Sách "Ung thư và con đường tôi chữa khỏi". CHƯƠNG 4

                             

                                                 ĐẤT SỤT DƯỚI CHÂN

Ai cũng hiểu sinh lão bệnh tử là quy luật. Nhưng phát hiện mình bệnh, hiếm ai giữ bình tĩnh, nhất là biết mình mắc bệnh nan y - ung thư.

Xã hội đôi khi không công bằng ở chỗ có người xem ung thư như hình phạt trong khi nó là nỗi đau đớn mênh mông. Mắc ung thư dường như chấm hết tương lai phía trước. Bỉ bôi cái gì đó, người ta bảo, hết thuốc chữa, ung thư giai đoạn cuối rồi. Mang một căn bệnh báo hiệu một cái chết ra để ví với một cái gì không cứu vãn nổi là chuyện vô tình nhưng quả là bất nhẫn.

Lần phát hiện ra bệnh ung thư, trong bệnh viện, đất dưới chân tôi như đổ sụp. Cầm tờ giấy ghi kết quả xét nghiệm có chữ K định mệnh, mắt tôi tối sầm lại. Hàng trăm người chờ lấy kết quả chập chờn trước mắt mình. Họ đứng sắp hàng, trên tay tờ giấy kết quả xét nghiệm như bông huệ trắng, gương mặt không vui không buồn, chết lặng. Tôi lờ mờ nhìn họ như đang cùng tôi đi vào nhà vĩnh biệt.

Trên đường về nhà, ngồi trên xe buýt, cầm tờ giấy hẹn nhập viện để điều trị, ngó lại lời ghi kết quả xét nghiệm, tôi oà khóc như trẻ con. Tôi không buồn để ý khách trên xe ái ngại nhìn tôi. Gần đến tuổi 60, cuộc đời tôi lại chấm dứt hay sao. Nghĩ đến đó tôi còn khóc to hơn, nức nở.

Khi bước xuống trạm xe buýt gần nhà, vợ tôi đứng sẵn trước cửa, có vẻ đang chờ tôi từ bệnh viện ung bướu trở về. Thấy tôi buồn bã, qua cái nhìn, vợ tôi muốn tôi nói trước kết quả đi bệnh viện. Tôi định mở lời an ủi vợ nhưng chưa kịp thốt, tôi lại khóc lần nữa, lần này to hơn. Vợ tôi không coi giấy tờ, bà cũng nức nở như tôi. Khi nỗi đau ập đến như dao nhọn đâm vào cơ thể, ban đầu còn đau đớn, về sau, nỗi đau dịu dần. Nếu đau đớn không dịu đi, có lẽ không ai sống nổi.

Việc đầu tiên của tôi là...lên mạng tìm bác sĩ Google. Trên tờ giấy xét nghiệm, quý vị sẽ thấy mình bị loại ung thư nào. Có vài chục loại ung thư. Ở Việt Nam, có chừng mươi loại phổ biến, đầu bảng có thể kể: ung thư gan, phổi, ruột, vòm họng, mũi, tuyến tiền liệt...đối với nam và, ung thư vú, cổ tử cung...đối với nữ.

Trên mạng, quý vị sẽ thấy cơ man nào tư liệu nói về ung thư. Vì quá nhiều, chúng ta nên vào những trang web uy tín, có thẩm quyền y tế, của các bệnh viện Hà Nội và Sài Gòn là tốt nhất. Khi thấy hạn sống, nghĩa là, ung thư loại nào, sống mấy năm, hay sống bao lâu sau chữa trị, chúng ta không nên hốt hoảng. Y văn nói bệnh ung thư A sẽ sống 1 năm, B sống không quá 3 năm...Y khoa tân tiến nhưng y khoa không phải là thượng đế quyết định sống chết. Có bệnh nhân được cho biết sống chừng 6 tháng nhưng tôi chứng kiến người bệnh bây giờ vẫn phây phây sống, vui vẻ như chưa từng mắc bệnh.

Cơ địa và tinh thần mỗi người khác nhau đã quyết định thời gian sống khác nhau, dù họ cùng chung mức độ giai đoạn bị ung thư như nhau, có thể chữa trị không khác nhau. Tôi muốn thưa với quý vị: tinh thần, có thể nói, quyết định 90 % cơ may sống sót của người mắc bệnh ung thư. Tất nhiên không phải ung thư nào cũng lành nếu tinh thần vững chãi. Ví dụ ung thư máu hay ung thư có di căn, giai đoạn cuối.

Tôi biết một người sống gần chỗ tôi; anh mắc bệnh ung thư về gan, chuyển qua giai đoạn bụng chướng lên đầy nước không thở được. Gia đình rất giàu có. Anh đi khắp các bệnh viện tốt nhất và lớn nhất Sài Gòn, cả một thời gian dài không chữa khỏi. Bác sĩ nói riêng với thân nhân mang anh về vài giờ trước khi chết, để tránh thủ tục rườm rà khi mang xác ra khỏi bệnh viện.

