu hỏi về sự khẳng định của chị.

1- Chế độ một đảng không ai áp đặt mà là sự lựa chọn của dân tộc, của nhân dân. Chị giải thích rõ hơn, bằng cách nào chị lại BIẾT lựa chọn đó là của dân tộc, của nhân dân? Có ai đại diện (bằng bầu cử dân chủ) cho nhân dân đứng ra lựa chọn không? Chị quên rằng, muốn BIẾT có lựa chọn đó, một QUYẾT ĐỊNH về vấn đề tầm vóc quốc gia, ảnh hưởng vận mệnh dân tộc như thế, người ta phải tổ chức trưng cầu dân ý toàn nước. Quyết định “nhỏ” như tách khỏi EU của Anh có hẳn một cuộc thăm dò ý dân như thế.

2- Chị nói: Từ thực tiễn cách mạng VN cho phép khẳng định: không cần và không chấp nhận đa đảng. Tôi không rõ chị có học lịch sử cận đại VN chưa. Thực tiễn cách mạng VN mấy chục năm qua “cần” đa đảng, “chấp nhận” đa đảng đó chị. Bên đảng Lao động VN (Đảng Cộng sản VN) còn có đảng Xã hội, thành lập năm 1946,

trụ sở tại Hà Nội, bí thư sau cùng là ông Nguyễn Xiển, giải tán năm 1988 sau 42 năm hoạt động; đảng Dân chủ, thành lập năm 1944, trụ sở ở Hà Nội, bí thư là ông Nghiêm Xuân Yêm, giải tán năm 1988 sau 44 năm hoạt động. Thực tiễn cách mạng chị nói có đúng với thực tiễn lịch sử không vậy?

3- Vì là tiến sĩ, chắc chắn lý luận của chị sẽ dựa vào nguyên tắc có tính khoa học, nghĩa là, chị sẽ chấp nhận ý kiến của tôi: sự vật tiến hóa không ngừng, và theo triết học Marx-Angels, hẳn chị thuộc nằm lòng, nếu không nhờ tiến hóa, thì con người bây giờ cũng sẽ là những con vượn thời tiền sử.

Mâu thuẫn cần cho tiến hóa; có mâu thuẫn sẽ có tiến hóa. Đảng cầm quyền – “mâu thuẫn” với một hay nhiều đảng đối lập - sẽ có những quyết sách đúng đắn, ít gặp sai lầm cho đất nước. Chị có tìm hiểu về cải cách ruộng đất, đánh đổ tư sản, hợp tác hóa nông nghiệp, kinh tế tem phiếu…chưa? Người dân có quyền chọn đảng nào làm tốt lên cầm quyền bằng lá phiếu của mình. Một đảng hay nhiều đảng thay nhau điều hành đất nước qua cạnh tranh bằng các cuộc bầu cử, cái nào tốt hơn? Một đảng “nhất nguyên”?nhiều đảng, đa đảng là “đa nguyên”. Theo chị, nhiều đảng xấu hơn một đảng, phải không? "Đa nguyên" xấu hơn "nhất nguyên"?

Có một chuyện "nhỏ như con thỏ" ở Trung Quốc vừa qua chứng tỏ đa nguyên tốt hơn nhất nguyên. Lúc covid-19 mới xuất hiện diện hẹp, nếu bác sĩ Lượng có quyền tự do cất tiếng nói, tiếng nói ấy được mọi người lắng nghe đúng lúc (“đa nguyên”, chứ không phải độc một cái “tiếng nói” của đảng bộ địa phương, hay chờ chỉ đạo của Bắc Kinh) thì nhân loại biết đâu đã tránh được thảm họa dịch bệnh, mấy triệu người bỏ mạng, kinh tế thế giới đình đốn. Nhờ tự do ngôn luận (nhiều chiều, đa nguyên) biết đâu nhân loại đã khống chế Covid-19 ngay trong một bệnh viện, một địa phương, không để chúng đi khắp thế giới, gieo rắc oan khiên, tang tóc?

Đa nguyên là bản chất cuộc sống. Các nước tiến bộ thật sự trên thế giới đều có một chế độ chính trị một đảng hay nhiều đảng? Ngay cả nước Nga (yêu dấu một thời của trí thức miền Bắc) cũng theo chế độ đa đảng. Những nước từng cùng chế độ với VN trong khối Đông Âu, đất nước của họ thế nào? Tốt hơn hay tệ hơn với thể

chế chính trị đa nguyên? Một người hưu trí tầm thường như tôi cũng biết huống hồ chi chị, một tiến sĩ.

Một ví dụ gần đây thôi. Những người đứng đầu ở ba thành phố lớn nhất của 3 miền là Hà Nội, Đà Nẵng, Sài Gòn, kẻ vô tù, người chịu kỷ luật. Vì sao? Vì không có một sức mạnh đối trọng, “soi rọi”, từng chân tơ kẽ tóc, việc cất nhắc người điều hành nắm các chức vụ quan trọng, để “lọt lưới” vào cơ quan công quyền cao ngất những phần tử xấu, bên ngoài luôn luôn mang bộ mặt “liêm chính, vì nước vì dân”.

Tôi biết chị sợ, đa đảng sẽ uy hiếp vai trò lãnh đạo của đảng chị đang theo, sẽ gây “rối ren” không khí chính trị trong nước (như một thời ở Sài Gòn trong chiến tranh). Thôi, cũng không sao. Lo lắng của chị có thể hiểu được.

Chị bảo chế độ một đảng là lựa chọn của nhân dân trong quá khứ. Lần nầy, chị có dám để họ có một lựa chọn nữa: nhân dân (không đảng) có thể ra tranh cử các chức vụ chính quyền, được không?

