Wednesday, October 22, 2025

BÌNH ĐẲNG

Đàn ông xem bất bình đẳng nam nữ là rất "bình đẳng". Bởi đó như là quy luật tạo hóa.  Không bất bình đẳng làm sao người được tạo ra đầu tiên trên thế gian này là đàn ông, Mr. Adam, và một phụ nữ, Miss Eva từ cái xương sườn của ổng. (Thuyết về tín ngưỡng Kitô giáo).

Vai trò phụ nữ thuở khai thiên lập địa cũng bị xem thứ yếu dù họ có những đóng góp to lớn, nghĩa là, không có phụ nữ, đố mà đàn ông được sinh ra. Nghe nói đức Thích Ca, sinh ra bên nách, chứ không phải theo cửa thông thường. Như vậy người mẹ có phải mổ, hay là bỏ mạng mình, để sinh ra một cứu tinh cho nhân thế?Hay như đức Maria sinh đức chúa Jesus. Công giáo bảo bà đồng trinh tuyệt đối (perpetual virgin), còn Tin Lành thì bảo đã có con, năm sáu người nữa, sao gọi "đồng trinh".

Đây không nói tôn giáo, đề tài rất nhạy cảm, mà muốn nói, những người phụ nữ từng sinh ra các bậc thánh ở trên, cũng đã bị làm giảm vai trò đáng kính của họ, trong chừng mực nào đó, đối với hậu sinh.
Bớt nói chuyện "trên trời", hãy nói chuyện dưới đất.
Câu hát "trái đất này là của chúng mình" nên sửa lại cho phù hợp" trái đất này là của đàn ông"(vì "chúng mình" gồm cả đàn bà).
Tổng thống, chủ tịch nước, tổng bí thư, thủ tướng, tất tần tật là...đàn ông, họa hoằn lắm mới "chen vô" một đôi người nữ (cho nó đủ "cơ cấu", thôi nha).
Những nhà khoa học, những nhà văn, những nhà phát minh sáng chế cũng đa phần nam giới.
Nói, tóm lại, male, giống đực, chứ không phải female, giống cái thống lĩnh tầng lớp "cai trị" nhân loại.
Nhưng các bác "giống đực" chớ vội mừng.
Theo nhận xét của riêng tôi, không có những người đi đầu nhân loại là nữ vì họ đã...giành ưu tiên "vai trò" đó cho nam.
Nếu họ không bận sinh nở, mỗi lần 9 tháng 10 ngày, cộng với nuôi con 12 tháng nữa.
Nếu họ không giành gần 2/3 cuộc đời của mình để nấu cơm, giặt quần áo, đi chợ, chăm con, lo cho "thằng cha chồng" từ điếu thuốc, chai bia, chuyện thầm kín...
Nếu họ giành thời gian đó, công sức đó, cho chính họ, "bàn giao" cái việc "không tên" kia cho đàn ông.
Thì, liệu đàn ông có thời gian nghiên cứu, phát minh, học hùng biện để ra tranh cử, để trở thành những nhà khoa học, nhà phát minh, nhà thơ, nhà báo, nhà chính trị, đủ loại nhà không?
Xin thưa, "đừng hòng".
Đã được ông trời ban cho ưu đãi, đàn ông còn luôn muốn "đè" phụ nữ xuống nữa.
Vợ thì lấy tới ba bà (một số nước Hồi Giáo), có bà vợ nào dám lấy 2 ông chồng không, chứ đừng nói tới 3?
Đã vậy, đàn ông lại còn..."đạo đức giả", nữa chớ.
Chưa yêu, hay muốn được yêu, thì ôi thôi, như là chàng trai trẻ ngoan ngoãn, một con nai ngơ ngác...
Đàn ông dùng "mọi thủ đoạn" để chinh phục phụ nữ.
Vừa rồi, có vị thầy đại học, nhân lúc trao bằng tốt nghiệp cho 1 sinh viên nữ, đã vội quỳ sụp xuống, trên khán đài, trước hàng trăm con mắt của cử tọa gồm thầy cô, sinh viên, trao chiếc nhẫn cầu hôn, làm cả nước "vỡ òa" thảng thốt (vỡ òa, từ được báo chí rất ưa dùng hiện nay để diễn tả sự "sung sướng bùng vỡ", lưu ý, vỡ òa chớ không phải là..."vỡ ối").
Cũng mong vị thầy kia cưới cô sinh viên nọ làm vợ, thỉnh thoảng quỳ vài lần cầu mong, như trước lúc vào phòng ngủ chẳng hạn, chứ đừng bắt cô ta cả đời..."quỳ" (lụy) thầy thì tội nghiệp cho cô.
Lại có "ông nam" than thở để gọi người mình yêu, "nửa hồn tôi".
"Người đi một nửa hồn tôi mất"
"Một nửa hồn tôi bỗng dại khờ".
Ôi, nghe sao mà cám cảnh. Nếu nửa kia mà "go"(đi) luôn, chắc nửa còn lại phải...die(chết).
Đừng có mà "nuốt lời" nghe.
"Nửa hồn" mà đã cưới được rồi, có khi thành "liệu hồn" (bà), thì hỡi ơi.
Tôi là đàn ông mà nói xấu đàn ông, té ra người..."bất hảo" sao, thành phần "đâm sau lưng chiến sĩ" à?
Không.
Tôi muốn nhấn mạnh ở điểm, đàn ông chúng ta, "trời phú" cho nhiều thuận lợi, mạnh mẽ, vai u thịt bắp, không phải có...bầu, không cho con bú, có thời gian uống bia, tán gái, (ý lộn), tán gẫu, nói chung, rất thuận lợi mọi bề.
Hãy giành chút thì giờ, công sức tham gia cùng phụ nữ, không cứ chi với vợ, mà là với bà, mẹ, chị, em gái, con gái...trong những lo toan của họ hằng ngày.
Và khi đã sẵn lòng phụ giúp họ, thì cũng đừng ca cẩm:
"Làm trai rửa chén quét nhà
"Vợ gọi thì dạ, bẩm bà...có tôi".