Trên đường trở về, anh bắt đầu khó thở, xe cứu thương chở anh vào bệnh viện Thánh Tâm (đa khoa Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai) gần đó để được cấp cứu. Đêm hôm đó anh thở được. Anh và gia đình rất mộ đạo, bệnh viện này trước đây của Công giáo, nhà thờ sát khuôn viên bệnh viện. Gia đình mời cha xức dầu thánh, thủ tục bên đạo cho người sắp chết. Các xơ mang cháo đến hỏi anh có cần ăn không. Anh đòi nào ăn cháo từ thiện. Khi khỏe, anh ăn uống đầy dinh dưỡng của một người giàu. Sữa đắt tiền anh chẳng buồn uống, huống hồ gì cháo.

Anh mở mắt nhìn các xơ bận áo choàng trắng, và trước sự ngạc nhiên của gia đình, anh đòi ăn cháo. Hỏi bác sĩ, người ta coi bệnh án cũ, biết anh ăn cũng chết, không ăn cũng chết; họ bảo tuỳ gia đình và không cản trở. Ăn đôi ba muỗng, anh đòi ăn nữa, gia đình không dám cho ăn nhiều. Buổi khác anh đòi ăn tiếp cháo trắng. Và các ngày hôm sau anh khỏe dần dần. Anh yêu cầu đi lễ mi-sa (buổi sáng) và con anh dìu bố đi nhà thờ.

Ở nhà mấy bữa trước, nghe điện bảo anh khỏe, thân nhân cho dỡ rạp làm đám ma vừa mới dựng lên. Bác sĩ không phải là thượng đế. Người đàn ông cổ trướng vì ung thư gan này cho đến nay vẫn còn sống, và vẫn uống tì tì khi gặp bạn bè. Anh dành dụm riêng hơn 3 tỷ, anh hiến trọn cho từ thiện.

Không phải ai ai cũng thoát chết như anh. Anh có niềm tin tôn giáo, anh phó thác số mệnh vào bàn tay thượng đế của anh. Tôi không cổ vũ đạo kitô, tôi muốn nói, tinh thần, ở người đàn ông này, từ cõi chết trở về, là niềm tin tôn giáo. Tinh thần cứu sống anh. Chính tinh thần giúp chúng ta đứng vững trước mọi gian nan, thử thách trong cuộc sống.

Lý thuyết thì như thế nhưng thực tế cam go bội phần. Hiếm có ai biết mình mắc bệnh ung thư mà giữ vững tinh thần. Tôi cũng vậy. Đất trời đảo lộn. Và làm sao tôi sống sót qua bạo bệnh, nhưng có một người bệnh hệt như tôi không sống (giai đoạn 3, ung thư chia 4 giai đoạn để có phác đồ trị riêng). Mời quý vị đọc qua chương kế.

15oUdgVSUrOCL748HhdpbreDRdBLxUBnVIQhEEisISnI

Xem thêm

Sách “Ung thư và con đường tôi chữa khỏi”. CHƯƠNG 3

                                         

                                                          CÓ GẦN CÕI CHẾT?

Tôi không nói đây là cõi chết, nhưng khi vào chữa trị ở một bệnh viện ung thư, “cõi chết”, nghĩa là nhiều bệnh nhân sẽ bước vào đó, có một số người không còn sống để bước trở ra, trở về, và nếu trở về thì cũng trở về với cát bụi. Vì sao? Người bệnh bình thường phát hiện mình ung thư, đa phần là giai đoạn cuối hay gần cuối, cơ may chữa khỏi không cao. Người nghèo đâu có tiền để tầm soát ung thư.

Mỗi ngày có cả hàng ngàn người đến bệnh viện ung bướu để khám bệnh. Đa số là bệnh nhân chuyển lên từ bệnh viện các tỉnh. Và cũng đa số bệnh nhân ở giai đoạn cuối hay gần cuối. Tôi điều trị bệnh ung thư ở bịnh viện Ung Bướu Sài Gòn gần 8 năm (*) trước. Người mắc bệnh hầu hết đến từ các tỉnh miền Tây, miền Đông Nam Bộ, nơi sử dụng rất nhiều thuốc bảo vệ thực vật. Bệnh ung thư qua quá trình khám và chữa trị kéo dài khá lâu. Khi nghe nhân viên gọi bệnh nhân, tên tuổi, quê quán, tôi mới biết họ đến từ nhiều vùng quê khác nhau ở các tỉnh.

Điều đó nói lên cái gì? Người nghèo hay người ở nông thôn mắc ung thư nhiều nhất. Nếu không có bảo hiểm y tế, điều trị ung thư rất tốn kém. Tôi chứng kiến có toa thuốc cho loại ung thư giá hàng chục triệu một toa, trung bình một người ung thư vô 3 đến 8 lần hoá chất, tuỳ theo bệnh nặng nhẹ. Sau hoá chất, không hết, có trường hợp phải xạ trị, tức là chiếu tia phóng xạ nguyên tử. Cửa sống sẽ có khó khăn hơn nếu bệnh nhân nào tiếp tục chữa trị “phác đồ 2”, “phác đồ 3” với thân thể tiều tụy, nghĩa là các lần trước không hiệu quả. Tôi chữa ung thư gần 6 tháng tại bệnh viện ung bướu, những người chữa lần 2, lần 3, đều ít thấy chữa tiếp, có khi về nhà đã lìa trần chăng?