Xem thêm

KIẾN TÀI ÁM MỤC (Thấy tiền mờ mắt)

(Hay là: Tiên học lễ, hậu học văn)

Hồi học lớp tư (tức lớp 2 bây giờ), tôi có nhớ một bài “học thuộc lòng”:

Chú cá bé bên cha bơi lội

Thấy miếng mồi trôi nổi giữa sông

“Kìa kìa cha hãy ngó trông”

“Miếng ngon vật lạ bỏ không kia kìa”

Cá lớn bảo “hãy lìa cho khá

Miếng mồi ngon là bả trên đời

Con nên ghi nhớ lấy lời

Vì tham ăn đã bao người chết oan”.

Dư luận còn xôn xao, cũng vì miếng mồi ngon, một thanh niên chưa tới tuổi 40 đã đưa vào lao lý gần 50 người, trong đó hầu hết là những người giữ trọng trách bảo vệ sức khỏe nhân dân. Không hiếm người trong số ấy là giáo sư, tiến sĩ – những thành phần trí thức của xã hội, thời xưa còn gọi là “nguyên khí quốc gia”. Đáng nói hơn, có hai vị vừa bị bắt làm tới chức thượng thư của triều đình, đạo đức tót vời, trí tuệ mênh mông, nghĩa là rất hồng và rất chuyên.

Sáng nay, VNexpress đưa tin: Một thanh niên bị bắt vì tội giết cha ruột –một tiến sĩ đang giảng dạy- vì xin tiền không cho. Nghịch tử này học hành cũng rất tử tế ở Singapore, về nước cách đây mười năm.

Ba người trên có chung điều kiện: giàu có và học hành bài bản. Vậy, tại sao họ phạm tội? Tội ác, phải nói là, kinh hoàng.

Trong lúc dân tình khốn khó vì dịch bịnh, hàng chục ngàn người chết, hàng trăm ngàn người chật vật trong các cơ sở cách ly, con xa cha, vợ xa chồng, gia đình ly tán; hàng triệu người mất công ăn việc làm lâm vào đói khổ, và hàng triệu người khác phải dong ruỗi hàng ngàn cây số chạy về quê hương tìm nơi nương tựa thì hai vị trí thức này dửng dưng dung túng cho cấp dưới tha hồ ăn trên sức khỏe của nhân dân? Trúc rừng không ghi hết tội.

Còn vị thanh niên kia, tuy không gây ra tội ác tày trời, nhưng tội giết cha mình, tày trời không kém. Giết cha vì không đòi được tiền (theo báo) – một tội ác trời không dung, đất không tha.

Tội ác kinh hoàng ấy lại xuất phát từ những người “có học”. Và đau đớn thay, đồng tiền đứng phía sau tội ác ấy – đồng tiền vấy máu.

Trước đây, dư luận một thời sôi nổi với khẩu hiệu (không rõ còn hay đã gỡ xuống ở các trường học): TIÊN HỌC LỄ, HẬU HỌC VĂN. Nhiều vị giáo sư, tiến sĩ, học giả cấp tiến phê phán nó là “tàn dư của phong kiến”. Lễ lạc hậu; văn cũng lạc hậu. Hãy vứt bỏ phong kiến lạc hậu. Nhưng với những người từng học thuộc lòng bài đọc ở trên như tôi, câu ấy đi vào tâm khảm mình từ thuở cắp sách đến trường. Nó thân thương đến nỗi, LỄ trở thành đạo đức; VĂN trở thành học vấn. Nó thay đổi đi ít nhiều nguyên nghĩa ban đầu thời phong kiến.

Không phải lúc còn nhỏ năm bảy tuổi thế hệ chúng tôi mới học về đạo lý giản dị trong bài học thuộc lòng. Lớn hơn, ở lớp đệ ngũ (lớp 8 ) khi chuẩn bị bước vào tuổi dậy thì, tuổi mới lớn, chúng tôi còn học thêm nhiều “bài thuộc lòng” có tính triết lý, ví dụ như “Tri túc tiện túc, đãi túc hà thời túc” trong bài thơ của Nguyễn Công Trứ. Biết đủ thì đủ, tìm cho đủ, biết bao giờ mới đủ. Quan chức ngày nay có giàu không? Chắc chắn không nghèo. Vậy có ai “tri túc”? Chắc chắn rất hiếm. Nếu tri túc thì số người vào tù ngày càng nhiều không phải là quan chức tham nhũng. Nhìn cơ ngơi của hầu hết các quan chức cả nước thì biết.

Không hề giữ những vị trí gì (dù cỏn con) trong xã hội, những bài thơ, những câu thơ dạy về tiết chế và về lòng tự trọng vẫn còn mãi trong tâm trí những người thuộc thế hệ chúng tôi.

Và dù không thể đại diện cho tất cả thành phần trí thức trong xã hội ngày nay, những người trên có phải là sản phẩm của một nền nền giáo dục – cả trong gia đình và ngoài xã hội – coi khinh TIÊN HỌC LỄ HẬU HỌC VĂN? Và có phải chỉ HỒNG và CHUYÊN là đủ trong việc giáo dục con người?

Xem thêm

TAM GIÁC MỸ-VIỆT-NGA: GIẢI MÃ CÂN BẰNG CHIẾN LƯỢC CỦA HÀ NỘI (The US-Russia-Vietnam Triangle: Decoding Hanoi’s Strategic Balancing)

 Dù có thành tích đánh thắng các đế quốc to, Hà Nội vẫn phải theo đuổi chiến lược ngoại giao "cây tre". Tưởng là khôn ngoan nhưng thật ra, vì "ở chiếu dưới", VN đành phải "uốn éo" (như cây tre) trước các cơn bão do các cường quốc gây ra. Nếu tự cường mọi cái, ngoại giao "cây tùng" phải là chọn lựa số một của người Việt chúng ta.

.........................................................................................................................................

https://thediplomat.com/.../the-us-russia-vietnam.../

“Việt Nam thận trọng giữ cân bằng trong phản ứng trước cuộc chiến Ukraine”.