 

 

CẢ TIN

Chơi Facebook mười mấy năm mới thấy nó là thế giới, dù ảo, nhưng cũng tràn hỉ, nộ, ái, ố, dục, lạc, bi ai...

Một lần kết bạn một cô gái rất xinh đẹp người Anh khi cô ta gửi lời mời (friend request). Thấy có inbox, bèn chat qua lại, cũng muốn học thêm những từ dân Ăng-lê hàng ngày sử dụng, và cũng muốn hiểu cô gái tóc vàng này muốn gì.
Rất nhanh chóng nhận ra kịch bản quen thuộc: một số tiền vài triệu Euro muốn xây bệnh viện ở VN vì cô ta là bác sĩ, cha mẹ vừa tai nạn chết, muốn qua trung gian là tôi để làm "từ thiện" ở VN. Xin số nhà, số điện thoại, cả hộ chiếu nếu có của tôi đặng gửi vài trăm ngàn , trước mắt tìm mua đất sau này cất bệnh viện.

Không nói dài, các bạn cũng rõ chiêu thức nghe nói đã gạt rất nhiều người mất tiền khi thấy mối lợi quá to đang chập chờn trước mắt. Cô ta tưởng tôi là người cả tin, dù trong quá khứ cũng một vài lần như vậy.

Sau 1975, những cán bộ tập kết về kể những câu chuyện khi cậu thanh niên 21 tuổi như tôi thời đó rất tin, bởi tôi biết rất ngô nghê về "thế giới" miền Bắc.  Chuyện kể về Tạ Đình Đề, theo chuyện, là một tình báo CIA được huấn luyện trước 1945, từng cùng với Giang Thanh, vợ Mao Trạch Đông, hoạt động tình báo cho Mỹ.

Một lần ăn cơm, cụ Hồ bảo dọn thêm 1 cái chén và đôi đũa. Cần vụ ngạc nhiên, cụ nói to, "anh kia xuống đây ăn cơm với tôi", mắt cụ hướng lên máng xối trần nhà.
Thế là Tạ Đình Đề ngoan ngoãn tụt xuống. Chắc người kể chuyện muốn nhấn mạnh điểm cụ Hồ rất thần thông, rất quảng bác, một người ra vào như chỗ không người cũng bị cụ phát hiện, và thu phục. Từ đó, ông Tạ Đình Đề được theo bảo vệ lãnh tụ.  Lúc đó chúng tôi đã tin, dù sau này, biết ra đây là câu chuyện không thật, được một vài cán bộ cấp dưới kể để ca ngợi cụ Hồ mà thôi.  Chuyện một người đột nhập vào nơi ở một vị chủ tịch nước là điều không bao giờ xảy ra.

Ở miền Nam trong thời chiến, lúc bé ở thành phố, tôi cũng nghe tâm lý chiến tuyên truyền về..."Việt cộng". Nào là họ ốm đến nỗi 7 người leo cây đu đủ không gãy. Họ "rất ác". Họ là những "người" không giống "người" chúng tôi ở miền Nam. Khi ở Đà Nẵng, em vợ tôi sau này, lúc đó đã 12 tuổi, hốt hoảng chạy đến nói nhỏ, khi bắt gặp anh bộ đội lấy kem và bàn chải đánh răng. "Họ cũng...biết đánh răng, anh Chiến ơi". Tôi cười, mình lớn có chút học hành cũng cả tin vào tuyên truyền, huống hồ chi em tôi còn nhỏ. Tuyên truyền càng hiệu quả khi cả tin càng cao.  Tôi giải thích với em tôi, Việt Cộng cũng là con người, có phải khác chúng ta đâu.

 Cả tin đã làm cho dân tộc ta gặp những tai ương không đáng có. Một số người trước đây đã cả tin vào sự tốt đẹp của chủ nghĩa cộng sản.  Một xã hội công bằng, ấm no hạnh phúc, không người bóc lột người.  Không thể nói những người cộng sản không yêu nước. Họ còn yêu nước tới độ quyết liệt, đến nỗi xông vào chỗ chết họ vẫn xem nhẹ tựa lông hồng.

Nhưng sự chọn lựa của họ cho dân tộc này như vậy có đúng là chọn lựa sáng suốt và nhiều người mong ước không? Chúng ta có đầy đủ những câu trả lời cho câu hỏi này.