Hoá chất tiêu diệt tế bào ung thư đồng thời tiêu diệt sức khỏe của người bệnh và hệ thống miễn nhiễm của họ. Dễ chết khi chữa trị ung thư lần 2 là như thế. Tôi nhắc lại, ung thư dẫn đến cái chết dễ dàng nhanh chóng nếu phát hiện trễ. Tôi biết mình ung thư cũng chỉ là tình cờ khi thấy có khối u nhỏ trong bẹn, không đau, không nhức. U nào đau nhức khi mới thấy đều không đáng lo bằng các khối u “hiền lành”.

Tất nhiên tôi không là bác sĩ chữa bệnh ung bướu. Quý vị không nên nghe lời khuyên của tôi. Tôi muốn trao đổi trải nghiệm của một bệnh nhân may mắn không vào địa ngục. Tôi nhắc lại, trước khi phát hiện bệnh ung thư, tính tình tôi rất nóng nảy. Tôi từng đánh người trẻ, khỏe hơn tôi vì anh ta gây hấn trước với hành động quá mức. Tôi có thể đập chén đập bát nếu người trong gia đình trái ý mình. Tôi từng đập bàn, đáp trả thủ trưởng bắt ép và luôn trù dập tôi. Tôi không tin, nóng nảy làm tôi mắc ung thư. Nhưng rõ ràng, nóng giận làm con người giảm sút sức đề kháng, và đây là thời cơ tế bào ung thư phát triển khi sức đề kháng bị giảm sút.

Ăn uống, môi trường sống, di truyền có thể gây ra ung thư nhưng tôi suy nghĩ, sự nóng giận chính là nhân tố quyết định đối với trường hợp của tôi. No mất ngon, giận mất khôn, có thể, nhưng sự nóng giận, khoa học chứng minh, khiến con người mất sức đề kháng. Khi bệnh ung thư, tôi tìm hiểu rất nhiều nguồn, tài liệu tiếng Việt, tiếng Anh và tôi biết được, bệnh ung thư hình thành rất lâu trong cơ thể.

Ở tài liệu tôi đọc, một đời người có tới 6 đến 8 lần tế bào ung thư xuất hiện, và tạo hóa rất hoàn chỉnh, ông tạo ra sức miễn nhiễm cơ thể; các lần tế bào ung thư xuất hiện đều bị cơ thể tiêu diệt. Vì lý do nào đó, cơ thể lão hoá, hoặc bị xáo trộn bởi lối sinh hoạt không theo quy luật như ăn nhiều vận động ít, thịt nhiều ít trái cây rau củ, lạm dụng rượu bia, hút thuốc, căng thẳng nhiều hơn tìm lấy phút giây thư giãn, thiếu yêu thương vợ con, cha mẹ, bạn bè, nhiều sân hận... Ung thư (hay các bệnh khác) xuất hiện từ đó.

Một tinh thần minh mẫn trong một thân thể tráng kiện. Minh mẫn để sống theo quy luật đất trời. Tráng kiện để bệnh tật chậm đến hay ít đi. Tập thể dục là con đường duy nhất giúp tôi không phải đến nhiều lần những nơi như bệnh viện. Khi tôi mắc ung thư, trước đó tôi tập thể dục trên 20 năm. Người trẻ hơn tôi 20 tuổi, cùng một loại bệnh, cùng chữa một lần, cùng một bác sĩ, ở bệnh viện Ung Bướu, thật đau đớn, anh đã không còn: anh uống rượu thường xuyên, người Bến Tre, và không tập thể dục đi bộ như tôi mỗi ngày.

Sinh lão bệnh tử là quy luật, nhưng mắc bệnh người chữa lành người không cũng theo quy luật: cơ thể con người luôn luôn cần vận động, trí óc, tinh thần, cần đầy đủ thức ăn lành.

Bệnh xuống, Steve Jobs, ông tổ Apple: tôi có rất nhiều tiền nhưng tôi không mua nổi cái giường bệnh tôi đang nằm. Khi bệnh xuống, tiền tài, danh vọng không thể giữ theo mình vào bệnh viện.

Tôi ở gần cái chỗ Steve Job không bán nổi cái giường đang nằm, ý là không ai có thể mang bệnh cho mình. Câu chuyện nhỏ ở bệnh viện ám ảnh tôi một thời gian. Khi vô hoá chất, người bệnh buồn đi tiểu, hai, ba lít nước pha hoá chất truyền vào người. Mấy chục người trong 1 phòng, khi vô nước nhiều đều phải lũ lượt kéo nhau vào nhà vệ sinh. Một tay phải nâng cao chai đựng dịch truyền, một tay cởi nút quần nếu là nam, kéo quần xuống nếu là nữ; nhà vệ sinh rất ít so với người đi vệ sinh. Cửa nhà vệ sinh không đóng vì bệnh nhân nối đuôi nhau và cũng không đóng được vì người chỉ có hai tay: một cầm chai nước và một giữ chiếc quần!