Bài của Huỳnh Tâm Sang (*) đăng trên THE DIPLOMAT, Mỹ, ngày 1 tháng 6.

Từ lúc Nga xâm lược Ukraine ngày 24 tháng 02, VN cố tách khỏi sự chạm trán của các cường quốc ở Đông Âu bằng cách nhấn mạnh, họ “không chọn phe” trong xung đột. Tuy nhiên, tranh cãi quanh cách đi dây khôn khéo của VN giữa Mỹ và Nga vẫn kéo dài.

Là đồng minh cũ của Liên Xô, VN bỏ phiếu trắng trong nghị quyết của Liên Hiệp Quốc lên án cuộc chiến của Nga chống Ukraine, chính thức kêu gọi các bên kìm chế, bỏ phiếu chống lại việc loại Nga ra khỏi hội đồng nhân quyền LHQ. Nhưng rồi vào tháng 5, VN bỏ ra nửa triệu đô la Mỹ viện trợ nhân đạo “cho những người bị ảnh hưởng trong xung đột ở Ukraine”. Mặc dù khá khiêm tốn, đóng góp đó chứng tỏ VN cảm thông với người dân Ukraine, và trên hết, họ muốn giảm bớt hồ nghi của Mỹ đối với Hà Nội trong tư thế lập lờ của mình trước cuộc chiến ở Ukraine.

Tuy thế, các chuyên gia vẫn nghi ngờ hiệu quả của VN khi chọn cân bằng kín đáo giữa các siêu cường; họ cho rằng phản ứng không rõ ràng của VN có thể phương hại quan hệ Việt-Mỹ, đang trên đà phát triển. Hệ quả, VN có khi bị cuốn hút vào bài toán hóc búa chiến lược, điều họ đang cố tránh.

Diễn văn quan trọng gần đây của hàng ngũ chóp bu VN giúp giải mã lập trường của Hà Nội về vấn đề Ukraine và quan hệ của họ với các cường quốc trên bình diện lớn hơn. Trong diễn từ đọc trước trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế ngày 11 tháng 5, thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu: “Trong một thế giới đầy biến động, cạnh tranh chiến lược, có quá nhiều chọn lựa, VN không chọn phe.Trái lại, chúng tôi chọn công lý, công bằng, và điều tốt đẹp, dựa trên luật pháp quốc tế và hiến chương Liên Hiệp Quốc.

Thông điệp của VN có thể hiểu là một bảo đảm rõ ràng về “vị thế trung lập” của Hà Nội, bất chấp nhiều ràng buộc sâu đậm với Moscow, kéo dài từ lâu sự ủng hộ tinh thần, viện trợ hữu nghị, sự trợ giúp quân sự lẫn kinh tế của Liên Xô đối với miền Bắc.

Nhận định của ông Phạm Minh Chính cũng xoay quanh các nguyên tắc chung, các chia sẻ giá trị phổ quát, với các từ ngữ chính như chân thành, tin tưởng, trách nhiệm xuất hiện hơn 60 lần trong bài nói (và lặp lại trong các câu trả lời với các người tham dự). Từ lăng kính phân tích diễn ngôn, Phạm Minh Chính cố gắng định hình nhận thức và hành động về hợp tác thay vì đối đầu, hòa bình thay vì chiến tranh.

Dẫu không nói ra, thông điệp của ông Chính cho thấy VN không nghiêng về Nga, đặc biệt giữa sự cạnh tranh Nga-Mỹ, không tính đến việc chẳng ủng hộ cuộc xâm lược của tổng thống Putin vào lãnh thổ Uktaine. Đối với các nhà lãnh đạo VN, thật sai lầm nếu so sánh, VN không lên án Nga chẳng khác gì Hà Nội ủng hộ cuộc xâm lược của Moscow vào Kiyv.

Tổng bí thư đảng cộng sản VN, ông Nguyễn Phú Trọng, trong bài phát biểu tại hội nghị quan hệ đối ngoại toàn quốc tháng 12 năm 2021, đúc kết triết lý trường phái “ngoại giao cây tre” với “gốc vững, thân dẻo, cành uốn”. Là người Việt Nam quyền lực, ảnh hưởng bao trùm lên chính sách ngoại giao đất nước, ông Trọng tóm tắt đặc trưng lời khuyên “quyền biến” (astute) của cố chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông ta đề cập các vấn đề cốt lõi, như đề cao vị thế chiến lược của VN trong quan hệ với các nước láng giềng, tôn trọng và tạo điều kiện để các cường quốc “giữ gìn phẩm giá”, đồng thời, “áp dụng đối sách vừa mềm vừa cứng” để bảo vệ lợi ích quốc gia cao nhất của VN.

Cách thức các nhà lãnh đạo VN định hình quan hệ đối ngoại cho chúng ta thấy nhiều diễn giải đa dạng do (hoàn cảnh) môi trường bên ngoài. Dù theo dõi rất sát các điểm nóng an ninh, cả ở Ukraine lẫn ở biển Đông, VN từng tìm cách đẩy mạnh đòn bẫy địa chiến lược bằng việc chủ động tăng cường tính thích ứng của khối Đông Nam Á qua các sang kiến và can dự năng động. VN còn áp dụng chủ nghĩa đa phương làm phương châm trong chính sách đối ngoại, thiết lập 30 đối tác chiến lược toàn diện với các nước. Thêm vào đó, VN và Hoa Kỳ đã hợp tác nâng cao tin cậy và hiểu biết lẫn nhau, thúc đẩy quan hệ trên các lĩnh vực ngoại giao, kinh tế, và quốc phòng. Thực chất, hai nước đã là “đối tác chiến lược về mọi mặt, trừ danh nghĩa”. Chuyến viếng thăm của ông Chính tới Washington là một thành công có tính bước ngoặt đối với VN, cùng những chương trình và cơ hội được cho biết sẽ thúc đẩy quan hệ gần gũi hơn nữa giữa hai nước.