Những người gọi là "quốc gia" ở miền Nam thời đó có "sáng suốt" hơn họ hay không? Tôi cho là còn phải suy nghĩ.  Với sự giúp đỡ gần như cầm tay chỉ việc của người Mỹ, chúng ta, những người miền Nam, có làm được cái việc của người Nam Hàn đã làm hay không?  Họ chỉ đánh nhau 3 năm là ngưng, giữ nguyên hiện trạng, vĩ tuyến 37 vẫn là đường phân ranh Nam- Bắc Hàn, trong khi quân đội VNCH đã chết bao nhiêu người, đã đánh nhau bao nhiêu năm, mà kết cuộc thật đau buồn. Tôi không xem nhẹ sự hy sinh cho lý tưởng tự do của những chiến binh VNCH đã nằm xuống hay đang còn sống. Tôi chỉ muốn nói tầng lớp lãnh đạo VNCH trong cả thời tổng thống Ngô Đình Diệm cho đến tổng thống Nguyễn Văn Thiệu. Họ có xứng đáng được tôn trọng không so với sự hy sinh hàng triệu mạng người cả dân lẫn lính?

 Ở đây, các bạn lưu ý tôi không cổ vũ chiến tranh. Chấm dứt chiến tranh là hồng phúc cho dân tộc. Người cộng sản đã thắng, đất nước mới chấm dứt giết nhau, nhờ vậy mà đau thương do đổ máu không còn, Bắc Nam thống nhất. Một số người trong hàng ngũ cầm quyền VNCH đã quá cả tin.  Hoa Kỳ là một đồng minh đáng tin cậy ư? Họ đến VN để bỏ 58 ngàn mạng người cho độc lập, tự do của miền Nam ư? Hay để ngăn chặn cộng sản lan đến những vùng ảnh hưởng của họ, mà đến nước họ?

Tại sao họ lại bỏ rơi một đồng minh sát cánh bao nhiêu năm với họ, hàng trăm ngàn người chết, hàng triệu dân thường bỏ mạng?  Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu lúc đọc diễn văn từ chức đã gọi họ là " một đồng minh vô nhân đạo". Tôi cho là thỏa đáng.

Đối với chính phủ Hoa Kỳ, không có đồng minh, mà chỉ có đồng... đô la. Trong chiến tranh, chúng ta người dân cả 2 miền ít nhiều cũng đã quá cả tin. Trong hòa bình liệu chúng ta có còn cả tin nữa không? Nhiều cá nhân như tôi từng đã cả tin. Và nếu cả dân tộc này cả tin lần nữa thì sự mất mát sẽ to tát dường nào.

TỰ DIỄN BIẾN VÀ TỰ CHUYỂN HÓA

Đây là 2 nhóm từ "rất nhạy cảm", nói theo ngôn ngữ thời thượng. Trên cơ thể phụ nữ, những điểm nhạy cảm là những nơi mọi người, nam cũng như nữ, rất yêu thích và...(xin lỗi, nghe) rất thích chạm vào.

Nhưng những điểm "nhạy cảm" thuộc về chính trị, chớ có sẵn trớn chạm vào, hay sờ vào...mất tay như chơi. Tôi muốn tìm hiểu hai  nhóm từ này theo suy nghĩ thông thường, dĩ nhiên là suy nghĩ của tôi.

 Từ "diễn biến" và "chuyển hóa" rất khó hiểu nếu tra từ điển. Chúng xuất hiện có lẽ từ Trung Quốc hay Việt Nam, không rõ. Tôi hình dung người sáng tạo ra những nhóm từ này nhắm đến một vài định nghĩa tôi xem trong từ điển Oxford có chút liên quan ngữ nghĩa, là:

 a- Lật đổ bằng vũ lực một chính phủ hay một trật tự xã hội nhằm đem lại những thể chế, hệ thống mới.
b- (Theo Marx) Đấu tranh giai cấp thay đổi thể chế chính trị và đưa đến thắng lợi của chủ nghĩa cộng sản.

 “Tự diễn biến, tự chuyển hóa" đó quan trọng thế nào mà người ta phải chống quyết liệt như vậy, tôi không có điều kiện tìm hiểu, nhưng thấy mấy điểm như sau:

Những nhà tiền bối cộng sản và những thế hệ tiếp nối rất ưa..."chống" và rất hay...chống. Hầu như khi ra đời họ đã chống đủ thứ: chống phong kiến, chống thực dân, chống tay sai, chống bán nước, chống giặc dốt, chống giặc đói...và tha hồ nhiều thứ để chống.

 Đa số chúng ta, dù có kẻ khen người chê họ, thảy đều công nhận, họ đã chống rất quyết liệt và kết cuộc, rất thành công. Bảo Đại có cái ấn, cây kiếm bằng vàng, tượng trưng uy quyền phong kiến cũng phải đem giao ra Hà Nội.

Pháp cuốn cờ ở Điện Biên Phủ, mười mấy ngàn sĩ quan, lính tráng ngoan ngoãn giơ tay đầu hàng. Bình dân học vụ, hầu như ai cũng biết chữ, dù có người chỉ đánh vần, thời Việt Minh.

Còn giặc đói, họ chống cũng rất tốt, nào tăng gia sản xuất, nào diệt sâu bắt chuột cho ruộng đồng, phân xanh, phân lá..., những năm kháng chiến chống Pháp, dân không đói như những năm thời bao cấp. Nói chung họ chống rất nhiều và cũng chống rất thành công.