Hàng chục người đi tiểu đi tiêu mà không kịp múc nước dội, cái hôi hám nồng nặc ngần nào, chưa kể khi vào phòng vô thuốc ung thư, quý vị phải đi chen qua lớp lớp người, ngồi dọc hành lang, cầu thang, và lối đi chính trong bệnh viện. (Đây là chuyện 8 năm về trước, bây giờ cơ sở vật chất có lẽ khá hơn rất nhiều). Lần đầu tiên, gặp tình huống như thế, tôi nghĩ mình như ở gần “địa ngục”, chứng kiến cảnh tượng ngoài suy nghĩ bình thường của mình.

Nhưng biết đâu, cũng nhờ đó, tôi mới được đội ngũ bác sĩ, nhân viên y tế ở đây cứu chữa mình lành bệnh. Điều kiện vật chất vô vàn thiếu thốn, họ vẫn tận tâm làm việc, tận tâm chữa trị bệnh nhân. Hành động thầm lặng của họ cứu sống biết bao là bệnh nhân. Ban đầu tôi nghĩ, đây như “nhất nhật tại tù, thiên thu tại ngoại”, mắc bệnh buộc phải đến nơi này, nơi chữa trị ung thư còn vô cùng thiếu thốn các phương tiện hỗ trợ cho nhiều người bệnh nghèo Việt Nam.

Ban đầu tôi suy nghĩ, nếu bệnh trở lại, tôi sẽ nói với gia đình, tôi chấp nhận cái chết và không bao giờ vào nơi này lần thứ hai. Nhưng điều trị ở đây một thời gian, tôi nghiệm ra rất nhiều điều bổ ích, cho cuộc đời tôi, ảnh hưởng rất lớn triết lý sống của cuộc đời mình.

Khi bước chân vào cổng bệnh viện ung bướu, quý vị sẽ không còn thấy tham, sân, si. Cái chết và sự sống rất gần gũi. Nhìn những cháu bé năm, bảy tuổi, đầu không sợi tóc vì hóa chất chữa ung thư, nước da xanh mướt, mắt ngơ ngác mất sạch lông mày, quá xót xa, các cháu không còn gì sức sống, tôi không cầm được nước mắt. Người lớn như tôi, lần thứ 3 trên 8 lần vô hoá chất, tôi muốn chọn cái chết cho yên bình hơn là chịu đựng sức nóng của hoá chất 5 lần kế tiếp. Các em đầu xanh non dại, tội tình chi mà phải mang lấy căn bệnh hiểm nghèo.

Về sau, tôi cảm thấy nhẹ nhàng, thanh thản, mỗi lần bước khỏi một nơi chốn, những con người ở đó, dù trẻ hay già, giàu sang hay nghèo hèn, dân quèn hay quan chức, tất cả họ - những người mắc ung thư đang chữa trị - đều nhìn giống nhau ở nước da tái mét, đầu không một sợi tóc, đôi mắt buồn tủi, trĩu nặng, trước cái chết không biết đến nay mai, đến với người nào. Tôi không còn sân hận như trước. Cuộc sống vô thường, tôi chỉ ý thức khi trở về từ cái chết, thật sự từ bệnh viện ung bướu, nơi cái chết và cái sống đan xen nhau.

Một trong các thú vui của tôi là lang thang trên mạng xã hội hàng chục năm nay. Thời bầu cử Mỹ, cạnh tranh giữa đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ, các con tôi khuyên, ba thôi đừng lên Facebook nữa. Nhiều người lớn tuổi mạ lỵ ba, chỉ vì ba khác quan điểm với họ. Ba gần 70 tuổi, những thằng con nít cũng chửi ba, người tuổi cha, tuổi ông của họ, chúng con rất khó chịu. Công khổ viết cho họ đọc, kết bạn họ, để ba bị họ mạ lỵ chửi bới, vô ích, bất nhẫn quá.

Vâng, chọn bạn mà chơi, dù là bạn Facebook. Nhưng tôi không lấy đó làm phẫn nộ. Con người mà. Hỷ, nộ, ái, ố... Tôi không giận họ, tôi chỉ thương cho họ. Tôi chỉ mong một lần trong đời, những ai nhiều sân hận, hãy ghé lại một bệnh viện ung bướu. Có lẽ họ sẽ bớt đi sân hận trên đất nước vốn quá nhiều sân hận trong quá khứ. Sân hận bớt đi nếu ai đó có một lần đến những nơi tôi từng đến: nhà thương ung bướu.

(*) Sách in 4 năm trước.

1GJrC7z5x1g7w_MeJInPblkKPEQsIv-RTD0mbdl60Ck0

Xem thêm

Sách “Ung thư và con đường tôi chữa khỏi”. CHƯƠNG 2

                                          UNG THƯ, VÌ SAO MẮC BỆNH?