Trong lúc đó, VN là “đối tác chiến lược toàn diện” với Nga, thành viên thường trực hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc. Dù cuộc chiến ở Ukraine đang tiếp diễn, Nga vẫn là nhân tố quan trọng trên diễn đàn toàn cầu, cũng như là đối tác quân sự quan trọng của VN, nước mua 80 % thiết bị quân sự của Moscow. Năm ngoái, VN và Nga ký thỏa thuận kỹ thuật-quân sự nhằm mở rộng hơn nữa quan hệ thương mại và công nghệ. Về an ninh ở biển Đông, VN cần Nga vì Nga đóng vai trò ngoại giao quan trọng trong tam giác Nga-Việt-Trung. Đối với lãnh đạo VN, cửa mở ra cơ hội, có được nhờ quan hệ lâu đời với Nga, dù hẹp và mơ hồ, vẫn còn để ngỏ.

Ngoài ra, phương Tây đang cố tách khỏi nền kinh tế Nga, nhưng ngay cả đồng thuận giữa Nga và các nước phương Tây, hoặc Putin rút quân khỏi Ukraine, có xảy ra, việc cô lập Nga có lẽ không phải là cái mà Hoa Kỳ và phương Tây muốn thấy. Về phía VN, quốc gia còn duy trì liên kết lâu dài với Nga và quan hệ chiến lược với Hoa Kỳ, lên án Nga hoặc tham gia cấm vận họ do Mỹ dẫn đầu sẽ không phải là lựa chọn khôn ngoan.

Nhưng cô lập Nga của khối phương Tây và sự phụ thuộc của VN vào nền quốc phòng Nga tạo ra thách thức, khó khăn cho chiến lược trung lập của VN trong cuộc xung đột tại Ukraine. Thứ nhất, VN cần hỗ trợ về ngoại giao và trợ giúp chính trị của Nga, khi ghế thường trực hội đồng bảo an và quyền phủ quyết của họ rất quan trọng cho Hà Nội. Tuy nhiên, tình hình xấu đi của Nga khó mà đem lại lợi ích cho VN khi quan hệ ngày càng tăng giữa Moscow và Hà Nội đang làm đau đầu và có nguy cơ bị quy là một loại đồng minh (không chính thức –của Nga). Thứ hai, dù cố đa dạng hóa việc mua vũ khí, không chắc VN quay qua đối tác khác để mua vũ khí tấn công, kể cả Hoa Kỳ, trong ngắn hạn. Giá cả thiết bị quân sự phải chăng, dễ chọn phương thức thanh toán, Nga chính là đối tác vũ khí lý tưởng.

Quan hệ gần gũi Trung-Nga cũng đáng quan tâm. Nếu Nga phụ thuộc nhiều hơn vào Trung Quốc về giúp đỡ kinh tế, công nghệ, và quân sự, có vẻ như thế, vì kinh tế nước này bị tác hại bởi hàng loạt trừng phạt mới, Bắc Kinh có thể khiến Moscow không bán vũ khí tấn công cho Hà Nội. Do đó, Nga sẽ lưỡng lự chuyển giao hoặc giảm thiểu việc bán vũ khí cho VN, đây sẽ thắng lợi cho quốc gia châu Á này. Thêm nữa, những vấn nạn công nghệ quốc phòng Nga, đặc biệt thể hiện đáng kinh ngạc và kém cỏi trên chiến trường Ukraine, sẽ đặt VN vào vị thế mong manh.

Trong trường hợp TQ càng đe dọa biển Đông và/hoặc Nga cắt giảm bán vũ khí, VN cuối cùng có thể xích gần lại Hoa Kỳ để tiếp cận vũ khí quốc phòng. Vấn đề cần lưu ý là, Mỹ có thể áp dụng đạo luật CAATSA (chống kẻ thù Mỹ thông qua trừng phạt) như lá bài chiến lược để thuyết phục Hà Nội giảm thiểu phụ thuộc vũ khí vào Nga và quay qua Washington để đặt mua vũ khí quốc phòng. Nếu chuyện này xảy ra, nó sẽ làm xấu đi quan hệ Hà Nội với Moscow và đặt VN vào tình thế rắc rối khi nhắc tới quan hệ với TQ, hay chí ít, tạo căng thẳng lên mục tiêu của VN, là duy trì thế cân bằng chiến lược giữa các cường quốc.

Nhiều năm nữa, có lẽ VN sẽ phải tiếp tục “đi dây” giữa Mỹ và Nga, và cùng một lúc, theo đuổi cân bằng đa cực trong quan hệ đối ngoại. Thật xa vời để dự đoán một thay đổi triệt để trong những mối quan hệ của VN với Nga, trong bối cảnh, truyền thống của Hà Nội là thận trọng với các vấn đề gây tranh cãi, nhất là với các xung đột của các cường quốc. Tuy nhiên, trong thời buổi hỗn loạn, cam kết không chọn bên của VN trong việc đối đầu của các siêu cường sẽ tiếp tục được thử thách. Xét tất cả các mặt, thành công trong sự cân bằng chiến lược giữa Hoa Kỳ và Nga sẽ còn được chứng kiến.

Ảnh: Ngôi làng đổ nát Borodyanka vừa được chiếm lại từ tay quân Nga ngày 8 tháng 4 năm 2022. Nguồn của Depositphotos.

(*) Huynh Tâm Sang là giảng viên về quan hệ quốc tế tại đại học Khoa học xã hội và nhân văn thành phố HCM, nghiên cứu viên tại Tổ chức NextGen Đài Loan, nghiên cứu viên WSD-Handa không thường trực tại Diễn đàn Thái Bình Dương.

Nguyễn Long Chiến dịch.