Chưa kể về sau, những người cộng sản tiền bối và truyền nhân trung tín đã chống VNCH, chống Mỹ, chống Trung Quốc bành trướng (1979), và chống Polpot giải thoát Campuchia khỏi họa diệt chủng. Tất cả đều thắng.

 Nhưng sự đời đâu thuận buồm xuôi giá hết đâu, có chống cái gì cũng thắng cả đâu.
Chống giai cấp địa chủ "bóc lột" trong cải cách ruộng đất miền Bắc sau 1954 không như mong muốn, thất bại đến nỗi tổng bí thư Trường Chinh bị chuyển công tác, cụ Hồ đã lau nước mắt nhận khuyết điểm.

Và cuộc đấu tranh đánh đổ, chống giai cấp tư sản, mại bản miền Nam sau 1975. Thành công lúc đó nhưng thất bại sau này. Giai cấp ấy, nếu không bị đánh bầm dập, bây giờ sẽ tham gia cùng những nhà tư sản, tư bản hiện hữu, xây dựng đất nước hùng mạnh về kinh tế, đối trọng với những ông lớn tư bản nước ngoài đang làm mưa làm gió trong làm ăn ở nước ta.

Về lũ ở đồng bằng sông Cửu Long, họ cũng sốt sắng chống, rất quyết liệt, như đã chống lũ ở đê sông Hồng. Những say sưa chống lũ mà quên...chung sống với lũ, truyền thống lâu đời của dân Nam bộ: sống với lũ, rất hiền hòa, rất nhẹ nhàng, và rất kinh tế.

Quay lại vấn đề "chống diễn biến", "chống chuyển hóa", trong hàng ngũ những nhà chức trách. Tôi thấy cuộc chiến rất khó, nếu không nói là rất cam go. Tự diễn biến, tự chuyển hTô, nằm ở bên trong, ở suy nghĩ, ở đầu óc, không nằm bên ngoài, và cũng chẳng ai dại chi bày tỏ ra "hành động" khi thấy hai  cái này bị chống kịch liệt.
Những người có tư tưởng tự diễn biến, tự chuyển hóa không bao giờ thổ lộ ra ngoài, dù là ngay cả với vợ, con, bởi nó...nguy hiểm, có thể dẫn đến mất chức, mất sinh mạng chính trị, mất cả tương lai mấy chục năm gầy đắp.

Nếu tôi là người có thẩm quyền trong  hai  vấn đề này, tôi sẽ không cho chống, mà cho tự do..."trăm hoa đua nở" như cuộc "cách mạng đại tự" ở Trung Quốc thời Mao Trạch Đông: cho mọi người được bày tỏ chính kiến, viết những tờ giấy với chữ to (đại tự) dán lên tường nơi công cộng, và cho an ninh chìm theo dõi. Những người chống đối nhiệt tình sẽ được bí mật...mời vào nhà đá. Im ru bà rù.  Hết chống đối. Ai lại viết thành sách.

Những người diễn biến, chuyển hóa "tiềm năng" sẽ sớm mặc những "chiếc áo giáp kiên định lập trường", khó mà phát hiện, y như trường hợp ở Liên Xô cũ, ông Gorbachov và Yelsin.
Khi hai ông...mò lên tới chức tổng bí thư, rồi tổng thống, họ mới...trổ nghề, thì ôi thôi, trở tay mô kịp, khối xã hội chủ nghĩa Liên Sô và Đông Âu rụng rơi lộp độp.
Nhưng nếu tác phẩm kinh điển " chống tự diễn biến, tự chuyển hóa" đã cứu mạng tác giả của nó, từng bị ban Kiểm tra Trung ương kết tội vi phạm nghiêm trọng, và không phải tù tội như nhân vật đình đám khác cùng kết luận, ông Đinh La Thăng, thì việc chống tự diễn biến, tự chuyển hóa có cứu nổi đất nước chúng ta trong giai đoạn hết sức khó khăn, kinh tế đang chật vật, kẻ thù đang chập chờn nơi cửa bể?
Tôi thật tâm mong ước đất nước sớm thoát khỏi hiểm nguy, sẽ nhanh chóng tiến bộ về kinh tế, văn hóa, giáo dục, xã hội...
Và việc đấu tranh chống tự diễn biến, tự chuyển hóa trong nội bộ quan chức thành công tốt đẹp, không thất bại như trước đây khi phải chống tư sản, chống tư bản, rốt cuộc quay trở lại làm tư sản, làm tư bản, làm mất đi sinh lực quốc gia, kéo dài và làm chậm trễ bước đường biến nước ta thành hổ, thành rồng như mong ước của các vị cộng sản tiền bối và của chính chúng ta.
Ông bà ta đã đi trước thời đại bằng đúc kết:

NHỐT QUYỀN LỰC

Đó là ý muốn phát ra từ miệng của vị tổng bí thư đầu bạc đáng kính, khi ông thấy một số quan chức cao cấp lợi dụng quyền lực của mình để tham nhũng hay làm thất thoát hàng ngàn tỷ đồng tài sản quốc gia.

Thực ra việc lạm dụng quyền lực có rất sớm. Mọi người còn nhớ bà Lã Thị Kim Oanh thâm lạm vài chục tỷ, dẫn đến việc từ chức của một vị bộ trưởng nhiều người yêu mến vì lĩnh vực xảy ra sai phạm nằm trong phạm vi quản lý của ông.