Không phải là bác sĩ hay chuyên gia nghiên cứu ung thư, lấy tư cách là người bệnh, tôi trình bày khái quát hiểu biết về căn bệnh, ngày càng nhiều người mắc này ở Việt Nam.

Ung thư là căn bệnh chết người thứ hai ở Mỹ, sau bệnh tim, nhưng thuật ngữ “ung thư” thực tế đã gộp hơn 100 bệnh vào làm một. Tất cả các ung thư đều có nhiều điểm chung: Đột biến khiến các tế bào thay đổi và phát triển ngoài tầm kiểm soát, và thường gây ra bởi sự kết hợp của các yếu tố di truyền và môi trường. Hầu hết mọi người phân biệt ung thư theo nơi chúng xuất hiện trong cơ thể, chẳng hạn ở vú thì gọi ung thư vú, ở phổi thì gọi ung thư phổi, ở bao tử thì gọi ung thư bao tử… Tất nhiên, trong y khoa, người ta có khi dùng những từ chuyên môn hơn để gọi loại bệnh ung thư nào đó.

Di truyền và môi trường là hai yếu tố gây ra bệnh ung thư. Điều đó không có nghĩa là ung thư là do cha mẹ mình “để lại” cho con cái, những người trong gia đình có ung thư thì người khác nên lưu ý hơn về sức khỏe của mình. Khi khám bệnh cho tôi, bác sĩ hỏi, có ai trong gia đình có tiền sử bệnh hay không, tôi trả lời không. Nhiều người ung thư từ những gia đình không ai ung thư, điều ấy nói lên, di truyền không phải là yếu tố quyết định cho bệnh ung thư, nếu có, có lẽ một số không lớn; và môi trường sẽ là phần đóng góp đáng kể.

Những người bị ảnh hưởng bom nguyên tử ở Hiroshima và Nagasaki và con cháu họ là những người mắc ung thư nhiều hơn người ở vùng khác. Nhưng nếu do môi trường, thì mọi người nằm trong vùng ảnh hưởng phóng xạ hạt nhân, ai ai cũng phải mắc ung thư, tại sao người có, người không, dù nguy cơ mắc cao những nơi nhiễm phóng xạ? Ở đây, theo tôi suy nghĩ, chính cơ thể với cơ địa mỗi người đóng vai trò chính trong việc mắc hay không mắc ung thư.

Có người cho rằng, ở Việt Nam, số người mắc ung thư ngày càng nhiều (chúng ta nên nghĩ tới số dân ngày càng tăng) là do ăn các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc sản xuất, một số rau trái có thuốc bảo vệ thực vật quá ngưỡng, các chất bảo quản, phụ gia không được phép. Thế thì ở Hoa Kỳ, số người ung thư chiếm hàng thứ hai số người chết mỗi năm, quy định an toàn thực phẩm họ kém hơn Việt Nam hay sao? Tôi không có chuyên môn để đi sâu phân tích nguyên do gây ung thư cho người Việt Nam. Tôi xin nói sơ lược về loại bệnh này, theo kiến thức một người bình thường, từng là nạn nhân ung thư.

Ung thư có trên một trăm loại. Ở Việt Nam, các loại ung thư thường gặp nhất là: Ung thư gan, ung thư họng, ung thư miệng, ung thư phổi, ung thư tuyến giáp, ung thư da, ung thư ruột già, ung thư máu, ung thư tuyến tụy, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư vú, ung thư tiêu hóa, và ung thư cổ tử cung. Những loại ung thư có khả năng chữa lành cao nhất là: Ung thư tuyến tiền liệt, ung thư tuyến giáp, ung thư tinh hoàn, ung thư da, ung thư vú.

                                                     NGUYÊN NHÂN UNG THƯ

Ngày nay người ta biết rõ ung thư không phải do một nguyên nhân gây ra. Tùy theo mỗi loại ung thư mà có những nguyên nhân riêng biệt. Một tác nhân sinh ung thư có thể gây ra một số loại ung thư và ngược lại một loại ung thư có thể do một số tác nhân khác nhau. Có 3 nhóm tác nhân chính gây ung thư: vật lý, hoá học và sinh học.

TÁC NHÂN VẬT LÝ

Bức xạ ion hóa

Bức xạ ion hóa chính là nguồn tia phóng xạ phát ra từ các chất phóng xạ tự nhiên hoặc từ nguồn xạ nhân tạo được dùng trong khoa học và y học có khả năng ion hóa vật chất khi bị chiếu xạ.

Bức xạ cực tím

Tia cực tím có trong ánh sáng mặt trời. Càng gần xích đạo tia cực tím càng mạnh. Tác nhân này chủ yếu gây ra ung thư ở da.