Xem thêm

BỨC THƯ TÌNH

(Thư giãn ngày chúa nhật)

Mở đầu bức thư tình, cô gái:

“Em viết trong thư mấy bữa rày

Sao mà bươm bướm cứ đua bay

Em buồn, em nhớ, chao em nhớ

Em gọi tên anh suốt cả ngày” (*)

Chàng trai đọc rồi trả lời, hai câu cuối thư:

“Em tôi ăn nói vô duyên quá

Em đốt lòng anh, em biết không” (*)

Có những cái tưởng trường tồn cùng năm tháng. Nhưng cũng theo năm tháng, chúng lại tụi tàn. Những bức ảnh chụp phim đen trắng ghi lại những hình ảnh một thời của quá khứ cũng chỉ là những bức ảnh kỷ niệm ngày nào đó sẽ qua đi. Chiếc máy chụp từng là niềm kiêu hãnh không còn, chỉ còn nằm trong tủ kính đầy bụi bặm thời gian. Những chiếc máy Akai (cassette) chạy băng nhựa tròn không còn nằm trên kệ tủ búp phê trang trọng giữa phòng khách sang trọng từ thập niên 1960. Những chiếc máy quay đĩa, thê thiết hơn, trở thành những cụ già âm nhạc thời quá vãng.

Mới đây thôi, khi xuất hiện computer, chiếc đĩa nhựa tròn bằng bàn tay là “tiến bộ” vượt bậc trong việc ghi chép và phát ra những bài nhạc kèm hình ảnh âm thanh cực chuẩn. Cũng như chiếc máy thu băng, máy chụp ảnh phim, chiếc đĩa vi tính…trở thành quá khứ.

Mất đi để cái khác sinh ra, đó dường như là quy luật, con người cần hoan hỉ đón chờ.

Nhưng mất đi những bức thư tình viết tay là một xót xa cho rất nhiều thanh niên thế hệ của tôi và thế hệ đi trước tôi. Trai gái yêu nhau và những bức thư tình là cánh bướm xinh, bay lượn trong vườn hoa tâm hồn của hai người đang yêu, cánh thư của trái tim đến với trái tim, dù cho lòng còn lo lắng: “Sợ thư tình không đủ nghĩa yêu đương. Tôi thay mực cho vừa màu áo tím” (**).

Thư tình không còn là cánh thư có thể bay được nữa; thư là cánh chim, bay từ nơi yêu thương này đến nơi yêu thương khác, thư mới có “cánh”, đôi cánh tình yêu.

Tôi không rõ trong ba lô của những bộ đội miền Bắc vào Nam đánh nhau trong chiến tranh có cánh thư tình nào hay không, nhưng chắc chắn trong ba lô của những binh sĩ miền Nam, thư tình rất nhiều; có lẽ thư tình viết nhiều hơn thư gởi cho gia đình cha mẹ, vợ con, vì bước vào tuổi 18 là tuổi bắt đầu đăng lính, tuổi còn khá trẻ hầu như chưa ai lập gia đình. Tôi có một người bạn đi lính đã mất trong chiến tranh và tôi kể quý vị nghe lịch sử bức thư tình khi anh ta còn đi học.

Bạn tôi khác tôi rất nhiều. Anh ta cao ráo, đẹp trai, mặt mũi thanh tú nhưng học không thuộc loại khá vì cái tội lo yêu không lo học. Tuy không giỏi văn nhưng trí nhớ của anh khá tốt. Bài “Văn tế thập loại chúng sinh” rất dài nhưng anh ta thuộc làu làu khi trả bài trước bảng đen. Bỏ công tán tỉnh cô gái hoa khôi khác lớp không đem lại kết quả dù bên ngoài anh có bộ vó khá bảnh. Hay là viết thư. Viết thư tình. Hắn nghe lời tôi gợi ý. Phải chi trước khi gởi, hắn cho tôi xem, để “tham vấn” tránh cái kết quả thật ê chề. Giữa lớp học trong giờ ra chơi, cô “hoa khôi” bèn “liệng” bức thư tình của hắn cho các bạn cùng lớp, nhất là bạn gái giành lấy xem trước. Đến phiên hắn “nhặt lại” và đưa tôi, tôi mới té ngửa ra, phần cuối của bức thư tình là đoạn thơ, tôi còn nhớ:

Tiết tháng tám mưa dầm sùi sụt

Gió heo may, lạnh buốt tâm can

Não nùng thay buổi học tan

Nhác trông em dạ anh càng ngẩn ngơ

Không phải là đạo văn của Nguyễn Du nhưng vì “chí lớn” gặp nhau hay “thuộc lòng” giỏi quá, hắn làm tôi nhớ tới đoạn thơ trong bài Văn tế thập loại chúng sinh:

Tiết tháng Bảy mưa dầm sùi sụt,

Toát hơi may lạnh buốt xương khô,

Não người thay buổi chiều thu,

Ngàn lau nhuốm bạc, lá ngô rụng vàng.

Viết thư tình ai lại "mượn" thơ dùng để cầu cơ, xin số đề thuở ấy, tôi nghĩ thầm cho bạn. “Mối tình mang xuống tuyền đài chưa tan” (***). Bạn tôi buộc đi lính vì thi rớt. Thỉnh thoảng gặp nhau lúc chiến tranh, hắn hay rên rỉ bài hát có câu: “Ta hỏng tú tài, ta hụt tình yêu. Đau lòng ta muốn khóc. Đau lòng ta muốn khóc”.

Bạn tôi muốn khóc nhưng tôi cũng muốn khóc, còn to hơn; không phải tôi hỏng tú tài, mà chỉ hỏng có mỗi…tình yêu.

Tôi rất kém các môn khoa học nhưng khá các môn xã hội. Nhờ đọc truyện kiếm hiệp nhiều, môn văn của tôi thường đem lại thành quả cao trong học tập, nhưng hỡi ôi, môn văn ấy lại không mang lại thành quả cao tý nào trong tình yêu.