Bây giờ ngàn tỷ, vài chục ngàn tỷ là chuyện nhỏ, như con thỏ. Hổng có vài chục tỷ như bà Oanh đâu nha.

 "Quyền lực tuyệt đối dẫn đến tha hóa tuyệt đối". Đất đai sở hữu toàn dân, nhà nước thống nhất quản lý. Nhà nước điều hành bởi cán bộ. Quyền to về đất đai như vậy, một số ít trong cán bộ chức quyền không lạm dụng mới là chuyện lạ. Giàu có nứt đố đổ vách ở VN đến từ đất đai.  Tấc đất tấc vàng, mà lỵ.

Ở nước dân chủ phát triển, việc hạn chế, hay nhốt quyền lực như đã nói, rất đơn giản. Một vị thủ tướng của Úc (thì phải) lái xe ra khỏi văn phòng thật nhanh, rất vội, đặng trốn khỏi ống kính phóng viên chĩa về chiếc xe, đang rình rập chụp hình.
Và một vài ngày sau, văn phòng thủ tướng nhận được giấy phạt tiền ông thủ tướng từ cảnh sát với lý do không cài dây an toàn trong lúc lái xe.  Té ra, căn cứ những bức ảnh đăng trên báo, cảnh sát phát hiện ông ta phạm luật giao thông.

Vì sao dễ dàng phạt một thủ tướng quyền uy như thế?  Bởi có tam quyền phân lập. Họ kiểm soát quyền lực lẫn nhau theo luật pháp.  Ở ta, ai nói, ai nhắc tam quyền phân lập, sẽ bị cho là tự diễn biến, tự chuyển hóa, mất chức như chơi nếu là cán bộ.

 Quyền lực, thật ra, lúc nào cũng thống soái. Ai cũng sợ quyền lực, nên từ chuyện cây kim, đến hòn núi quyền lực đều bao trùm.

 Còn nhớ trong chiến tranh, một chiếc xe chở sĩ quan VNCH ăn mặc oai vệ, sao lon rực rỡ, chạy vào nhà hàng Majestic sang trọng, lính canh người Mỹ lẫn Việt giơ tay kính cẩn chào nghiêm. Sau đó chừng mươi phút, khi chiếc xe nhà binh đi khỏi, tòa nhà phát nổ, những nhân viên Mỹ ở đó đã bỏ mạng mấy chục người.
Chiếc xe đó là của Việt cộng, những người ngồi trên xe là các chiến sĩ đặc công.
Vì sao xe cộng sản dễ dàng vào nơi được canh gác cẩn mật?
Đơn giản, quyền lực, ai dám soát giấy những vị "sĩ quan cao cấp" kia?
Mới đây, ở Worldcup Matxcva, một nhóm người đã chạy vào được sân bóng, nơi sắp diễn ra trận đấu, rất dễ dàng mà chẳng ai để ý, dù cảnh sát bảo vệ rất đông quanh sân.
Nhóm xâm nhập có tên Pussy Riot, bị bắt kéo ra khỏi sân, bị nhốt 15 ngày, được hỏi sao vào được sân bóng canh phòng cẩn mật như thế, họ trả lời đã giả dạng nhân viên công lực qua những bộ sắc phục mang phù hiệu cảnh sát.
Nhờ bộ áo thôi, một "quyền lực nho nhỏ", họ đã làm rối tưng tình hình đang hào hứng của một trận đấu bóng sắp diễn ra.

Những gì thuộc quyền lực ai cũng mong ước được có.
Có quyền là có tiền.
Không ngạc nhiên những ngành thuộc công an, quân đội, học sinh như năm ngoái có em gần 30 điểm cũng không được vào học vì có quá nhiều học sinh điểm cao hơn.
Và, nếu tinh ý, quý vị ở Sài Gòn, sẽ thỉnh thoảng bắt gặp bên lề đường bày bán những bộ áo quần cảnh sát giao thông(màu vàng) cho trẻ con 5, 6 tuổi bên những chiếc mũ két- pi xinh đẹp.
Tại sao bộ áo phi công rất đẹp mà người ta không bán cho trẻ mà chỉ bán áo quần sắc phục cảnh sát giao thông?
Mới nứt mũi, người lớn đã ươm vào tâm hồn trẻ thơ, sự yêu quý quyền lực rồi, đâu phải chỉ những thanh niên mới yêu quý quyền lực.
Cả một thế hệ từ nhỏ đến lớn được hun đúc ý tưởng muốn quyền lực như vậy, cụ tổng bí thơ dẫu có tâm huyết ngút ngàn đi nữa cũng khó mà nhốt nó được.
Còn nhốt cách nào, người dân chúng tôi đang ngóng về cụ tổng, mong ngài luôn luôn dồi dào sức khỏe, thực hiện thành công một cái mà mấy tay cảnh sát ở Úc kia thực hiện rất dễ dàng, chóng vánh.
Thủ tướng quyền cao trọng vọng tót vời thế kia cũng bị..."nhốt quyền lực", đợi chi mấy cấp thấp hơn.