TÁC NHÂN HÓA HỌC

Thuốc lá

Thuốc lá là nguyên nhân của khoảng 90% ung thư phế quản. Tính chung thuốc lá gây ra khoảng 30% trong số các trường hợp ung thư chủ yếu là ung thư phế quản và một số ung thư vùng mũi họng, ung thư tụy, ung thư đường tiết niệu.

Dinh dưỡng

Dinh dưỡng đóng vai trò khoảng 35 % trong các nguyên nhân gây bệnh ung thư. Nhiều bệnh ung thư có liên quan đến dinh dưỡng như ung thư thực quản, ung thư dạ dày, ung thư gan, ung thư đại trực tràng, ung thư vòm mũi họng, ung thư vú, ung thư nội tiết...

Ung thư nghề nghiệp

Khi làm việc trong môi  trường nghề nghiệp con người tiếp xúc với cả bức xạ ion hóa và virut, nhưng những tác nhân sinh ung thư quan trọng nhất trong nghề nghiệp chính là các hóa chất được sử dụng, ước tính nhóm nguyên nhân này gây ra khoảng từ 2 đến 8% số ung thư tùy theo mỗi khu vực công nghiệp.

CÁC TÁC NHÂN SINH HỌC

Virus sinh ung thư

Có 4 loại virus liên quan đến cơ chế sinh bệnh ung thư:

- Virus Epstein – Barr:

Loại ung thư này đầu tiên thấy có mặt ở bệnh ung thư hàm dưới của trẻ em vùng Uganda (loại bệnh này do Epstein và Barr phân lập nên virut này được mang tên virus Epstein - Barr)

- Virut viêm gan B:

Gây ung thư gan nguyên phát hay gặp ở Châu Phi và châu Á trong đó có Việt Nam. Virus này khi thâm nhập cơ thể gây viêm gan cấp, kể cả nhiều trường hợp thoáng qua. Tiếp theo là một thời kỳ dài viêm gan mãn tính tiến triển không có triệu chứng. Tổn thương này qua một thời gian dài sẽ dẫn đến hai biến chứng quan trọng đó là xơ gan toàn bộ và ung thư tế bào gan.

- Virus gây u nhú thường truyền qua đường sinh dục:

Loại này được coi là có liên quan đến các ung thư vùng âm hộ, âm đạo và cổ tử cung, các nghiên cứu đang tiếp tục.

- Virus HTLV1:

Là loại virut (rêtrô virut) liên quan đến gây bệnh bạch cầu tế bào T gặp ở Nhật Bản và vùng Caribê

Ký sinh trùng và vi trùng có liên quan đến ung thư

Chỉ một loại ký sinh trùng được coi là nguyên nhân ung thư, đó là sán Schistosoma. Loại sán này thường có mặt với ung thư bàng quang và một số ít ung thư niệu quản ở những người ả Rập vùng Trung Đông, kể cả người ả Rập di cư.”

       (NGUYÊN NHÂN UNG THƯ, Theo ThS. BS. Nguyễn Trọng Hiếu, trên trang web của bệnh viện K Hà Nội).

Trong lúc chưa tìm ra tất cả những nguyên do gây ra bệnh ung thư ở Việt Nam hiện nay, hay nguyên do lớn nhất, nguyên do chủ yếu nhất, tôi có thể nói theo hiểu biết sơ sài của bản thân, mắc ung thư hay không mắc ung thư, ngoài môi trường chung quanh, phần lớn đều do thói quen ăn uống (tức dinh dưỡng, chiếm 35% nguyên nhân theo thống kê), sinh hoạt hằng ngày, và nhất là cơ địa con người, mỗi người mỗi khác. Tôi tin vào câu nói của cổ nhân: Bệnh từ miệng mà vào. Họa từ miệng mà ra. Hoặc câu nói của các bậc lương y Việt Nam: Bách bệnh do tỳ.

Người có thói quen uống nhiều rượu mạnh, rượu nặng, chắc chắn họ có nguy cơ ung thư gan hay ung thư vòm họng cao hơn những người uống ít, uống chừng mực, hoặc không uống. Người thường xuyên hút thuốc lá cả ngày lẫn đêm có nguy cơ ung thư phổi cao hơn người không hút (trừ trường hợp hít phải khói thuốc, có người bị ung thư, gọi là hút thuốc tự động). Người luôn thức khuya quá 12 giờ đêm, hoặc mất ngủ thường xuyên dễ mắc ung thư gan, tuyến tụy, hơn người đi ngủ đúng giờ, thức dậy đúng giờ. Người thường tập thể dục đi bộ đều đặn ít bị ung thư xương khớp hơn người ngồi ỳ trước tivi cả ngày lẫn đêm.

Tôi nói đến cơ địa mỗi người giúp họ mắc hay không mắc bệnh, mắc bệnh nhẹ hay mắc bệnh nặng. Tại sao có người hút thuốc từ lúc 13 tuổi cho đến 90 tuổi (má vợ tôi) nay phổi bà vẫn còn tốt? Hút thuốc lá ảnh hưởng đến quả tim nhưng ở tuổi già như thế, tim bà vẫn đập tốt? Tôi chắc nhiều cụ ở nông thôn quê tôi Quảng Nam, kể cả phụ nữ, vẫn hút thuốc lá khi họ còn nhỏ cho đến lúc có cháu kêu cố, nội, các lá phổi cũng không sao, còn thở đều đều, không khí ra vô không thiếu hơi nào?