Tôi không được đẹp trai, cao ráo như một số bạn, “đường tình duyên” hồi còn trẻ rất là “lận đận”. Ở đời, “không được voi, lại đòi như hai Bà Trưng”, lúc nào tôi cũng bỏ bụng và đem lòng yêu…các cô nữ sinh xinh đẹp. Cho nên tôi thường thường “có gởi tình đi chẳng thấy về” (*).

Đó là lần gởi thư tình cuối cùng trong đời một học sinh khi chuẩn bị thi tú tài hai. Giai nhân của tôi có nước da sáng, trắng, đôi mắt đen hiền dịu, mái tóc huyền dài ngang lưng, thân hình đầy đặn, nền nã, và nụ cười, nhất là nụ cười bây giờ tôi vẫn còn nhớ, lúc nào cũng e ấp, như nụ hoa chớm nở. Nhiều chàng trai bạn tôi mấy chục năm sau, gặp nhau dạn dĩ thố lộ tâm can, “con bé có nụ cười cả Hội An không cô nào có được”. Thật xấu hổ, hồi ấy tôi tưởng chỉ có mỗi tôi mới thấy nàng có nụ cười như thế. Không ngờ sau này tôi “phát hiện” có thêm vài chục thằng nữa.

Bức thư tình của tôi không giống như những bức thư tình hay nhất thế giới. Tôi có đọc cuốn sách in những bức thư tình này rồi, chẳng có bức nào dài 6 trang giấy học trò như tôi.

Ròng rã cả tuần, gọt dũa, trau chuốt, bức thư tình hoàn tất. Hồi đó, chị tôi không xài nước hoa, chứ có, chắc chắn tôi phải lấy trộm vài giọt cho vào bì thư như đọc trong tiểu thuyết. Viết cho mùi mẫn bức thư đã khó, làm cách nào để gởi đi càng khó bội phần. Nhờ bạn đưa thì nhờ ai đây. Lỡ nó la toáng lên “thằng Chiến gởi thư cho con…” thì toi đời học trò, có nước bỏ trường, đi đăng lính.

Tôi vốn sẵn bệnh tim nên bức thư chưa gởi được làm bệnh tim của tôi thêm nặng. Ngày nào tan học, tôi cũng lẽo đẽo, nhưng kín đáo, đi theo nàng cho đến tận nhà, lòng cầu nguyện Chúa không thôi, tranh thủ “thiên thời, địa lợi” để trao thư, lồng ngực héo với quả tim khô đập liên hồi kỳ trận. Kéo dài thời gian không gởi thư sẽ chết vì bệnh tim; gởi thư biết đâu sẽ “chết” (trong lòng một ít) vì "đối tượng" không chịu nhận thư? Không còn đường nào nữa. Suy nghĩ nát óc. Liều. “Một liều ba bảy cũng liều” (***).

Nhà nàng trên đường đi khá ngắn có 7 cây dừa quen thuộc. Ngần ngừ chờ đợi thời cơ, tôi đếm từng cây dừa đang đứng vô tư bên vệ đường. Chúng không biết có một sự trọng đại sắp xảy ra. Một, hai, ba…đến cây dừa thứ bảy, phải đưa thư, quyết phải đưa thư. Hồi đó tôi thầm mong, sao lại 7 cây dừa mà không phải 700 cây để cho tôi đếm, đặng đủ thời gian lấy lại bình tĩnh, trước một sự kiện quan trọng: tỏ tình bằng thư. Nín thở vượt qua nàng, lá thư thủ sẵn trong tay, tôi đưa thẳng ra trước ngực mình, hơi đột ngột, nàng thoáng ngạc nhiên và mỉm cười. Ôi, nụ cười. Nỗi sợ trong lòng tôi như tan biến. Tim tôi trở lại nhịp đập bình thường. Tôi đưa bức thư cho nàng, không biết phải mở đầu bằng câu gì. Nhiệm vụ hoàn thành. Tôi vội vã chạy lui quên cả vẫy tay chào, thần trí vẫn không quên được nụ cười khi nãy. Lòng mình “phơi phới dậy tương lai”. Tôi hình dung lại lúc cầm lấy bức thư tôi trao, nàng nhẹ nhàng mở cặp, cẩn thận đặt vào trong, và cũng nhẹ nhàng đóng cặp lại, rồi thư thả đi qua đường vào nhà; nhìn lén theo từ xa, tôi thấy tà áo dài trắng của nàng bay bay trong gió như một tín hiệu vô vàn hy vọng.

Cuối hè năm 1972, tôi vào Sài Gòn và nàng ra Huế. Bức thư kia có lẽ may mắn hơn số phận bức thư của thằng bạn tôi, nhưng rủi ro như nhau, chúng tôi có cùng một "số phận": thất tình - nàng đã có người yêu ở Huế.

Hôm gặp mấy thằng bạn học Trần Quý Cáp, Hội An, tôi bỗng cao hứng kể câu chuyện này cho chúng nghe. Một thằng có râu mép khá đẹp trai đúc kết, vì sao bức thư tình “thế kỷ” của tôi không đem lại kết quả và chuốc lấy thất bại hoàn toàn. “Phải chi mi viết nửa trang thì hay. Viết tới 6 trang dài “thăm thẳm chiều trôi”, đọc xong, cô ta không hiểu mi muốn nói cái gì”. Tôi cười và ngẫm nghĩ, đúng, thằng này nói đúng, cả 6 trang giấy tôi nhớ rất rõ nội dung cho đến bây giờ; nói toàn chuyện trên mây dưới gió, tôi không hề đá động đến ba chữ hết sức quan trọng, khi muốn tỏ tình với phụ nữ: “Anh yêu em”. Rút kinh nghiệm, tôi sẽ rút kinh nghiệm. Và chợt buồn sực nhớ, đã 70 rồi còn thời gian đâu mà “rút kinh nghiệm”.