CON KIẾN MÀ KIỆN CỦ KHOAI

Bồi thẩm đoàn một tòa án Mỹ đã tuyên Monsanto phải bồi thường 289 triệu đô la Mỹ cho một người mắc bệnh ung thư do sử dụng thuốc diệt cỏ Roundup của hãng.
Vụ kiện lịch sử hôm thứ sáu đã mở ra tiền lệ cho hàng trăm bệnh nhân ung thư đang kiện hãng thuốc diệt cỏ lớn nhất thế giới, từng sản xuất chất dioxin có trong "chất độc màu da cam".

Luật sư bào chữa cho người được kiện, bảo chất glyphosate trong thuốc diệt cỏ là nguyên nhân chính làm thân chủ ông bị ung thư hạch giai đoạn cuối, và sắp chết.
Bệnh nhân thân chủ đã phun 20 đến 30 lần mỗi năm khi chăm sân trường nơi ông là công nhân dọn cỏ.

Thuốc diệt cỏ là nguyên nhân gây ung thư hay không vẫn còn đang tranh cãi. Năm 2015, tổ chức y tế thế giới WHO nói rằng, glyphosate có trong thuốc diệt cỏ có thể gây ung thư cho người.  Nhưng hãng thuốc diệt cỏ khổng lồ Monsanto bảo glyphosate an toàn. Họ dẫn chứng hơn 800 nghiên cứu khoa học chứng minh không có liên quan nào giữa thuốc diệt cỏ và ung thư.

Luật sư bào chữa cho bệnh nhân bảo không phải chỉ chất glyphosate mà chính thuốc diệt cỏ Roundup mới là thủ phạm. Ông nói rằng những chất khác có trong thuốc diệt cỏ đã tương tác lẫn nhau, cùng chất glyphosate, gây ra ung thư.

 Thật nan giải.  Luật sư cũng khó mà chứng minh bệnh ung thư của thân chủ là do thuốc diệt cỏ, nhưng hãng sản xuất thuốc diệt cỏ cũng không thể chứng minh sản phẩm của mình không gây ung thư cho đương đơn.

 Năm ngoái có 2000 đơn kiện hãng Monsanto đang được thụ lý. "Cuộc chiến" giữa 2 bên sẽ còn kéo dài.

Ở VN, thuốc diệt cỏ Roundup có mặt hầu như ở mỗi nhà của người nông dân sản xuất nông phẩm. Chưa có nghiên cứu nào về thuốc diệt cỏ liên quan đến mức độ ung thư tăng lên chóng mặt như ta thấy báo đăng hiện nay.

Thật tội cho anh dân nghèo Việt Nam chúng ta. Thấy thế giới phát hiện những chất gây ung thư trong các loại dược phẩm nhập từ Trung Quốc, chúng ta cũng vội vàng thu hồi, mất biết bao tiền của không quan trọng bằng không rõ những thuốc có chất gây ung thư kia đã được tiêu thụ bao nhiêu, bao lâu, tác động động thế nào đến sức khỏe người dân. Mù tịt.

Thuốc DDT được Mỹ sản xuất nhưng họ cấm sử dụng ở nước họ năm 1966, năm 1986, hai mươi năm sau ở VN, tôi vẫn thấy còn bán ở nông thôn cho nông dân.
Chắc chắn tòa Mỹ không mù mờ đến nỗi phạt hãng thuốc khổng lồ của họ số tiền khổng lồ như thế.
Đã có dấu hiệu liên quan giữa thuốc diệt cỏ và ung thư, nhưng chưa tìm ra, hay tìm ra mà chưa công bố vì lợi nhuận khổng lồ Monsanto mang lại cho nước Mỹ, chúng ta không biết.
Kẻ nghiên cứu có chất gây ung thư chẳng nhằm nhò gì với người nghiên cứu thấy nó an toàn, trong thuốc diệt cỏ.
Rất dễ hiểu, đồng đô la quá lớn.
Chúng ta đã từng chứng kiến hàng mấy chục năm hiệp hội thuốc lá Hoa Kỳ chứng minh thuốc lá không liên quan đến ung thư phổi mà bây giờ phải công nhận là có.
Liệu 5 hay 10 năm sau, Monsanto cũng công nhận có chất gây ung thư trong thuốc diệt cỏ thì hàng triệu, hàng chục triệu nông dân đã sử dụng nó số phận họ thế nào, có người nằm xuống đất vì ung thư, sẽ kiện ai đây?
Chúng ta đã nuốt hận rồi với thảm họa chất độc màu da cam.
Những người Mỹ thả nó xuống VN kiện bồi thường thì được, còn người VN, con cháu họ, nạn nhân trực tiếp hứng lấy vẫn sống với nỗi ấm ức đến kiếp nào mới tan?
Hàng triệu nông dân Việt Nam vẫn hàng ngày mua Roundup, thuốc diệt cỏ về phun cho việc mưu sinh, sẽ thế nào đây, nếu đã mắc, hay sẽ mắc đúng cái bệnh quái ác, vì nó tòa Mỹ đã buộc hãng sản xuất bồi thường cho người sử dụng, ông Dewayne Johnson có một số tiền khổng lồ, trong bài báo sáng nay tôi đã đọc và cảm xúc viết status này.
Kiện ư?
Con kiến làm sao kiện củ khoai?