Phụ nữ làm lụng ngoài đồng ruộng mỗi sáng tinh mơ, hút thuốc lá để xua muỗi, riết rồi thành thói quen, thành phong trào; họ hút thuốc lá nhiều đến nổi hồi xa xưa có câu ca dao vui: “Tiếng đồn con gái Quảng Nam. Mất mùa thuốc lá chết năm trăm người”. Nay, về quê, ra chợ quê, tôi thấy các sạp có bán thuốc lá, khách hàng đa phần là những cụ ông, cụ bà. Nếu hút thuốc ung thư thì các cụ đã về nước Chúa lúc bốn, năm chục tuổi, bây giờ đâu có còn “chống gậy” ra chợ mua thuốc lá?

Nói như thế để thấy, yếu tố gây bệnh, nhất là bệnh ung thư đến từ nhiều thứ và cơ địa từng người quyết định rất lớn trong việc mắc hay không mắc một loại bệnh nào đó. Bệnh luôn bám sát loài người.

Bệnh luôn có mặt trong cả những năm tháng thanh xuân cho đến những ngày héo hắt ở con người. Nếu nó không xuất hiện, con người sống phải hơn 125 tuổi, để đạt theo ước nguyện chúc nhau khi cưới vợ, lấy chồng: trăm năm hạnh phúc (đó là nói họ lập gia đình lúc 25 tuổi).

Tôi là người không hút thuốc, uống rượu (ít) bia (thường xuyên) rất chừng mực, luôn điều độ trong ăn uống, và nhất là tập thể dục hằng ngày (có thể nói trên 30 năm nay), tại sao tôi lại…mắc ung thư? Gia đình tôi ngoài anh chị em ruột 7 người, từ ông cố, ông nội, ông thân sinh, ai ai cũng sống khỏe, sống thọ, chẳng người nào chết vì ung thư. Chẳng biết đâu mà lần.

Như vậy, nếu mắc ung thư, người bệnh cũng không quy trách nhiệm cho ai (di truyền từ cha mẹ), hay vì nguyên do nào từ bên ngoài, mà hãy chấp nhận, nó đến với ta, và nếu có trách, thì ta là người đáng trách trước tiên; ví dụ, uống rượu thường xuyên khi bụng đói, lại rượu mạnh, độ cồn cao, rượu không rõ nguồn gốc, bệnh chai gan rồi ung thư gan là con đường phải tới.

Tuy nhiên, nếu mắc bệnh, dẫu đó là ung thư, hãy chấp nhận mình bệnh, không ân hận chuyện sinh hoạt quá khứ, hãy bỏ đi “khúc trước”, mà chú ý “khúc này”: điều chỉnh lối sống trở nên lành mạnh hơn. Tôi có lối sinh hoạt hằng ngày khá lành mạnh nhưng tôi mắc cái tính nóng nảy.

Tôi hay nổi nóng trước những cái “chướng tai, gai mắt”; tôi có thể bỏ hàng mấy tiếng đồng hồ để “cãi cho hơn” một ai đó vì quá…tức, cứ cho họ “ngu” hơn mình, “cãi cho nó biết tay”. Tôi hồ nghi cái nóng nảy dẫn đến căn bệnh ung thư của mình. Khi chữa khỏi ung thư, một phần tuổi đang cập 60, “lục thập nhi nhĩ thuận”, (nghe sao cũng thuận, tức có nhận biết, chứ không “ba phải”) tôi bỏ hẳn, phải nói rất thần kỳ, sự nóng giận của mình, có khi vô cớ hay cớ rất nhỏ trước đó. Có phải khi con người thoát lưỡi hái tử thần, họ sinh ra bao dung hơn?

Sinh lão bệnh tử là quy luật nhưng tại sao có người “hưởng” quy luật “bệnh” nhiều hơn “lão”? Như nói ở trên, bệnh ung thư phát sinh do di truyền và môi trường. Bệnh nào lại không do di truyền và môi trường, cứ chi ung thư?

Thiền sư Nhất Hạnh, nói theo hiểu biết của ông về Phật pháp, con người chết không phải là mất. Tổ tiên mất đi? Không, họ hiện diện nơi ta. Ta mất đi? Không, ta hiện diện nơi con cháu. Đó là nhờ di truyền? Nếu ta không có con cháu, hiện diện ở đâu? Có thể là trong các tác phẩm văn học, âm nhạc, hội họa, thành tựu khoa học; nhỏ nhoi hơn là tình cảm, kỷ niệm đọng lại ở người còn sống…thậm chí là xác thân chôn sâu trong lòng đất. Đất sẽ sinh sôi cây cỏ. Cây cỏ sẽ mang hình hài của mình.