Kiếp sau, dứt khoát kiếp sau phải rút kinh nghiệm “xương máu” này. Thư tình ơi, ngươi sẽ còn mãi mãi.

Ghi chú: (*): Xuân Diệu.

(**): Nguyên Sa.

(***): Truyện Kiều

(Bài cũ đăng lại)

Xem thêm

CHUYỆN HAI NGƯỜI MỸ

Vụ xả súng bắn chết hàng chục trẻ em Mỹ có hai cô giáo thiệt mạng vì muốn che chắn cho các học trò của mình.

Đối mặt hiểm nguy, mạng sống mình sẵn sàng hy sinh, mục đích bảo vệ mạng sống của người khác, hành động nghĩa hiệp này xuất phát từ đâu?

Chắc chắn từ giáo dục về lòng nhân ái.

Cũng đối diện với hiểm nguy, hàng chục ngàn người chết, lúc nhắm mắt không được gặp người thân, trở về nhà trong những hủ tro lạnh lẽo; hàng trăm ngàn người dắt díu nhau về quê tránh dịch, trên con đường dài hàng ngàn cây số, cả ngày lẫn đêm, đói khát dọc đường; và trong lúc đồng nghiệp của mình ngày đêm xông pha hiểm nguy trong tuyến đầu chống dịch thì một số y, bác sĩ, trong đó có cả giáo sư, tiến sĩ, giữ trọng trách cung cấp vắc xin ngừa dịch lại nhẫn tâm “đục nước béo cò “, ăn trên nỗi đau của đồng loại. Tù tội phải dành cho họ là lẽ đương nhiên. Câu hỏi đặt ra, còn “đương nhiên” hơn:

Có thể phát hiện tất cả những kẻ đội lốt “lương y như từ mẫu” kia không?

Chắc chắn là không. Chưa bị bắt, vị nào cũng “liêm chính, chí công vô tư “.

Thiên tai, chiến tranh, dịch bịnh là ba thứ xảy ra thường xuyên trong cuộc sống loài người. Liệu trong tương lai, khi gặp nạn do chúng gây ra, sẽ không còn ai lợi dụng đau khổ của đồng bào để trục lợi, chưa nói tới quay lưng với nỗi đau của đồng loại để “chăm sóc bộ lông của mình”?

Không rõ hai cô giáo người Mỹ này có “học tập và làm theo đạo đức” Washington hay không?

Xem thêm

BÀU QUYỀN

Khoảng đầu thu năm 1963, ở quê tôi, xưa tên Thường Đức, có một hiện tượng lạ, cá thần xuất hiện. Địa điểm là bàu Quyền. Thực sự đây không hẳn là con bàu như bao con bàu khác ở vùng quê. Nó như con sông bị cắt khúc, hình chữ L, độ dài ước chừng nửa cây số, nước rất sâu, có chỗ không dò tới đáy. Có suy đoán, nước bàu ăn thông trong lòng đất với nước của sông Côn gần đó (thực ra là Con, người Pháp, đến người Mỹ ghi tên sai trên bản đồ). Do vậy, nước bàu trong vắt. Vì tán cây rừng mọc chung quanh, nước bàu trở nên thăm thẳm màu xanh lục.

Chẳng ai trực tiếp nhìn thấy cá thần. Người thì bảo cá to như chiếc ghe nhỏ, có lớp vảy sáng rực như vảy…rồng. Người thì cả quyết cá dài chừng sải tay, màu đỏ như son, cặp mắt sáng như đèn pha. Có người, thực tế hơn, cho đó là con cá măng lửa khá lớn.

Ở thôn quê, thời còn bé, thỉnh thoảng tôi có thấy cá măng lửa đuổi bắt cá chép (to bằng bàn tay) ở các khúc sông nước sâu, nhất là mùa lũ, nước vừa rút khỏi làng mạc, trở về lòng sông, hai bên bờ còn tràn nước lụt, màu đục ngà ngà, gọi là “nước bạc”. Vì bơi đuổi con mồi với tốc độ khá cao, cá măng đôi lúc phóng lên bãi cát. Nhờ thế, tôi mới thấy tỏ tường, hình dáng một con cá măng lửa.

Cá có chiều dài chừng một mét rưỡi, lớp vảy to, óng sắc đỏ; đầu giống đầu cá chép nhưng to hơn so với cơ thể, chắc hàm răng sắc nhọn hơn. Cá có bề vòng to tầm bắp vế người lớn, thon nhỏ về hướng đuôi. Nổi bậc nhất là lớp vi gáy trên lưng, như cánh bườm, xé nước mỗi khi cá tăng tốc đuổi mồi trên mặt sông.

Nếu là một mình, nhìn mặt sông mênh mông nước bạc, chảy xiết, bờ bên kia là hàng tre ngả bóng âm u, bờ bên này là bãi cát dài vắng vẻ, tôi chắc chắn quý vị- cũng như tôi- sẽ rớt tim ra ngoài khi con cá măng vừa vụt lên bờ, rồi vội vã vụt xuống sông, đánh ùm một tiếng lớn, mất tăm. Cá ma rồi. Cá gì mà to lớn quá. Nếu không phải cá ma thì cũng là cá thần.

Con cá ở bàu Quyền có phải là cá thần? Không ai có câu trả lời chính xác cho đến lúc này, hiện tượng kỳ bí chấm dứt cách nay gần nửa thế kỷ (1963-2022). Tôi có hỏi một vài cán bộ lão thành Việt Cộng (có vị ngoài 90) xem, hiện tượng cá thần, cá bàu Quyền, có phải họ là tác giả, tung tin giả, tạo cớ cho "cách mạng" hội họp, gặp gỡ công khai, mà không sợ bị đối phương phát hiện. Họ đều trả lời là không.

Vậy cá thần có thật?