(Tiện việc tham khảo, tôi ghi tên bài báo " Jurors award 289 million dollars to a man they believe got cancer from Monsanto ' s Roundup, bài của Holly Yan, CNN Mỹ)

KHÔN LỎI

Bác nào ở nông thôn đều biết cày lỏi là gì. Cày một đường chừa một đường hay cày không "chín", cày sót. Có thời gian ngắn, theo dõi các xã viên trên đồng ruộng hợp tác xã, cày lỏi, cấy lỏi, làm cỏ lỏi...tôi thấy những chuyện ấy xảy ra  thường xuyên. Cấy lỏi nghĩa là cấy cây lúa dày ở dọc bờ ruộng, ở giữa rất thưa. Không cán bộ nào dám lội vào giữa để nghiệm thu vì mạ mới cấy sẽ bong khỏi mặt ruộng, rã hàng. Thế là xã viên có công điểm cao, năng suất cấy cao, nhưng cuối mùa kết quả thấp, lúa đâu nhiều để ăn chia. Thiếu đói.

 Không phải nông dân, nhân vật lịch sử cũng rất...khôn như vậy.  Trạng Quỳnh qua sông nghe lái đò than vãn ế khách. Ông bèn nói nhỏ vào tai lái đò cái gì đó.
Vài hôm, tin đồn lan ra, bên kia sông, có dán mấy tờ giấy chép thơ Quỳnh. Dân chúng vốn ái mộ tài trí vị trạng này, nườm nượp đi đò qua sông. Đò tha hồ hốt bạc.
Khi qua bờ bên kia đúng có tờ giấy ghi: ai coi rồi mà nói lại là bú c. Quỳnh.
Đi xem về mọi người được hỏi, giữ thể diện, không kể mình đã bị xí gạt, đều khen thơ Quỳnh rất hay.  Các bạn đều nghe chuyện và đều thấy sự khôn ngoan của nhân vật huyền thoại này.

 Ở hiệp định Paris, dân sau 75 ở miền Nam đều nghe kể về tài trí cán bộ người Việt. Ông Kissinger bắt tay ông Lê Đức Thọ, xong lấy khăn ra lau rồi bỏ lại vào túi. Nhà ngoại giao lỗi lạc của ta đâu vừa, cũng lấy khăn ra lau, không bỏ vào túi mà vứt vào thùng rác.  Ý câu chuyện muốn nói nhà ngoại ta thông minh, nhanh trí đáp trả tình huống khinh người của cáo già ngoại giao Mỹ Henry Kissinger.  Câu chuyện dân gian có lẽ được thêu dệt để nói lên tài trí người Việt, chứ bắt tay xong rút khăn ra lau, còn chi là ngoại giao, hơn nữa giữa đại sảnh làm gì có sẵn sọt rác mà vứt khăn vào.

 Nhưng chuyện này là có thật.  Lúc kẹt xe, một số người chạy lên lề xông tới trước.
Đã kẹt còn kẹt hơn nhưng người ta vẫn làm vậy, nghĩ mình khôn hơn, "tiên vi thủ", "trâu chậm uống nước đục".

 Có hộ ở ngay phố Sài gòn buổi sáng chưa ai thức, vội mang một túi rác bự liệng qua bên kia đường trước mặt nhà đối diện cửa chưa mở. Người này thật khôn, đã giải quyết của nợ kia chóng vánh, không đợi tối lại chờ xe rác nó lâu, nó thúi.

 Tôi có thể kể hàng chục câu chuyện như thế để nói lên cái khôn của một số người Việt chúng ta.  Và tôi tự hỏi, ta mong muốn hóa rồng, hóa cọp, nhưng vẫn giữ trí khôn như nói ở trên, liệu mấy trăm năm nữa, mong muốn chúng ta sẽ thành hiện thực?

Khôn lỏi, khôn lanh, khôn vặt... có bà con gần như vậy sao?  Ông bà chúng ta, rồi chúng ta, đã từng khôn như thế, nay thôi đi, và hãy dạy con cháu chúng ta hiểu, những chuyện của Trạng Quỳnh hay của huyền thoại  lịch sử chỉ là cách tự an ủi, tự ru ngủ mình tài trí, không hiểu đó chỉ là cái " thắng lợi tinh thần" trong chốc lát.

 Hãy khôn ngoan và đừng bao giờ khôn lỏi.

TINH THẦN TỰ TRỌNG

Tôi sống, trưởng thành dưới chế độ VNCH gần 22 năm. Thời gian rất ngắn so với số năm còn lại sống dưới chế độ xã hội chủ nghĩa.  Nhưng tôi có nhận xét những người cùng thế hệ của tôi ở miền Nam, dù thành công, hay không thành công, trong cuộc sống, đa số đều có lòng tự trọng.

 Tôi không đủ kiến thức để nhận xét những người cùng tuổi như tôi trưởng thành từ miền Bắc trước 1975.  Lúc đi học, dù rất bé, chúng tôi không hề coi trọng thành tích học tập. Chúng tôi cố gắng học, cố gắng nghe giảng, học hỏi bạn bè, không bao giờ phải...giấu hiểu biết của mình với bạn để dễ đạt "học sinh giỏi" (lúc đó chỉ ghi thứ hạng từ cao xuống thấp trong lớp, không có phân hạng giỏi, khá, trung bình, kém..). Ít có ai chịu...copy bài của bạn, tuy không hẳn là không có.