Nói qua triết lý cho vui thôi. Người trần như tôi thì không nghĩ sâu xa như các vị thiền sư trí tuệ. Sinh ra, đã mang lấy số phận con người, tôi phải sống, và sống chiến đấu (không phải giết “quân thù”) để khi không còn trên cõi đời, nhắm mắt, tôi mỉm cười mình đã sống xứng đáng sự “chiến đấu” với thiên nhiên, với con người, và nhất là với bản thân.

Do đó, khi mắc ung thư, ban đầu tôi “choáng váng”, thương cảm, nhưng một thời gian ngắn, tôi nghĩ, sợ hãi hay tủi thân, cũng không giúp mình thoát qua bạo bệnh. Tôi nghĩ, đã ở trong địa ngục, ngồi đó chịu chết, ngồi đó than vãn, sao số tôi hẩm hiu, không ai chung quanh ta bệnh mà ta lại bệnh. Tại sao tôi không đứng dậy để bước đi? Biết đâu nhờ bước đi, tôi có thể bước ra khỏi địa ngục? Ngồi đó đầu hàng hay bước đi với hy vọng, cái nào là chọn lựa tốt hơn?

Tôi thấy có nhiều người rất can đảm, họ không hốt hoảng khi biết mình ung thư. Họ thản nhiên chấp nhận, vui vẻ mang căn bệnh quái ác trong người. Họ không muốn đến bệnh viện chữa trị. Họ nghĩ chữa trị với tác dụng không mong muốn của hóa chất còn đau đớn cho cơ thể họ hơn căn bệnh đang có. Có ít người như thế. Họ chấp nhận. Nếu có chữa, họ chọn cách chữa trị “dân gian”, thuốc Nam, thuốc Đông y, họ không muốn hóa trị, xạ trị cơ thể đau đớn. Nhờ chữa trị “đau đớn”, tôi bước khỏi “địa ngục” (chẳng qua tôi mường tượng như thế; đâu phải ai ung thư cũng ở địa ngục?). Tôi “trở về” với người thân với gia đình, bè bạn. Đó là chọn lựa cá nhân, hạnh phúc “sau cơn mưa trời lại sáng”.

“Số khá, bĩ rồi thời lại thái

Cơ thường, đông hết hẳn sang xuân” (*)

Lỡ có mắc ung thư, có chi mà phải lo ngại, phải sợ hãi? Tôi đã lo ngại và tôi đã sợ hãi. Nay tôi không còn lo ngại nữa, tôi không còn sợ hãi. Tôi đón nhận bịnh cũ nếu nó có trở lại, ở tư thế sẵn sàng. Bệnh, ai mà tránh khỏi, dẫu đó là ung thư.

Ngày nay, khoa học ngày càng tiến bộ; có nhiều cái thần kỳ về mọi lĩnh vực trong đó có y học. Người ta áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI, Artificial Intelligence) trong việc phát hiện, chữa trị ung thư. Rất nhiều nghiên cứu đột phá về phương pháp chữa trị ung thư, một ngày không xa, căn bệnh có tỷ lệ người chết trên số mắc khá cao sẽ được khống chế và đẩy lùi. Năm 2018, một loại vắc-xin ung thư mới vừa được tiêm vào người bệnh nhân đầu tiên tại Mỹ của Moderna Therapeutics, một công ty công nghệ sinh học Hoa Kỳ. Khi có vắc xin thì việc chữa trị ung thư sẽ không còn là vấn đề ảnh hưởng sức khỏe và tốn kém tiền bạc của người mắc bệnh ung thư.

Một thử nghiệm khác hứa hẹn rất lớn trong tương lai; người ta có thể sử dụng tế bào máu của những bệnh nhân ung thư sống sót thần kỳ để truyền cho các bệnh nhân khác với hi vọng giúp những người này “khỏi bệnh”.

Một tin mừng cho nhân loại đi theo hai nhà khoa học nữ vừa nhận giải Nobel hóa học năm 2020. Phát hiện của họ về điều chỉnh gen được sử dụng trong việc chữa trị ung thư, gọi là “chiếc kéo phân tử”

- CRISPR/cas 9. Người ta tiêu diệt tế bào ung thư ở chuột mà không làm hại tế bào lành kế cận nhờ chiếc kéo này. Thí nghiệm chữa hai loại bệnh ung thư nguy hiểm nhất đối với chuột: ung thư buồng trứng và u nguyên bào thần kinh đệm. Kết quả là tuổi thọ của chúng cao gấp đôi, cơ may sống sót cao hơn 30% so với đồng loại. Thông thường, các thí nghiệm thành công ở chuột bạch đều dễ thành công ở cơ thể con người. Điều chỉnh gen để loại bỏ nguyên nhân gây bệnh sẽ là hướng chữa trị bệnh, nhất là ung thư, tiên tiến nhất của khoa học một ngày không xa.

Hy vọng ngày đó mau đến.

(*) Nguyễn Công Trứ

1okconffTb1BL0yRvcI4ZtP3zEnVScrCziO1OFl7VRCM

Xem thêm