Mỗi ngày, kéo dài đúng ba tháng mười ngày, hàng ngàn chứ không phải hàng trăm người, kéo về bàu Quyền để xin “nước thánh” vì bàu có cá thần. Từ Huế, Đà Nẵng, Hội An, kể cả từ Sài Gòn, xe đò như nối tiếp nhau, kéo về quê tôi, không khác chi trảy hội chùa Hương.

Các câu chuyện thần kỳ xuất hiện, truyền tai nhau, càng về sau càng lôi cuốn người nghe. Có người câm bỗng nói, người mù bỗng thấy, người điếc bỗng nghe. Nhiều người mắc bịnh hiểm nghèo bỗng nhiên hết bịnh. Tất cả họ nhờ uống nước “thánh” múc lên từ nước bàu vốn trở nên ngà ngà vì cả ngày đêm có người lấy nước.

Trên mặt bàu, người ta lập các bàn thờ Phật, khói hương (nhang) nghi ngút. Ai bước đến vái lạy xong sẽ được múc nước, tuỳ thể tích mà trả tiền cho chủ có bàn thờ. Có người mang sen từ nơi khác đến, nhúng vào nước, đem lên bán, giá 5 đồng một cái; quê tôi sen rất hiếm. 20 đồng, quý vị có thể mua một ang (10 lít) gạo. Một tô mì Quảng giá 3 đồng.

Dây xấp xôi, loài dây gai, trên lá cũng có gai, mọc dại rất nhiều trên các đồi đất quanh bàu đều gần như sạch. Chúng được cắt như hoa huệ, nhưng ngắn hơn, cứ mươi đoạn hay mươi ngọn ghép thành một bó, mỗi bó 5 đồng. Đương nhiên, chúng phải nhúng qua nước bàu Quyền, tức là nước thánh. Xấp xôi có nơi nấu nước uống, đôi lúc thay chè lá.

“ Xin” nước, bán nhang, bán “lộc”, cảnh người chen lấn nhau để được đến trước các chiếc cầu bắc ra giữa bàu, (gần bờ nước đục, hẳm sâu) tạo nên quang cảnh náo nhiệt, ồn ào, có khi trở thành bát nháo. Nhưng vì thành tâm lấy nước, mọi người đều nhường nhịn nhau: “Nhân hữu thiện nguyện, thiên tất tùng chi” ( Trời thương ai có tâm thiện lành).

Cảnh xin nước thánh thỉnh thoảng trở nên hỗn loạn, chen lấn xô đẩy nhau, có người bị ngã xuống bàu sâu, phải gọi người cứu, vớt. Nguyên có tiếng người nào đó la lớn như báo nhà cháy hay động đất. “Ngài lên, Ngài lên”. Có người hốt hoảng hỏi “nó đâu, nó đâu” liền bị có ai to tiếng mắng “sao gọi Ngài là nó? Muốn bị “nhận” (dìm ) nước hả?”. Đám đông kéo đến chỗ phát ra tiếng “Ngài lên”. Tất cả bỗng im phăng phắc, chú mục vào chỗ có ai đó trỏ tay, không chừng là chỗ cá thần vừa xuất hiện. Có người may mắn thì thấy chiếc vi cá sắc lẹm xé mặt nước cùng thân cá óng ánh vàng dưới mặt nước, dài bằng sải tay người lớn.

Kẻ thấy, người không, nhưng tất cả đều lần lượt quỳ bên bờ bàu; thấy người khác quỳ mình cũng quỳ, một phản xạ của đám đông. Quỳ để tỏ lòng kính trọng. Ai sao ta vậy!

Cá thần sẽ không nổi tiếng thần nếu chính quyền địa phương đừng cố tâm giết nó. Vị quận trưởng là người theo đạo Công Giáo. Việc tụ tập đông người gây rối loạn trật tự xã hội. Quan trọng hơn, chính quyền muốn dẹp “mê tín dị đoan” phát sinh từ cá thần, nước thánh.

Một toán lính công binh phái tới bàu Quyền. Họ được lịnh đặt một lượng lớn chất nổ TNT xuống bàu và cắt người canh gác. Khi thấy cá thần xuất hiện, họ sẽ kích hoạt thuốc nổ. Và cá xuất hiện thật. Cá chạy gần như lộ cả mình trên mặt bàu, nước xé theo đuôi cá, trông như khói nối sau tên lửa. Ùm, ùm, ùm, ùm…Những cột nước bắn lên trời cao như báo hiệu, cá thánh cũng tiêu, chứ kể chi cá thần.

Và lạ lùng thay, ngay buổi chiều hôm đó, trên mặt bàu, nước còn vẩn đục, cá “thần” lại xuất hiện trong tiếng reo hò tở mở của những người thất vọng, cứ nghĩ là cá đã chết. Họ mừng vì niềm tin không bị lay chuyển. Con người không thể qua thánh thần?

Hơn một tạ thuốc nổ vẫn không làm mất đi sự xuất hiện của cá thần. Thỉnh thoảng cá xuất hiện như thách thức con người. Và bàu Quyền vẫn nườm nượp đón người đến lấy nước về chữa bịnh. Chẳng có thống kê nước thánh chữa lành được mấy người.

Mọi người ở quê tôi, cho đến bây giờ, vẫn không hiểu tại sao cá xuất hiện và mất đi đúng ba tháng mười ngày. Sau ngày “Cách mạng “ 1-11- 1963, bàu vắng vẻ, không một bóng người. Cá chẳng ai thấy nữa. Có cụ cao niên “lý giải”, bàu Quyền cạnh gò (trồng cây) Trao thành Trao-Quyền, hết ông Ngô Đình Diệm thì phải trao quyền. Hiện nay, bàu Quyền vẫn còn (ảnh) nhưng gò Trao chỉ là tên, cây trao bị đốn mất. (Nay, bàu trở thành nơi câu cá giải trí).

Xem thêm