 Việc thi cử như tú tài 1, tú tài 2, rất cam go. Rớt là đi lính. Tổ chức thi từng cụm theo địa bàn một  số tỉnh, rất nghiêm ngặt. Đề thi được cảnh sát  bảo vệ rất  kỹ bởi;  nhân viên giáo dục, có khi cả quân đội, đưa đến trường thi, bằng máy bay nếu an ninh đường bộ không bảo đảm.

Không hề có chuyện dàn xếp để thí sinh được ưu đãi bất kể đối tượng nào. Những công chức muốn nâng cao trình độ để thăng cấp đều phải thi chung với học sinh dù họ phải học hàm thụ (dạng tại chức như bây giờ).  Chỉ bài cho thí sinh, đưa tài liệu là rất hiếm, hầu như không có, và các thầy cô không bao giờ làm chuyện đó, và không hề nghe báo chí ca cẩm chỗ nào có gian lận theo tôi được biết.

 Khi ra đời, muốn xin việc làm cho chính quyền, bạn không phải...khai lý lịch, chỉ cần một tờ giấy của tòa án chứng nhận không can án là đủ. Lý lịch không chi phối công việc của bạn. Tôi có bạn thi vào trường Võ bị Quốc gia Đà Lạt (đào tạo sĩ quan 4 năm, có thể lên tướng) khai cha chết, dù thật ra ông cụ đã đi tập kết  ra Bắc.
Những học sinh xuất sắc được cử đi du học có thân nhân như cha, anh theo cộng sản, hay là liệt sĩ. Phi công Nguyễn Thành Trung là ví dụ.

 Đương nhiên, khi lên một trọng trách nào đó, người ta hẳn sẽ điều tra kỹ, bí mật, hạn chế những người cộng sản chui vào guồng máy.

Người ta dành cho công dân tinh thần tự trọng.

Nếu anh khai gian dối, khi phát hiện sau này, công danh anh sẽ ra tro.  Người ta trọng dụng nhân tài, tôn trọng nhân cách, và do tin tưởng con người có lòng tự trọng cao như vậy, nên không hiếm những người dễ dàng leo cao vào guồng máy chính quyền Sài Gòn như Vũ Ngọc Nhạ, Phạm Xuân Ẩn...hoạt động cho đối phương.

Không phải chính quyền non kém tình báo nhưng họ rất tin tưởng những người tài ba, đức độ (dưới mắt họ), và không nghĩ những người này phản bội họ, tất nhiên không loại trừ những người này hoạt động tình báo tài ba.

Chúng ta từng đọc báo thấy một tội phạm trốn vào Nam thay tên đổi họ và làm...cán bộ. Sau phạm lỗi mới bị phát hiện và bị kỷ luật.  Rõ ràng anh này đã chứng được một lý lịch tốt. Không một nhân viên nào thuộc nhà nước mà không phải nộp bản lý lịch.  Ai chứng lý lịch cho người này? Và người chứng nhận quá trình lịch sử bản thân một công dân cũng là con người, mà con người làm sao toàn diện?

 Chúng ta đang chứng kiến tướng công an, quân đội, kẻ vào tù, người mất chức vì sai phạm. Những người này phải tuyệt đối trung thành, tuyệt đối trong sạch về lý lịch, sao phải trở nên thành phần bị xã hội khinh bỉ, phạm những việc đến nỗi thân bại danh liệt, làm ô uế cho ngành mình.  Họ lên tới chức vụ như vậy, hẳn phải được sàng lọc ghê gớm lắm, biết bao là giấy tờ xác nhận, biết bao việc rà soát của cơ quan chức năng.  Họ thăng tiến như đi vào cửa rộng, thênh thang.  Giấy tờ xác nhận giúp họ lên chức hẳn phải rất nhiều.

 Nhưng người ta quên một loại giấy tờ rất quan trọng là...lòng tự trọng. Khi đào tạo một con người có lòng tự trọng cao, sẽ có rất ít trường hợp, hay cơ hội, họ trở thành xấu xa như tham nhũng, hối lộ, lợi dụng chức quyền làm điều xằng bậy.
Khi họ có lòng tự trọng, họ sẽ cảm thấy cắn rứt lương tâm khi làm việc gì có thể làm mất đi danh dự, phẩm giá, khiến gia đình con cái họ phải xấu hổ, chưa nói đến bị nhân dân khinh bỉ.
Dù có diệt tham nhũng quyết liệt, không có vùng cấm, mọi cấp, liên tục như hiện nay cũng không thể giảm bớt hay đẩy lùi tham nhũng.
Có người bảo chế độ tư bản phát triển ít có tham nhũng hay không có tham nhũng.
Xin thưa, tổng thống Hàn Quốc giờ còn đang trong tù vì hối lộ. Cựu thủ tướng Mã Lai không bị truy tố tham nhũng là gì.
Theo tôi, chỉ có lòng tự trọng, và sau đó sẽ sinh ra danh dự cá nhân, mới làm con người không bị cám dỗ trước quyền lực và ham muốn vật chất.
Còn làm thế nào để con người có lòng tự trọng, thì tui bó tay.
Tôi chỉ là một công dân bé nhỏ.
"Có răng, nói rứa", như một người bạn Quảng Nam nhỏ tuổi, mới quen, in trên quyển sách anh ta tặng tôi (Năm lúa đi Mỹ).